Ваявода: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
дрНяма тлумачэння праўкі |
→Расійская дзяржава: Выява |
||
| Радок 10: | Радок 10: | ||
=== Расійская дзяржава === |
=== Расійская дзяржава === |
||
[[Выява:Russian boyar from XVII century.JPG|266px|thumb|right|Баярын-ваявода XVIIст.]] |
|||
У [[ВКМ|Расійскай дзяржаве]] з 16 ст. гарадавы ваявода - кіраўнік гарадской і цывільнай адміністрацыі ў горадзе і адпаведным павеце. Канцэнтраваў усю паўнату ўлады на месцах, кантраваў органы губнога і земскага самакіравання. Пасля рэформы [[Пётр I|Пятра І]] у [[1719]] ваявода - кіраўнік правінцыі (адзінкі, на якія падзялілася [[губерня]]), падпарадкоўваўся [[губернатар]]у. У [[1775]] правінцыі, а разам з імі пасады ваявод былі скасаваны, яны захаваліся толькі ў Магілёўскай і Пскоўскай губернях (ліквідаваны ў 1778). |
У [[ВКМ|Расійскай дзяржаве]] з 16 ст. гарадавы ваявода - кіраўнік гарадской і цывільнай адміністрацыі ў горадзе і адпаведным павеце. Канцэнтраваў усю паўнату ўлады на месцах, кантраваў органы губнога і земскага самакіравання. Пасля рэформы [[Пётр I|Пятра І]] у [[1719]] ваявода - кіраўнік правінцыі (адзінкі, на якія падзялілася [[губерня]]), падпарадкоўваўся [[губернатар]]у. У [[1775]] правінцыі, а разам з імі пасады ваявод былі скасаваны, яны захаваліся толькі ў Магілёўскай і Пскоўскай губернях (ліквідаваны ў 1778). |
||
Версія ад 18:16, 30 красавіка 2010
Шаблон:Вызнч - у cтаражытнай Русі і іншых славянскіх краінах - начальнік княжацкай дружыны або кіраўнік народнага апалчэння. Згадваецца ў рускіх летапісах пачынаючы з 10 ст. У канцы 15-17 ст. кожны з 5 аноўных палкоў рускага войска меў аднаго ці некалькі ваявод. У другой палове 17 ст. палкавыя ваяводы захаваліся толькі ў разрадных палках. Ліквідаваны ў пачатку 18 ст.
Гісторыя
ВКЛ і Рэч Паспалітая
 | |
|---|---|
| з 1413 па 1795 | |
| з XVI ст. да 1795 | |
| з 1793 па 1795 | |
| Перайшлі ў склад Польшчы ў 1569 | |
| Супольнае валоданне Польшчы і Вялікага Княства Літоўскага | |
У ВКЛ і Рэчы Паспалітай - службовая асоба, кіраўнік мясцовай адміністрацыі ў ваяводстве. Засядаў у радзе ВКЛ а пасля Люблінскай уніі і ў сенаце Рэчы Паспалітай. Прызначаўся пажыццёва з ліку буйных феадалаў, абавязкова ўраджэнцаў ВКЛ. Як прадстаўнікі велікакняжацкай улады адстойваў інтарэсы мясцовай феадальнай знаці. Да 1540 віленскія і трокскія ваяводы былі літоўскага паходжання, католікі.
Асноўныя абавязкі ваяводы - ажыцяўленне адміністрацыйнай улады, кантроль над крыніцамі джяржаўных і велікакняжацкіх даходаў, арганізацыя ўзброеных сіл у ваяводстве, выкананне судовых функцый у замкавым судзе. Карыстаўся значнай незалежнасцю ад цэнтральных дзяржаўных органаў.
Расійская дзяржава
У Расійскай дзяржаве з 16 ст. гарадавы ваявода - кіраўнік гарадской і цывільнай адміністрацыі ў горадзе і адпаведным павеце. Канцэнтраваў усю паўнату ўлады на месцах, кантраваў органы губнога і земскага самакіравання. Пасля рэформы Пятра І у 1719 ваявода - кіраўнік правінцыі (адзінкі, на якія падзялілася губерня), падпарадкоўваўся губернатару. У 1775 правінцыі, а разам з імі пасады ваявод былі скасаваны, яны захаваліся толькі ў Магілёўскай і Пскоўскай губернях (ліквідаваны ў 1778).
Польшча
У Польшчы і ў тым ліку ў Заходняй Беларусі, у 1920-1939, ваявода - кіраўнік усёй мясцовай адміністрацыі ваяводства, адначасова кіраўнік выканаўчага органа ваяводскага тэрытарыяльнага самакіравання. Пасада ваяводы была адноўлена ў 1944 і існавала ў Польшчы да 1950, адноўлена ў 1973.
Іншыя краіны
Тытул выкарыстоўваўся ў сярэднявечных Чэхіі, Босніі, Балгарыі, Венгрыі, Харватыі, Сербіі, Малдавіі, Валахіі і Трансільваніі у якасці тытула вайскавода.