Паўночная Букавіна
Паўночная Букавіна (укр.: Північна Буковина, рум.: Bucovina de Nord) — частка Букавіны, якая ўключае Чарнавіцкую вобласць Украіны без Хатынскага, Кельмэнецкага, Сакыранскага, Навасэлыцкага і Гэрцаеўскага раёнаў. Паўднёвая Букавіна утварае жудзец Сучава Румыніі.
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
З даўніх часоў Паўночную Букавіну засялялі розныя плямёны, першапачаткова дакі, у IV стагоддзі — анты, тыверцы і ўлічы. У X—XI стагоддзі яна ўвайшла ў склад Кіеўскай Русі; у XII — першай палове XIV стагоддзя — уваходзіла ў склад Галіцкага і Галіцка-Валынскага княства. У складзе апошняга на тэрыторыі Паўночнай Букавіны вылучалася і так званая Шыпінская зямля, якая ў 1349 годзе трапіла ў залежнасць ад Польскага каралеўства. Пасля гэтыя землі ўвайшлі ў склад Малдаўскага княства.
Па заканчэнні Руска-турэцкай вайны 1768—1774 гадоў Аўстрыйская Імперыя, якая не прымала ўдзелу ў ваенных дзеяннях, уварвалася ў паўночную частку Малдовы, апавясціўшы пра гэта рускае камандаванне. Расія аддала перавагу не ўмешвацца ў канфлікт, што дазволіла аўстрыйскай дыпламатыі заявіць правы Габсбургаў на тэрыторыю Букавіны. Туркам, не зацікаўленым у пагаршэнні адносін з Аўстрыяй, прыйшлося прызнаць гэты факт. 7 мая 1775 года ў Канстанцінопалі па гэтым пытанні была падпісана Канвенцыя.
Пасля далучэння да Аўстра-Венгрыі Букавіна стала Чарнавіцкай акругі Галічыны, але ў 1849 годзе стала асобнай вобласцю.
У 1867—1918 гадах Букавіна была герцагствам у складзе цыслейтанскай часткі Аўстра-Венгерскай манархіі, якія мяжавала на поўначы з Галіцыяй, на захадзе — з Венгрыяй і Трансільваніяй, а на поўдні і ўсходзе — з Бесарабіяй.
З лютага 1918 года Букавінскі народны сход у Чарнаўцах падтрымаў рашэнне аб уваходжанні Паўночнай Букавіны ў склад Украінскай Народнай Рэспублікі[1]. З 11 верасня 1918 года да 28 чэрвеня 1940 года дадзеная тэрыторыя ўваходзіла ў склад Румыніі, але пасля ультыматуму ў 1940 годзе была далучана да СССР і перададзена УССР. Румынская ўлада міжваеннага перыяду праводзіла ў дачыненні да мясцовага славянскага насельніцтва палітыку сістэматычнай і даволі жорсткай румынізацыі, чым выклікала масавую незадаволенасць мясцовага славянскага насельніцтва. Рашэнне Вярхоўнага Савета СССР 7 ліпеня 1940 года Паўночная Букавіна і Хоціншчына (поўнач Бесарабіі) былі аб’яднаны ў Чарнавіцкаю вобласць УССР, да якой таксама была далучана вобласць Герца, якая першапачаткова не ўваходзіла ў спіс прэтэнзій Савецкага Саюза (была занята савецкімі войскамі па памылцы), з пераважна румынскім (90 %) насельніцтвам.
Падчас Другой сусветнай вайны у 1941—1944 гадах, Паўночная Букавіна зноў увайшла ў склад Румыніі. Было створана губернатарства Букавіна. У 1944 годзе яна была ачышчана савецкімі войскамі ад румынскіх войскаў і ў выніку перададзена ў склад УССР.