Галічы

Вёска Галічы Свята-Духаўская царква Краіна Беларусь Вобласць Магілёўская Раён Клімавіцкі Сельсавет Мілаславіцкі Каардынаты 53°34′47″ пн. ш. 32°19′51″ у. д. Першая згадка 1604 Вышыня цэнтра 201 м Насельніцтва 141 чалавек (2020) Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 2244 Аўтамабільны код 6 СААТА 7228808011 Галічы на карце Беларусі ±

Галічы на Вікісховішчы

Га́лічы (трансліт.: Haličy, руск.: Галичи) — вёска ў Клімавіцкім раёне Магілёўскай вобласці. Уваходзіць у склад Мілаславіцкага сельсавета.

Геаграфія

Знаходзіцца на рацэ Сураў, за 28 км на ўсход ад Клімавічаў, за 21 км ад чыгуначнай станцыі Шасцёраўка, на аўтамабільнай дарозе Клімавічы — Галічы. Каля вёскі — найвышэйшы пункт раёна — 211.7 м.

Гісторыя

Упамінаецца ў крыніцах у 1604 годзе як сяло Чыста Поле-Галічы ў Крычаўскай воласці Вялікага Княства Літоўскага, дзяржаўная ўласнасць. У 1737 годзе згадваецца царква.

У выніку першага падзелу Рэчы Паспалітай у 1772 годзе Галічы ўвайшлі ў склад Клімавіцкага павета Магілёўскай губерні Расійскай імперыі як памешчыкае ўладанне. Сяло моцна пацярпела ў час французска-рускай вайны 1812 года — ацалеў толькі 1 двор і 6 жыхароў.

Гаспадар маёнтка (у 1811—1834 гадах — Іван Краеўскі, з 1858 года — Вікенцій Каміёнка) меў тут 4123 дзесяцін зямлі і ветраны млын. Да таго ж ён запрасіў з Латвіі 60 сем’яў для вядзення гаспадаркі, якія ў 1926 годзе ўтварылі Галіцкамызскі нацыянальны латышскі сельсавет. Частка вяскоўцаў займаліся кравецкім промыслам. У 1885 годзе ў вёсцы дзейнічалі бровар, вадзяны і ветраны млыны, штогод праводзіўся кірмаш. У 1886 годзе адкрылася царкоўнапрыходская школа.

У ходзе рускай рэвалюцыі 1905—1907 гадоў сяляне знішчылі кантору лесапільні. У 1909 годзе была адкрыта казённая вінная лаўка.

25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай Галічы абвяшчаліся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 года, згодна з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі, яны ўвайшлі ў склад БССР. 16 студзеня вёска апынулася ў складзе РСФСР, дзе 26 красавіка таго ж года яна ўвайшла ў Клімавіцкі павет Гомельскай губерні.

У выніку першага ўзбуйнення БССР вёску вярнулі БССР, дзе 20 жніўня 1924 года яна сталі цэнтрам сельсавета ў Мілаславіцкім, потым Клімавіцкім раёне Калінінскай (у 1927—1930 гадах — Магілёўскай) акругі, з 20 лютага 1938 года — Магілёўскай вобласці.

У 1924 годзе ў будынку дарэвалюцыйнай адкрылася пачатковая школа, дзе ў 1925 годзе налічвалася 58 вучняў. Школе быў перададзены дом памешчыка. Дзейнічалі бібліятэка і хата-чытальня. У 1931 годзе ўзнік калгас «Шлях да сацыялізацыі», які ў 1932 годзе аб’ядноўваў 75 гаспадарак і 368 га ворыва, меў кузню і млын.

З сярэдзіны ліпеня 1941 да 28 верасня 1943 года Галічы знаходзіліся пад нямецкай акупацыяй. 30 снежня 1942 года партызаны атрада «За Савецкую Беларусь» ліквідавалі ў вёсцы паліцэйскі гарнізон. На ўшанаванне 252 ураджэнцаў сельсавета, якія загінулі ў Вялікую Айчынную вайну, у 1969 годзе быў пастаўлены абеліск.

У 1980-я гады ў вёсцы працавалі аддзяленне сувязі, бальніца, бібліятэка з фондам звыш 11.9 тысяч кніг, дзіцячы сад, камбінат побытавага абслугоўвання насельніцтва, крама, клуб, сталовая, стацыянарная кінаўстаноўка, рамонтныя майстэрні, сярэдняя школа, фельчарска-акушэрскі пункт, ферма буйной рагатай жывёлы. Па звестках 1997 года, дзейнічалі аддзяленне сувязі, амбулаторыя, бібліятэка, камбінат бытавога абслугоўвання, клуб і школа.

З 2 чэрвеня 2023 года вёска ў складзе Мілаславіцкага сельсавета.

Насельніцтва

• XVIII стагоддзе: 1779 год — 26 двароў, 231 жыхар; 1784 год — 31 двор, 229 жыхароў.
• XIX стагоддзе: 1816 год — 1 двор, 6 жыхароў; 1850 год — 15 двароў, 73 жыхары; 1885 год — 21 двор, 119 жыхароў; 1897 год — 36 двароў, 280 жыхароў у сяле Галічы, 1 двор, 46 жыхароў у фальварку Галічы.
• XX стагоддзе: 1909 год — 35 двароў, 253 жыхары; 1926 год — 74 двары, 476 жыхароў; 1986 год — 104 двары, 283 жыхары; 1996 год — 147 двароў, 425 жыхароў</ref>.
• XXI стагоддзе: 2007 год — 123 двары, 311 жыхароў; 2009 год — 211 жыхароў; 2020 год — 77 двароў, 141 жыхар.

Інфраструктура

Дзейнічаюць клуб, крама, пошта, праваслаўная царква, фельчарска-акушэрскі пункт.

Забудова

Галічы забудоўваюцца паводле плана, распрацаванага «Белкалгаспраектам» у 1968 годзе. Планіровачна вёска складаецца з чатырох прамалінейных, амаль паралельных паміж сабой вуліц, арыентаваных з паўднёвага ўсходу на паўночны захад і злучаных крывалінейнай вуліцай з завулкамі. Забудавана пераважна традыцыйнымі сялянскімі хатамі, у цэнтры — мураванымі жылымі дамамі. На ўсходняй ускраіне размешчаны гаспадарчыя будынкі.

Славутасці

• Свята-Духаўская царква (1882 год, дзейнічае).
• Курган (XI—XII стагоддзі) —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 513В000831.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 4: Варанецкі — Гальфстрым / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 4. — С. 465. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 4).
• Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 6, кн. 2. Магілёўская вобласць / рэдкал.: Т. У. Бялова (дырэктар) і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2009. — 592 с.: іл. — 2 000 экз. — ISBN 978-985-11-0440-2. — С. 87—88.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Галічы