Арфа

Арфа
Класіфікацыя	Струнны інструмент Шчыпковы струнны інструмент
Дыяпазон	Дыяпазон сучаснай педальнай арфы
Роднасныя інструменты	Ліра Гуслі
Музыканты	Спіс арфістаў
Арфа на вікісховішчы

А́рфа, або гарфа — шчыпковы струнны музычны інструмент.

Мае форму трохвугольніка, складаецца з рэзананснага корпусу-скрыні даўжынёй прыблізна ў 1 метр, які пашыраецца дадолу; ранейшая яго форма была чатырохвугольная, цяперашняя — закругленая з аднаго боку; ён забяспечаны плоскай дэкай, зробленай звычайна з кляновага дрэва, пасярэдзіне якой уздоўж корпусу прымацоўваюць вузкую і тонкую рэйку з цвёрдага дрэва, у якой прабіты адтуліны для пранізвання жыльных струн; з верхняй часткі (вялікага грыфа), змеяпадобна выгнутай, якая прымацавана да вяршыні корпуса і ўтварае з ім востры вугал; да гэтай часткі прымацаваны шыпы для мацавання струн і іх наладжвання; з пярэдняга бруса ў форме калоны, які прызначаны для супраціўлення сіле нацягнутых паміж грыфам і рэзанансным корпусам струн.

На арфе нацягнуты струны толькі для здабывання гукаў дыятанічнай гамы, бо арфы раней мелі значны гукавы аб’ём (пяць актаў) і месца для струн поўнай храматычнай гамы неставала. Таму на арфе без педалі можна сыграць толькі адну гаму. Для храматычнага павышэння ў ранейшыя часы трэба было ўкарочваць струны прыцісканнем пальцамі да грыфа; пазней прыціскаць струны да грыфа сталі з дапамогай адмысловых кручкоў. Такія арфы аказаліся вельмі няёмкімі для выканаўцаў; гэтыя недахопы ў значнай ступені выпраўлены механізмам на педалях, вынайдзеным Якабам Хохбрукерам у 1720 годзе. Майстар прымайстраваў да арфы сем педаль, якія дзейнічалі на прывадах праз пустую прастору бруса, якія праходзілі да грыфа і прыводзілі кручкі ў стан прыціскання струн, што давала па ўсім аб’ёме арфы храматычнае павышэнне гуку.

Знакамітыя арфісты

• Нікаля Бакса
• Вера Дулава
• Марсель Турн’е
• Альфонс Хасельманс
• Вольга Эрдэлі
• Ганна-Марыя Раўнапольская-Дын

Дзяржаўны сімвал

Арфа была сімвалам Ірландыі на працягу стагоддзяў. Яна ўпершыню ўжыта як сімвал Ірландыі на сцягу англійскага караля шатландскага караля Якава (Джэймс) I (ён жа шатландскі кароль Якаў (Джэймс) VI), з таго часу арфа выяўлена на ўсіх каралеўскіх сцягах Англіі, Вялікабрытаніі і Злучанага каралеўства, хоць стыль малюнка змяняўся. З 1922 года незалежная Ірландыя ўжывае арфу як дзяржаўны сімвал, ён выяўлены на Вялікай дзяржаўнай пячатцы Ірландыі, на гербе, прэзідэнцкім сцягу і прэзідэнцкай пячатцы, а таксама шэрагу іншых дзяржаўных знакаў і дакументаў. Арфа таксама выяўлена на ірландскіх манетах ад сярэднявечча да сучасных ірландскіх манет еўра.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Арфа