Перайсці да зместу

Юозас Урбшыс

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Юозас Урбшыс
Juozas Urbšys
Сцяг Міністр замежных спраў Літоўскай Рэспублікі
5 снежня 1938 — 15 чэрвеня 1940
Папярэднік Стасіс Лазарайціс

Нараджэнне 29 лютага 1896(1896-02-29)
Смерць 30 красавіка 1991(1991-04-30) (95 гадоў)
Месца пахавання
Жонка Marija Mašiotaitė-Urbšienė[d]
Адукацыя
Дзейнасць ваенны, дыпламат, палітычны вязень, перакладчык і мемуарыст[d]
Род войскаў пяхота
Званне прапаршчык і капітан
Бітвы
Узнагароды
Гранд-афіцэр ордэна Вялікага князя Літоўскага Гядзімінаса
Гранд-афіцэр ордэна Вялікага князя Літоўскага Гядзімінаса
Афіцэр ордэна Вітаўтаса Вялікага
Афіцэр ордэна Вітаўтаса Вялікага
Афіцэр ордэна Вялікага князя Літоўскага Гядзімінаса
Афіцэр ордэна Вялікага князя Літоўскага Гядзімінаса
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Юо́зас Урбшы́с (літ.: Juozas Urbšys; 29 лютага 1896, вёска Шацяней (цяпер у Кедайнейскім раёне) — 30 красавіка 1991, Каўнас) — літоўскі дыпламат, міністр замежных спраў Літвы ў 19381940 гг., перакладчык.

У 19051907 гадах жыў у Зарасаі. Вучыўся ў Панявежыскай рэальнай гімназіі (19071914), затым у Рыжскім політэхнічным інстытуце, эвакуіраваным падчас Першай сусветнай вайны ў Маскву. У 1916 годзе быў мабілізаваны. Вучыўся ў Чугуеўскім ваенным вучылішчы, браў удзел у баявых дзеяннях. Увосень 1918 года вярнуўся ў Літву. У 19191922 гадах служыў у Літоўскай арміі. Сышоў у запас, служыў у Міністэрстве замежных спраў, кіраваў консульскім аддзелам у Берліне (19221927), першым сакратаром і саветнікам пасольства Літвы ў Парыжы (19271933), надзвычайным і паўнамоцным паслом у Латвіі (19331934). З 1934 года быў дырэктарам палітычнага дэпартамента Міністэрства замежных спраў, з 1936 года — генеральны дырэктар міністэрства, з 5 снежня 1938 года да 15 чэрвеня 1940 года займаў пасаду міністра замежных спраў.

17 ліпеня 1940 года разам з жонкай Марыяй Урбшэне быў арыштаваны і высланы ў Тамбоў. Утрымліваўся ў турмах у Тамбове, Саратаве, Маскве, Кіраве, Горкім, Іванаве, Уладзіміры. У 1954 годзе быў вызвалены без права вяртання на радзіму. Працаваў у лазне ў Вязніках Уладзімірскай вобласці. У 1956 годзе вярнуўся ў Літву, жыў у Каўнасе. Пахаваны на Пятрашунскіх могілках у Каўнасе.

Літаратурная дзейнасць

[правіць | правіць зыходнік]

З 1921 года супрацоўнічаў у друку. У 1930 годзе быў выдадзены яго пераклад аповесці Жоржа Дзюамеля «Дзённік Салавена». У перакладах Урбшыса друкаваліся «Жаніцьба Фігаро» Бамаршэ, «Тарцюф» і іншыя п'есы Мальера, раманы «Сапсаваныя дзеці» Філіпа Эрыа, «Выхаванне пачуццяў» Гюстава Флабера, «Кала Бруньён» Рамена Ралана.

Напісаў мемуарныя кнігі «Успаміны» („Atsiminimai“; 1988, 1990), «Літва ў фатальныя 1939—1940 гады» („Lietuva lemtingaisiais 1939—1940 metais“; 1988).

Узнагароды і званні

[правіць | правіць зыходнік]

Узнагароджаны ордэнамі Вялікага князя Літоўскага Гядзімінаса 2-й і 4-й ступені, Вітаўтаса Вялікага 4-й ступені, ордэнамі іншых дзяржаў, медалямі. У 1990 годзе Урбшысу было прысвоена званне ганаровага грамадзяніна Кедайнейскага раёна, у 1991 — горада Каўнаса. У 1995 годзе імем Юозаса Урбшыса была названа 29-я сярэдняя школа ў Каўнасе, у 1997 — адна са школ у Кедайнейскім раёне.

Зноскі