Нгуен Ван Цхьеу

Нгуен Ван Цхьеу
в’етн.: Nguyễn Văn Thiệu
прэзідэнт Паўднёвага В’етнама[d] 14 чэрвеня 1965 — 21 красавіка 1975
Папярэднік	Фан Кхак Шыу[d]
Пераемнік	Чан Ван Хыонг[d]
Нараджэнне	5 красавіка 1923(1923-04-05)[…] Phan Rang–Tháp Chàm[d], French Annam[d], Французскі Індакітай
Смерць	29 верасня 2001(2001-09-29)[…] (78 гадоў) Ньютан, акруга Мідлсекс, Масачусетс, ЗША
Жонка	Нгуен Тхі Май Ань[d]
Веравызнанне	каталіцтва
Партыя	Нацыянальны сацыял-дэмакратычны фронт[d]
Дзейнасць	палітык, ваенны
Аўтограф
Род войскаў	Сухапутныя войскі Францыі[d]
Званне	генерал-лейтэнант
Бітвы	вайна ў В’етнаме Індакітайская вайна
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Нгуен Ван Цхьеу, таксама Цхіеу (в’етн.: Nguyễn Văn Thiệu, 5 красавіка 1923 — 29 верасня 2001) — ваенны дзеяч і 5-ы прэзідэнт Рэспублікі В’етнам.

Біяграфія

Па веравызнанні быў католікам. Сын дробнага землеўладальніка. У юнацтве ўступіў у антыкаланіяльны рух В’етмінь, які ўзначальваў Ха Шы Мін, аднак па меры таго, як апошні пачаў арыентавацца на СССР і камуністычную форму праўлення, парваў з рухам.

У 1949 годзе скончыў Ваенную акадэмію ў Хюэ — сталіцы так званай Дзяржавы В’етнам, якую фактычна абвясцілі французскія каланізатары, аднак фармальным кіраўніком якой быў імператар Бао Дай, і атрымаў званне 2-га лейтэнанта. Да моманту вываду французскіх войскаў (1955), калі была ўтворана Рэспубліка В’етнам, больш вядомая як Паўднёвы В’етнам, меў званне падпалкоўніка.

Быў фармальным кіраўніком дзяржавы пры кіраванні прэм’ер-міністра Нгуен Као Кі ў 1965—1967 гадах. На прэзідэнцкіх выбарах 3 верасня 1967 года атрымаў 38 % галасоў і быў абраны прэзідэнтам. Знаходзіўся на гэтай пасадзе да 1975 года і пакінуў краіну за некалькі дзён да таго, як перспектыва падзення Сайгона пад ударамі войскаў Паўночнага В’етнама стала відавочнай.

Рэжым Цхьеу абвінавачвалі ў тым, што ён быў больш карумпаваным, чым рэжым яго папярэдніка. Цхьеу стварыў уласную палітычную партыю, засяродзіў уладу ў сваіх руках і зрэзаў паўнамоцтвы кангрэса краіны. У 1971 годзе адбыліся новыя выбары прэзідэнта, аднак апаненты адмовіліся ў іх удзельнічаць, і Цхьеу быў абраны без альтэрнатыўных кандыдатаў.

У сакавіку 1975 года, на завяршальным этапе В’етнамскай вайны, пасля вываду амерыканскіх войскаў, паўночнав’етнамскае войска аднавіла атакі на Рэспубліку В’етнам, атрымліваючы перамогі на ўсіх франтах і набліжаючыся да сталіцы. Цхьеу звярнуўся за абяцанай дапамогай да ЗША, папрасіўшы, у прыватнасці, у рамках дадзеных пагадненняў вылучыць 500 млн долараў, аднак Кангрэс ЗША адмовіўся прадастаўляць дапамогу (дамоўленасць аб дапамозе ў выпадку атакі НФВПВ была дасягнута з папярэднім прэзідэнтам ЗША Рычардам Ніксанам, які да 1975 годзе ўжо сышоў у адстаўку з-за Уотэргейцкага скандалу і не мог паўплываць на рашэнне Кангрэса).

Па меры прасоўвання паўночнав’етнамскіх войскаў з краіны сталі бегчы высокапастаўленыя военачальнікі; кампанія была прайграна. 21 красавіка 1975 года Цхьеу перадаў свае паўнамоцтвы віцэ-прэзідэнту Чан Ван Хыонгу і збег з краіны на Тайвань. 30 красавіка 1975 года рушыла ўслед безумоўная капітуляцыя Рэспублікі В’етнам.

З Тайваня Цхьеу пераехаў у Вялікабрытанію, дзе жыў у графстве Сурэй і ў Лондане, затым — у ЗША, г. Ньютан, штат Масачусетс, дзе памёр у 2001 годзе.

Спасылкі

• Vietnam’s President Thieu resigns
• Funeral of President Nguyen Van Thieu Photos Архівавана 7 красавіка 2003.
• Obituary of President Nguyen Van Thieu from BBC
• Obituary of President Nguyen Van Thieu from Associated Press