Фрыда Метшк

Фрыда Метшк
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	4 кастрычніка 1916(1916-10-04)
Месца нараджэння	Анаберг-Бухгольц[d], раён Рудныя Горы[d], Саксонія
Дата смерці	9 ліпеня 1990(1990-07-09) (73 гады)
Месца смерці	Баўтцэн, раён Баўтцэн, Германія
Пахаванне	Тухорскія могілкі
Грамадзянства	Германія
Жонка	Ludmila Metskowa[d]
Дзеці	Юра Метшк
Альма-матар	Гімназія Святога Крыжа[d]
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	перакладчык, пісьменнік
Грамадская дзейнасць
Член у	Маціца серба-лужыцкая
Узнагароды	прэмія імя Якуба Чышынскага

Фрыда Метшк (н.-луж.: Frido Mětšk, 4 кастрычніка 1916, Анаберг-Бухгольц, Германія — 9 ліпеня 1990, Баўтцэн, Германія) — ніжнялужыцкі пісьменнік, паэт, гісторык, перакладчык, рэдактар і педагог. Пісаў на ніжнялужыцкай і нямецкай мовах. Заснавальнік ніжнялужыцкай гімназіі ў Котбусе і першы дырэктар Сербскай гімназіі ў Баўтцене.

Біяграфія

Нарадзіўся 4 кастрычніка 1916 года ў горадзе Анаберг-Бухгольц. З 1927 па 1936 год навучаўся ў гімназіі Святога Крыжа ў Дрэздэне. З 1936 па 1937 год навучаўся ў Вышэйшай педагагічнай школе ў Франкфурце-на-Одэры. З 1940 года вывучаў класічную філалогію, гісторыю і славістыку ў Гале-Вітэнбергскім і Енскім універсітэтах. У 1940 годзе пад кіраўніцтвам Дзмітрыя Чыжэўскага напісаў дысертацыю на суісканне навуковай ступені доктара навук па працам нямецкага тэолага Гейнрыха Мільдэ. Потым працаваў кароткі час настаўнікам у Кейльхаў і Гале. З 1941 года ваяваў на Усходнім фронце. Быў у савецкім палоне, дзе працаваў лектарам у антыфашысцкай школе.

У 1947 годзе вярнуўся ў Германію. У гэтым жа годзе заснаваў у Котбусе ніжнялужыцкую гімназію. У 1949 годзе стаў першым дырэктарам лужыцкай пашыранай школы ў Баўтцэне, якая пазней была перайменаваная ў Сербскую гімназію. З 1955 года працаваў навуковым супрацоўнікам у Інстытуце сербскага народазнаўства пры Акадэміі навук ГДР. З 1959 года ўзначальваў Сербалужыцкі культурны архіў.

У 1986 годзе выйшаў на пенсію і жыў у Баўтцэне, дзе і памёр 9 ліпеня 1990 года.

Сачыненні

Аўтар зборнікаў вершаў, прозы, літаратурных і гістарычных навуковых твораў. Займаўся перакладамі з кашубскай, літоўскай і латышскай моў.

• Mojim Serbam. 1939 (зборнік вершаў)
• Ze žywjenja. 1944 г. (зборнік вершаў)
• Józef Nowak: Swobody njewjesta, Volk und Wissen, Berlin 1954
• Naša rědna bajkojta domownja. Serbske bajki a basnicki z luda a z literatury, Volk und Wissen, Berlin 1955
• Marjana Domaškojc: Wubrane spise, Volk und Wissen, Berlin 1956
• Korčmar Hawelka přećiwo magistratej. Domowina, Budyšin 1956 (гістарычны рэпартаж)
• Do cuzeje zemje, 1957 (гістарычны рэпартаж)
• Die brandenburgisch-preussische Sorbenpolitik im Kreise Cottbus vom 16. Jahrhundert bis zum Posener Frieden. (=Veröffentlichungen des Instituts für Slawistik, Band 25). Akademie Verlag, Berlin 1962
• Der kurmärkisch-wendische Distrikt. Эйн Beitrag zur Geschichte der Territorien Bärwalde, Beeskow, Storkow, Teupitz und Zossen mit besonderer Berücksichtigung des 16. bis 18. Jahrhunderts (=Schriftenreihe des Instituts für Sorbische Volksforschung in Bautzen, Band 24). LND, Budyšin 1965.
• Bjerduški. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1967 (паэзія і проза)
• Die Stellung der Sorben in der territorialen Verwaltungsgliederung des deutschen Feudalismus (=Schriftenreihe des Instituts für sorbische Volksforschung in Bautzen, Band 43). LND, Budyšin 1968
• Das Interesse der Ostforschung des westdeutschen Imperialismus an den Sorben. Domowina, Bautzen 1968
• Verordnungen und Denkschriften gegen die sorbische Sprache und Kultur während der Zeit des Spätfeudalismus. Domowina, Bautzen 1969
• K. A. Kocorowe zawostajenstwo w Serbskim kulturnym archiwje, Dom za serbske ludowe wuměłstwo, Budyšin 1971.
• Bogumił Šwjela: Běźenje a Wěźenje. Domowina, Budyšyn 1973
• Juro Surowin: Wšyknym by kśěl tołmacyś, Domowina, Budyšyn 1975
• Marjana Domaškojc: Z našeje glinjaneje budki, Domowina, Budyšyn 1972, 2. Auflage: Domowina, Budyšyn 1986
• Ideologen der antisorbischen Sprachpolitik während der Periode des Übergangs vom Feudalismus zum Kapitalismus. Eine Quellensammlung. Domowina, Bautzen 1973
• Jurja Pilkowe zawostajenstwo w Serbskim kulturnym archiwje, Dom za serbske ludowe wuměłstwo, Budyšin 1974.
• Geschichte der Sorben. Band 1: Von den Anfängen bis 1789 (=Schriftenreihe des Instituts für Sorbische Volksforschung in Bautzen, Band 39). Domowina, Bautzen 1977 (сумесна з Янам Бранкачком);
• Juro Surowin: Sol zemje, Domowina, Budyšyn 1978.
• Studien zur Geschichte sorbisch-deutscher Kulturbeziehungen (=Schriftenreihe des Instituts für Sorbische Volksforschung in Bautzen, Band 55). Domowina, Bautzen 1980
• Mato Kosyk: Listy. 1880—1939, Domowina, Budyšyn 1980
• Chrestomatija dolnoserbskego pismowstwa, 3 Bände, Volk und Wissen, Berlin 1956 і 1957; 2. Auflage: Domowina, Budyšyn 1982
• Mato Kosyk. Domowina, Budyšyn 1983
• Mato Kosyk. LND, Budyšin 1985 (біяграфія)
• Frido Mětšk. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1986 (зборнік вершаў)

Сям’я

Бацька лужыцкага кампазітара Юра Метшка.

Узнагароды

• У 1960 годзе стаў лаўрэатам прэміі імя Якуба Чышынскага;
• У 1969 годзе ўзнагароджаны кашубскім медалём «Stolema Medaille».

Літаратура

• Гугнин А. А., Введение в историю серболужицкой словесности и литературы от истоков до наших дней, Российская академия наук, Институт славяноведения и балканистики, научный центр славяно-германских отношений, М., 1997, стр. 27, 36, 53, 71, 77, 155—156, 158, 161, 174, 192, 197, ISBN 5-7576-0063-2
• Günther Albrecht, Kurt Böttcher, Herbert Greiner-Mai und Paul-Günter Krohn: Schriftsteller der DDR. 2. Auflage, Bibliographisches Institut, Leipzig 1975, S. 376—377
• P. Kunze: Mětšk, Frido. In: Ernst Eichler (Hrsg.): Slawistik in Deutschland von den Anfängen bis 1945. Domowina-Verlag, Bautzen 1993, ISBN 3-7420-1538-9, S. 266—267

Спасылкі

• Бібліяграфія (ням.)
• Біяграфія (верхнялуж.)