Калегіяльны касцёл Святой Тройцы (Алыка)

касцёл
Калегіяльны касцёл Святой Тройцы
Колегіальний костел Святої Трійці
Від на калегіяльны касцёл Св. Тройцы
50°43′19″ пн. ш. 25°48′41″ у. д.
Краіна	Украіна
Горад	Алыка
Канфесія	Рымска-каталіцкая царква
Епархія	Дыяцэзія Луцка
Тып будынка	базіліка
Архітэктурны стыль	барока
Архітэктар	Бенедэта Молі, Джавані Маліверна
Заснавальнік	Альбрэхт Станіслаў Радзівіл
Будаўніцтва	1635—1640 гады
Стан	часткова дзеючы
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Калегіяльны касцёл Святой Тройцы — барочны рымска-каталіцкі парафіяльны касцёл 1-й паловы XVII стагоддзя ў сцен рэзідэнцыі Радзівілаў у Алыцы Ківерцаўскага раёна Валынскай вобласці.

Гісторыя

«Калегіята Св. Тройцы» (мал. Напалеона Орды, 1874)

Першую драўляную царкву на гэтым месцы пабудаваў у 1588 годзе вялікі маршал літоўскі князь Станіслаў Радзівіл, якога Пётр Скарга ўгаварыў адрачыся ад кальвінізму. Новы касцёл быў пабудаваны ў 1635-40 гадах на сродкі ахвяраваныя Альбрэхтам Станіславам Радзівілам на ўзор рымскай цэрквы Іль-Джэзу. Ён лічыўся тады самым прыгожым храмам Валыні. Праект касцёла належыць італьянцам Бенедэта Молі і Джавані Маліверна. Свой унёсак у будаўніцтва ўнеслі таксама скульптары Мельхіёр Эрленберг і Міхал Германус. Касцёл быў асвечаны ў 1640 г. біскупам Анджэем Гембіцкім, а праз год узведзены ў ранг калегіяльнага. У 1638 годзе заснавальнік касцёла адкрыў пры касцёле калегію — філіял Замойскай акадэміі і духоўную семінарыю. Капітул калегіі праіснаваў у Алыцы аж да 1945 года. Савецкая ўлада зачыніла яго, а выдатны помнік паступовага пачатку руйнавацца. Напачатку 90-х гадоў XX ст. касцёл перададзены рымска-каталіцкай царквы. Цяпер тут дзейнічае рымска-каталіцкі прыход, які ўваходзіць у склад Луцкай дыяцэзіі. На вялікія рэлігійныя святы ў касцёле праходзяць імша і набажэнствы.

Архітэктура

План касцёла

Бакавы фасад

Барочны касцёл уяўляе сабой трохнефную базіліку з нартэксам, хорамі і паўцыркульнай апсідай. Галоўны фасад расчлянёны вертыкальнымі карынфскімі пілястрамі, над якімі змешчаны масіўны надпіс на латыні «DEUS DE TUIS DONIS TIBI OFFERIMUS». Паміж пілястрамі ўсталяваны фігуры святых Войцеха, Станіслава, Пятра і Паўла працы Мельхіёра Эрленберга. Фасад увянчаны франтонам, завершаным тымпанам і дзвюма бакавымі вежамі, якія прылягаюць да яго. Вялікае прамавугольнае поле франтона запоўнена барэльефам «Каранацыя Найсвяцейшай Дзевы Марыі» з абразам Найсвяцейшай Дзевы ў поўны рост, якая стаіць на паўмесяцы сярод аблокаў і галовак херувімаў. У паўкруглым франтоне знаходзіцца барэльеф «Бог-Бацька».

Інтэр'ер касцёла быў упрыгожаны шматлікімі скульптурамі і разьбой па дрэве, паміж пілястрамі знаходзіліся буйныя мастацкія палотны. Над пілястрамі знаходзіліся фігуры дванаццаці апосталаў (некаторыя ацалелі). Не захаваліся алтары ў стылі ранняга барока, выразаныя з мармуру і алебастру, а таксама лавы для канонікаў у алтарнай частцы працы Мельхіёра Эрленберга, вучня Яна Пфістэра з Львова. Унутры касцёла знаходзяцца шматлікія грабніцы і эпітафіі сям'і Радзівілаў, галоўным чынам з каляровага мармуру і алебастру. Большасць з іх не захаваліся да нашага часу. У касцёле знаходзіліся таксама шматлікія мастацкія палотны на рэлігійную тэматыку і партрэты, шэсць з якіх захоўваюцца цяпер у Львоўскай карціннай галерэі. Ззаду касцёла знаходзіцца каменная званіца, якая складаецца з пяці пілонаў, злучаных аркамі.

Галерэя

• 
  Від на апсіду касцёла
• 
  Галоўны фасад
• 
  Скляпенні цэнтральнага нефа
• 
  Фрагмент інтэр'ера цэнтральнага нефа
• 
  Званіца
• 
  Бакавы алтар (архіўнае фота)
• 
  Галоўны алтар

Літаратура

• Троицкий костел (коллегиальный), 1635—1640 гг. // Памятники градостроительства и архитектуры Украинской ССР. в 4-х томах (ред. Жарикова Н. Л.), К.: «Будивэльнык», 1983—1986 (электронная версия), Том 2, стр. 81 (руск.)
• Grzegorz Rąkowski. Przewodnik po Ukrainie Zachodniej. Wołyń. стор. 259—260 (польск.)

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Калегіяльны касцёл Святой Тройцы (Алыка)