Сербія і Еўрапейскі саюз

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Сербія і Еўрапейскі саюз
Сербія і Еўрапейскі саюз
Сербія
Сербія 		Еўрапейскі Саюз
Еўрапейскі саюз

Працэс далучэння Сербіі да Еўрапейскаму саюзу пачаўся ў лістападзе 2005 года, калі Сербія ўваходзіла ў склад Дзяржаўнага Саюза Сербіі і Чарнагорыі. У маі 2006 года Чарнагорыя правяла рэферэндум аб незалежнасці і аддзялілася ад саюза, а Сербія працягнула перамовы з ЕС самастойна. 29 ліпеня 2008 года Сербія і ЕС падпісалі Пагадненне аб стабілізацыі і асацыяцыі[1]. 22 верасня 2009 года Сербія падала заяўку на ўступленне ў ЕС[2]. 1 сакавіка 2012 года Сербія атрымала афіцыйны статус краіны-кандыдата на ўступленне[3]. У снежні 2013 года Савет Еўрапейскага саюза ўхваліў рашэнне пачаць перамовы аб ўступленні Сербіі ў ЕС у студзені 2014 года[4], і першая міжурадавая канферэнцыя была праведзена 21 студзеня ў Бруселі[5]. У снежні 2009 года грамадзяне Сербіі, якія маюць біяметрычныя пашпарты, атрымалі права здзяйсняць падарожжы ў краінах Шэнгенскай зоны без атрымання візы[6].

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Пачатковы этап інтэграцыі[правіць | правіць зыходнік]

У чэрвені 2000 года на пасяджэнні ў горадзе Фейра Еўрапейскі савет пацвердзіў, што ўсе краіны, якія ўдзельнічаюць у механізме стабілізацыі і асацыяцыі, з’яўляюцца «патэнцыйнымі кандыдатамі» на ўступленне ў ЕС. У гэтым жа годзе ЕС у рамках сістэмы Аўтаномных гандлёвых мер у аднабаковым парадку адмяніў мыту на прамысловыя і сельскагаспадарчыя тавары, якія імпартуюцца з Сербіі ў краіны саюза. На той момант гэта адмена мыт стала самай буйной саступкай у вобласці гандлю, зробленай якой-небудзь краіне з боку ЕС. Са свайго боку Сербія пачала адмяняць імпартныя мыты праз 9 гадоў, калі Сербія пачала выконваць гандлёвую частку Пагаднення аб асацыяцыі і стабілізацыі[7]. У кастрычніку 2000 года ў Сербіі адбылася Бульдозерная рэвалюцыя, якая адкрыла краіне магчымасць еўрапейскай інтэграцыі.

1 чэрвеня 2003 года на пасяджэнні Еўрапейскага савета ў Салоніках было пацверджана распаўсюджванне працэсу стабілізацыі і асацыяцыі на заходнюю частку Балканскага паўвострава, а Сербія разам з пяццю іншымі дзяржавамі заходніх Балканаў атрымала статус «патэнцыйнага» кандыдата[6]. Сербія пайшла насустрач. 8 сакавіка 2004 года створана Канцылярыя па далучэнні да Еўрапейскага Саюза Урада Сербіі[8].

Перамовы аб падпісанні Пагаднення аб асацыяцыі і стабілізацыі паміж Сербіяй і ЕС пачаліся 1 кастрычніка 2005 года[9]. 3 мая 2006 года ЕС замарозіў перамовы, патлумачыўшы гэта недастатковым узроўнем супрацоўніцтва Сербіі з МТБЮ. Раней Еўракамісія запатрабавала ад Сербіі да 30 красавіка арыштаваць і перадаць Міжнароднаму трыбуналу Ратку Младзіча, што ўрад Сербіі не змог ажыццявіць. Пасля кансультацыі з галоўным пракурорам Гаагскага трыбунала Карлай дэль Понтэ Еўракамісія прыняла рашэнне прыпыніць перамовы аб пагадненні[10].

13 чэрвеня 2007 года перамовы аднавіліся пасля арышту 31 мая і выдачы МТБЮ былога генерала Здраўкі Толіміра[11]. Праз 4 дні пасля аднаўлення перамоў аб Пагадненні аб асацыяцыі і стабілізацыі быў арыштаваны былы начальнік службы бяспекі Сербіі Уласцімір Джорджавіч, абвінавачваны ў злачынствах супраць косаўскіх албанцаў[12].

7 лістапада 2007 года намеснік прэм’ер-міністра Сербіі Божыдар Джэліч  (англ.) (бел. і еўрапейскі камісар па пытаннях пашырэння Олі Рэн парафіравалі Пагадненне аб асацыяцыі і стабілізацыі паміж Сербіяй і ЕС[13]. Олі Рэн заявіў, што паўнавартаснае падпісанне Пагаднення будзе магчыма толькі ў выпадку ўсебаковага супрацоўніцтва Сербіі з МТБЮ.

Рознагалоссі наконт Косава[правіць | правіць зыходнік]

Рознагалоссі па пытанні Косава пачаліся яшчэ да абвяшчэння незалежнасці гэтай тэрыторыі. 14 снежня 2007 года Еўрапейскі савет прыняў рашэнне аб размяшчэнні паліцэйскай і грамадзянскай місіі ў Косаве (Місія Еўрапейскага саюза па пытаннях правапарадку ў Косаве). Жазэ Сократыш, які займаў пасаду прэм’ер-міністра Партугаліі (якая тады была краінай-старшынёй Савета ЕС), заявіў, што ЕС падаў гучны сігнал аб сваім лідарстве ў рашэнні пытання будучыні Косава, дадаўшы, што рашэнне аб місіі не азначае прызнанне незалежнасці гэтага рэгіёна[14]. Навіна пра размяшчэнне місіі ЕС выклікала незадаволенасць у Сербіі, дзе лічылі, што новая місія стваралася для рэалізацыі плана Ахцісаары, які прадугледжваў «незалежнасць пад міжнародным кантролем» для Косава з наступнай перадачай паўнамоцтваў ад міжнародных органаў кіравання, створаных паводле рэзалюцыі Савета бяспекі 1244 ад 1999 года, да мясцовых улад косаўскіх албанцаў. Сербія патрабавала, каб любая новая міжнародная місія праводзілася ў адпаведнасці з рэзалюцыяй Савета Бяспекі 1244 і была ўхвалена Саветам Бяспекі ААН[15][16].

Пазней разгортванне місіі ЕС было канчаткова ўхвалена Еўрапейскім саюзам на пасяджэнні Еўрапейскага савета 16 лютага 2008 года[17]. Афіцыйнымі задачамі ЕЎЛЕКС былі названы забеспячэнне вяршэнства закона, бяспекі і правоў чалавека, нагляд за дзейнасцю косаўскіх інстытутаў і дапамога ім пры захаванні часткі выканаўчых паўнамоцтваў, якімі валодала міжнародная адміністрацыя па кіраванні Косавам. Прававой асновай для місіі былі названы наступныя пункты Рэзалюцыі Савета Бяспекі ААН 1244: 10 (упаўнаважвае генеральнага сакратара пры садзейнічанні міжнародных арганізацый стварыць міжнародную грамадзянскую прысутнасць у Косаве), 11 (асноўныя абавязкі міжнароднай грамадзянскай прысутнасці: f) на фінальнай стадыі нагляд за перадачай паўнамоцтваў ад часовых інстытутаў Косава да органаў, заснаваных у рамках палітычнага ўрэгулявання; i) падтрыманне грамадзянскага правапарадку шляхам размяшчэння міжнароднага паліцэйскага персанала для службы ў Косаве), 17 (вітае дзеянні ЕС па стварэнні ўсебаковага падыходу да стабілізацыі рэгіёна)[18][19]. У адказ на падрыхтоўку да разгортвання ЕЎЛЕКС прэзідэнт Сербіі Борыс Тадзіч заявіў, што для адпраўкі місіі ЕС у Косава няма ніякіх прававых падстаў, для яе размяшчэння неабходна рашэнне Савета Бяспекі ААН[20]. Міністр па справах Косава Слабодан Самарджыч  (англ.) (бел. абвінаваціў ЕС у парушэнні міжнароднага права і абслугоўванні амерыканскіх знешнепалітычных інтарэсаў[21].

Косава ў аднабаковым парадку абвясціла сябе незалежнай рэспублікай 17 лютага 2008 года. З набыццём моцы 15 чэрвеня 2008 года канстытуцыі Рэспублікі Косава, у якой не прапісана роля МААНК, улады самаабвешчанай рэспублікі сталі абмяжоўваць дзейнасць місіі ААН, перадаючы яе функцыі новым органам Косава. У гэтых умовах генеральны сакратар ААН аддаў распараджэнне рэарганізаваць МААНК, перадаўшы паўнамоцтвы ЕЎЛЕКС. Для пераадолення рознагалоссяў з Сербіяй у сувязі з размяшчэннем ЕЎЛЕКС спецыяльны прадстаўнік ААН па Косаве Ламберта Заньер правёў з сербскім урадам серыю перамоў, вынікам якіх стаў план з 6 пунктаў і даклад Генеральнага сакратара аб місіі Арганізацыі Аб’яднаных Нацый па справах часовай адміністрацыі ў Косаве[22]. Пасля дасягнення гэтых дамоўленасцей Сербія дала згоду на разгортванне ЕЎЛЕКС у Косаве, з-за таго, што былі ўлічаны яе патрабаванні аб нейтральнасці ЕЎЛЕКС па пытанні статусу края і аб адмове ад «плана Ахцісаары»[23]. Нягледзячы на тое, што ўлады Косава адпрэчылі план з 6 пунктаў, яны заявілі пра падтрымку ЕЎЛЕКС. 26 лістапада 2008 года Савет бяспекі ААН прыняў заяву ў падтрымку дакладу Генеральнага сакратара і разгортванні місіі ЕС у Косаве[24][25][26], а 9 снежня 2008 года місія ЕЎЛЕКС афіцыйна пачаткі сваю працу[27][28].

Еўрапейскія палітыкі неаднаразова заяўлялі, што прызнанне незалежнасці Косава не з’яўляецца ўмовай для прыняцця Сербіі ў ЕС[29][30][31][32][33].

Пагадненне аб асацыяцыі і стабілізацыі[правіць | правіць зыходнік]

Пасля парафіравання Пагаднення аб асацыяцыі і стабілізацыі (САС) працэдура падпісання была прызначана на 29 красавіка 2008 года. У снежні 2007 года ўрад упаўнаважыў віцэ-прэм’ер-міністра Божыдара Джэліча  (англ.) (бел. падпісаць САС у красавіку 2008 года. 4 красавіка 2008 года прэм’ер-міністр Сербіі і лідар «Дэмакратычнай партыі Сербіі» Воіслаў Каштуніца заявіў, што з-за абвяшчэння незалежнасці Косава (17 лютага 2008 года) уступленне Сербіі ў ЕС больш не знаходзіцца на позве дня, а аднаўленне перамоў магчыма толькі пасля дасягнення згоды па пытанні тэрытарыяльнай цэласнасці Сербіі[34]. Прыхільнікі гэтага рашэння прэм’ер-міністра (міністры ад «Дэмакратычнай партыі Сербіі» і «Новай Сербіі») настойвалі на тым, што падпісанне САС з ЕС будзе супярэчыць канстытуцыі ў частцы тэрытарыяльнай цэласнасці краіны, з прычыны таго, што большасць краін-членаў ЕС прызнала незалежнасць Косава. Прэзідэнт Сербіі Борыс Тадзіч, а таксама міністры ад прапрэзідэнцкай «Дэмакратычнай партыі» і партыі «Г17+» не пагадзіліся з такім падыходам і заявілі, што Пагадненне аб асацыяцыі і стабілізацыі не змяшчала ніякіх спасылак на прызнанне незалежнасці Косава і, наадварот, падтрымлівала рэзалюцыю Савета Бяспекі ААН 1244. Борыс Тадзіч абвінаваціў праціўнікаў САС у тым, што яны змянілі сваё меркаванне па пытанні падпісання САС толькі дзеля надыходзячых выбараў, таму што некалькі месяцаў назад яны галасавалі ва ўрадзе за наданне Божыдару Джэлічу паўнамоцтвамі на падпісанне пагаднення[35]. Божыдар Джэліч  (англ.) (бел. скарыстаўся даручанымі яму паўнамоцтвамі і падпісаў Пагадненне аб асацыяцыі і стабілізацыі 29 красавіка 2008 года. На цырымоніі падпісання, якая прайшла ў Люксембургу, прысутнічалі прэзідэнт Сербіі Борыс Тадзіч і міністр замежных спраў Вук Ярэміч. З боку ЕС САС падпісалі Еўрапейскі камісар па пытаннях пашырэння Олі Рэн і міністр замежных спраў Славеніі Дзімітрый Рупел. Прэм’ер-міністр Воіслаў Каштуніца ў адказ на падпісанне САС паабяцаў, што ў выпадку перамогі на парламенцкіх выбарах анулюе падпісанне пагаднення[36][37][38].

На парламенцкіх выбарах 11 мая 2008 года перамогу атрымала праеўрапейская кааліцыя пад кіраўніцтвам прэзідэнта Тадзіча. Новым прэм’ер-міністрам стаў Мірка Цветкавіч, які назваў ратыфікацыю САС у сербскім парламенце прыярытэтнай задачай[39]. 9 верасня Народная скупшчына ратыфікавала Пагадненне аб асацыяцыі і стабілізацыі[40][41].

Разам з Пагадненнем аб асацыяцыі і стабілізацыі Сербія і ЕС падпісалі Часовае пагадненне па пытаннях гандлю, якое павінна было дазволіць Сербіі і ЕС прымяняць палажэнні Пагаднення аб асацыяцыі, якое ў той час яшчэ праходзіла працэдуру ратыфікацыі. Аднак Нідэрланды і Бельгія заблакавалі прымяненне Часовага пагаднення да таго часу, пакуль Сербія не будзе больш цесна супрацоўнічаць з Міжнародным трыбуналам па былой Югаславіі і не выдасць яму былога Прэзідэнта Рэспублікі Сербскай Радавана Караджыча, генерала Ратку Младзіча і былога Прэзідэнта Рэспублікі Сербская Краіна Горана Хаджыча[37][42]. У ліпені 2008 года Радаван Караджыч быў арыштаваны і экстрадаваны ў Гаагу[43]. 15 верасня 2008 года ЕС не змог разблакаваць прымяненне гандлёвага пагаднення з-за нязгоды ўрада Нідэрландаў, які настойваў на арышце іншых падазраваных у ваенных злачынствах[44].

Пасля няўдалай спробы ЕС разблакаваць Часовае пагадненне па пытаннях гандлю ўрад Сербіі вырашыў «ў аднабаковым парадку» пачаць выконваць гэты дагавор з 1 лютага 2009 года. Міністэрства фінансаў Сербіі адзначыла, што «аднабаковасць» з’яўляецца фармальнай, таму што ЕС адмяніў імпартныя мыты на тавары з Сербіі яшчэ ў 2000 годзе[45].

7 снежня 2009 года краінам ЕС удалося прыйсці да згоды і пачаць прымяняць Часовае пагадненне па пытаннях гандлю са свайго боку. Нягледзячы на тое, што Хаджыч і Младзіч не былі арыштаваны, Нідэрланды былі здаволены ступенню ўзаемадзеяння Сербіі са МТБЮ[46]. З 19 снежня 2009 года грамадзяне Сербіі, якія маюць біяметрычныя пашпарты, атрымалі права падарожнічаць па краінах Шэнгенскай зоны без віз[47].

Першай краінай, якая ратыфікавала 21 чэрвеня 2010 года Пагадненне аб асацыяцыі і стабілізацыі з Сербіяй, стала Іспанія[48]. Ратыфікацыя ўсімі краінамі ЕС зацягнулася на тры гады. Апошняй Пагадненне ратыфікавала Літва, якая зрабіла гэта 18 чэрвеня 2013 года[49]. После этого соглашение вступило в силу 1 сентября 2013 года[50].

Перамовы пра ўступ у ЕС[правіць | правіць зыходнік]

22 снежня 2009 года Прэзідэнт Сербіі Борыс Тадзіч падаў заяўку на ўступленне Сербіі ў ЕС[2][51]. 24 лістапада 2010 года еўрапейскі камісар па пытаннях пашырэння Штэфан Фюле перадаў сербскім уладам Апытальны ліст, які Еўракамісія будзе выкарыстоўваць для падрыхтоўкі дакладу аб гатовасці краіны выконваць абавязацельствы, якія накладваюцца на членаў ЕС. Апытальны ліст складаўся з 2 483 пытанняў, падзеленых на 6 раздзелаў і 33 главы. Адказы на пытанні павінны стаць асновай для рашэння Еўракамісіі наконт перспектывы членства Сербіі. 31 студзеня 2011 года прэм’ер-міністр Мірка Цветкавіч накіраваў у Еўрапейскую камісію адказы на пастаўленыя пытанні[52].

12 кастрычніка 2011 года Еўрапейская камісія апублікавала даклад пра ступень адпаведнасці Сербіі Капенгагенскім крытэрыям, у якім рэкамендавала даць Сербіі статус краіны-кандыдата на ўступленне ў ЕС пры ўмове, што гэта краіна працягне рэформы ў палітычнай сферы і накіруе высілкі на паляпшэнне адносін з Косава[53][54][55].

24 лютага 2012 года Сербія і Косава падпісалі пагадненне, паводле якога самаабвешчаная рэспубліка атрымала права ўдзельнічаць у рэгіянальных міжнародных форумах па пытаннях Балканскага паўвострава, а таксама дамовіліся аб сумесным кіраванні пунктамі пропуску на адміністрацыйнай граніцы[56][57][58]. Апошняй перашкодай да атрымання статусу краіны-кандыдата стала спрэчка паміж Сербіяй і Румыніяй па пытанні статусу роднаснага румынам народа влахаў, якія размаўляюць на дыялекце румынскай мовы  (англ.) (бел.[59]. Аднак 1 сакавіка прадстаўнікі Румыніі і Сербіі падпісалі дагавор аб абароне нацыянальных меншасцей і Румынія зняла свае прэтэнзіі[60]. У гэты ж дзень 1 сакавіка Еўрапейскі савет падаў Сербіі статус краіны-кандыдата на ўступленне ў ЕС[61][62].

Наступны важны этап далучэння любой краіны да ЕС — гэты пачатак афіцыйных перамоў па ўступленні. Для запуску перамоў Сербіі было неабходна працягнуць высілкі па нармалізацыі адносін з Косава. 19 красавіка 2013 года Сербія і Косава заключылі Брусельскае пагадненне  (англ.) (бел., якое тычылася ўрэгулявання праблемы Паўночнага Косава, населенага пераважна сербамі, і еўрапейскай інтэграцыі абодвух бакоў пагаднення[63]. 22 красавіка Еўрапейская камісія адзначыла нармалізацыю адносін Сербіі і Косава і рэкамендавала пачаць афіцыйныя перамовы з Сербіяй па ўступленні ў ЕС[64]. 28 чэрвеня 2013 года Еўрапейскі савет прыняў рашэнне пачаць перамовы з Сербіяй не пазней за студзень 2014 года[65][66]. 18 снежня 2013 года Еўрапейскі савет пацвердзіў сваё чэрвеньскае рашэнне і прызначыў першую міжурадавую канферэнцыю на 21 студзеня 2014 года[67]. 21 студзеня ў Бруселі была праведзена міжурадавая канферэнцыя, якая адзначыла пачатак афіцыйных перамоў па ўступе Сербіі ў ЕС. Сербію прадстаўлялі прэм’ер-міністр Івіца Дачыч і яго намеснік Аляксандр Вучыч, а ЕС еўрапейскі камісар па пытаннях пашырэння Штэфан Фюле і міністр замежных спраў Грэцыі Евангелас Венізелас[68].

У кастрычніку 2015 года Еўрапейская камісія рэкамендавала Еўрапейскаму савету да канца 2015 гады адкрыць першыя перагаворныя главы з Сербіяй, адзначыўшы намаганні Сербіі па ўрэгуляванні крызісу бежанцаў і па нармалізацыі адносін з Косава, якія выразіліся ў дасягненні 25 жніўня 2015 года дамоўленасцей па праблеме Паўночнага Косава і ў сферы энергетыкі і тэлекамунікацый[69][70][71]. 14 снежня 2015 года Сербія адкрыла для перамоў главу 32 па фінансавым кантролі і 35 па адносінах з Косава[72][73].

Працэс перамоў[правіць | правіць зыходнік]

Главы Адзнака на пачатак перамоў Глава адкрыта Глава зачынена
1. Свабоднае перамяшчэнне тавараў Неабходны далейшыя рэформы - -
2. Свабоднае перамяшчэнне рабочай сілы Неабходны далейшыя рэформы - -
3. Свабода ўстановы і руху паслуг Неабходны далейшыя рэформы - -
4. Свабоднае перамяшчэнне капіталаў Неабходны далейшыя рэформы - -
5. Дзяржаўныя закупы Неабходны далейшыя рэформы 2016-12-13[74] -
6. Карпаратыўнае права Няма сур’ёзных праблем - -
7. Права інтэлектуальнай уласнасці Неабходны далейшыя рэформы - -
8. Палітыка канкурэнцыі Неабходны далейшыя рэформы - -
9. Фінансавыя паслугі Неабходны далейшыя рэформы - -
10. Інфармацыйнае грамадства і СМІ Неабходны далейшыя рэформы - -
11. Сельская гаспадарка і развіццё сельскіх тэрыторый Неабходны значныя рэформы - -
12. Бяспека харчовых прадуктаў, ветэрынарыя і фітасанітарная палітыка Неабходны далейшыя рэформы - -
13. Рыбалоўства Няма сур’ёзных праблем - -
14. Транспартная палітыка Неабходны далейшыя рэформы - -
15. Энергетыка Неабходны далейшыя рэформы - -
16. Падаткаабкладанне Няма сур’ёзных праблем - -
17. Эканамічная і манетарная палітыка Няма сур’ёзных праблем - -
18. Статыстыка Няма сур’ёзных праблем - -
19. Сацыяльная палітыка і занятасць Неабходны далейшыя рэформы - -
20. Прамысловая палітыка і прадпрымальніцтва Няма сур’ёзных праблем 2017-02-27 -
21. Транс’еўрапейскія сеткі Неабходны далейшыя рэформы - -
22. Рэгіянальная палітыка і каардынацыя структурных інструментаў Неабходны далейшыя рэформы - -
23. Суд і асноўныя правы Неабходны значныя рэформы 2016-07-18[75] -
24. Правасуддзе, свабода і бяспека Неабходны значныя рэформы 2016-07-18[75] -
25. Навука і даследаванні Няма сур’ёзных праблем 2016-12-13[74] 2016-12-13
26. Адукацыя і культура Няма сур’ёзных праблем 2017-02-27 2017-02-27
27. Навакольнае асяроддзе і змяненне клімату Поўная несумяшчальнасць з правам ЕС - -
28. Абарона правоў спажыўцоў і ахова здароўя Неабходны далейшыя рэформы - -
29. Мытны саюз Няма сур’ёзных праблем 2017-02-27 -
30. Знешнія сувязі Няма сур’ёзных праблем - -
31. Замежная палітыка, палітыка абароны і бяспекі Няма сур’ёзных праблем - -
32. Фінансавы кантроль Неабходны значныя рэформы 2015-12-14[76] -
33. Бюджэтныя пытанні Няма сур’ёзных праблем - -
34. Інстытуты Няма - -
35. Іншыя пытанні: адносіны з Косава Неабходны далейшыя рэформы 2015-12-14[76] -
Прагрэс 9 з 34 2 з 34

Апытанні грамадскай думкі[правіць | правіць зыходнік]

Дата Агенцтва Пытанне Так Не Не вызначыліся
чэрвень 2011[77] Канцылярыя па еўрапейскай інтэграцыі Падтрымліваеце далучэнне да ЕС? 53 % 24 % 23 %
студзень 2012[77] Канцылярыя па еўрапейскай інтэграцыі Падтрымліваеце далучэнне да ЕС? 51 % 28 % 21 %
сакавік 2012[78] B92  (англ.) (бел. /Ipsos Strategic Marketing Падтрымліваеце далучэнне да ЕС? 49 % 34 % 17 %
верасень 2014[79] Medium Gallup Падтрымліваеце далучэнне да ЕС? 57 % 28 % 15 %
лістапад 2014[80] Еўрабарометр  (англ.) (бел. Падтрымліваеце далучэнне да ЕС? 58 % 26 % 16 %

Эканамічныя кантакты Сербіі і ЕС[правіць | правіць зыходнік]

Еўрасаюз з’яўляецца асноўным гандлёвым партнёрам Сербіі. Двухбаковы тавараабарот у 2013 годзе склаў 16,3 млрд еўра, у тым ліку 9,7 млрд склалі пастаўкі з ЕС у Сербію, а 6,6 млрд сербскі экспарт у Еўрасаюз[81]. Доля экспарту з Сербіі ў ЕС складала ў 2013 годзе 62,8 % ад усяго экспарту з Сербіі. Яшчэ 17,7 % сербскага экспарту адпраўляецца ў краіны Цэнтральна-еўрапейскай асацыяцыі свабоднага гандлю, якія з’яўляюцца кандыдатамі ці «патэнцыйнымі кандыдатамі» ў ЕС[82]. У 2013 годзе 61,8 % імпарту ў Сербію склалі пастаўкі з краін ЕС і 4,3 % пастаўкі з ЦЕАСТ[83]. Гандлёвы баланс Сербіі з ЕС з’яўляецца адмоўным, хоць гандлёвы дэфіцыт скарачаўся з 2009 да 2014 года. У гандлі сельскагаспадарчымі прадуктамі назіраецца адваротная сітуацыя, і Сербія вывозіць у ЕС больш сельскагаспадарчай прадукцыі, чым увозіць з саюза (у 2013 годзе больш за 52 % сербскага сельскагаспадарчага экспарту прыпадала на краіны ЕС[84])[85]. Увядзенне ў 2014 годзе расійскага харчовага эмбарга на сельскагаспадарчую прадукцыю краін ЕС было насцярожана сустрэта ўладамі Сербіі. Асцерагаючыся ўвозу таннага еўрапейскага харча на свой рынак, Сербія ўвяла дадатковыя мыты на ўвоз з Еўрасаюза малака, прадукцыі з яго (у тым ліку сыра і вяршкоў), а таксама свініны (гэтыя мыты адменены ў снежні 2016 года)[86].

Прамыя замежныя інвестыцыі з краін ЕС склалі 76 % ад агульнай колькасці прамых замежных інвестыцый у Сербію за перыяд 2005—2014 гадоў (у колькасным выражэнні за 9 гадоў у Сербію з ЕС уклалі 13,5 млрд еўра)[85]. Акрамя таго, ЕС — самы буйны донар для Сербіі, які аказвае ёй значную фінансавую дапамогу ў розных абласцях ад рэформы дзяржаўнага кіравання да сельскай гаспадаркі і абароны навакольнага асяроддзя. Фактычна Сербія — галоўны атрымальнік дапамогі ад фондаў ЕС на тэрыторыі Заходніх Балканаў, атрымліваючы штогод прыблізна 200 млн еўра[87]. У 2001—2014 гадах Сербія атрымала ад ЕС дапамогу на суму больш за 2,5 млрд еўра[81]. Толькі ў рамках праграмы ЕС Інструмент для дапамогі ў далучэнні Бялград атрымаў у 2007—2013 гадах 1,1 млрд еўра[88].

Зноскі[правіць | правіць зыходнік]

  1. ↑ Stabilisation and Association Agreement between the European Communities and their Member States, of the one part, and the Republic of Serbia, of the other part
  2. ↑ а б Serbia Applies for EU Membership
  3. ↑ Serbia to Launch Negotiations on Accession to EU on December 14
  4. ↑ Council conclusions on Enlargement and Stabilisation and Association Process(недаступная спасылка). Council of the European Union (17 снежня 2013). Архівавана з першакрыніцы 17 снежня 2013. Праверана 17 снежня 2013.
  5. ↑ Serbia starts negotiations to join EU. B92 (21 студзеня 2014). Праверана 21 студзеня 2014.
  6. ↑ а б The Delegation of the European Commission to the republic of Serbia Архівавана 4 сакавіка 2016.
  7. ↑ Serbian producers exporting duty-free to the EU since 2000 Архівавана 5 сакавіка 2016.
  8. ↑ Семенов А. В. Перспективы расширения ЕС на Западных Балканах: случай Сербии // Вестник Кемеровского государственного университета. — 2013. — № 2-3 (54). — С. 132
  9. ↑ Serbia and the EU. Milestones Архівавана 4 сакавіка 2016.
  10. ↑ Адмова ЕС ад перамоў «ударыць па Сербіі»
  11. ↑ Аднавіліся перамовы з Сербіяй пра прыём у ЕС
  12. ↑ Затрыманы сербскі генерал Джорджавіч, які хаваўся ад МТБЮ
  13. ↑ Еўрасаюз «уважыў» Сербію
  14. ↑ EU agrees on Kosovo mission
  15. ↑ Бялград выступае супраць перабудовы місіі ААН у Косаве
  16. ↑ EU Kosovo mission 'unacceptable' for Serbia
  17. ↑ Еўрасаюз ухваліў размяшчэнне сваёй місіі ў Косава
  18. ↑ COUNCIL JOINT ACTION 2008/124/CFSP of 4 February 2008 on the European Union Rule of Law Mission in Kosovo, EULEX KOSOVO
  19. ↑ RESOLUTION 1244 (1999) Adopted by the Security Council at its 4011th meeting, on 10 June 1999 Архівавана 29 мая 2010.
  20. ↑ Tadić: EU mission welcome only with UN approval
  21. ↑ Serbian parties react to EU mission move
  22. ↑ Report of the Secretary-General on the United Nations Interim Administration Mission in Kosovo
  23. ↑ Косава адпрэчыла план ААН па размяшчэнні ў краі Місіі ЕС
  24. ↑ Савет Бяспекі адкрыў шлях для місіі Еўрасаюза ў Косава
  25. ↑ Савбяс ААН ухваліў працу сваёй місіі ў Косаве
  26. ↑ Statement by the President of the Security Council
  27. ↑ В Косово заработала гражданско-полицейская миссия ЕС
  28. ↑ EULEX deployment under way
  29. ↑ Але не чакайце спешнага прызнання(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 4 верасня 2014. Праверана 23 сакавіка 2017.
  30. ↑ Kosovo recognition «not condition for integrations»
  31. ↑ EU’s approach to Kosovo «status-neutral» — spokesperson
  32. ↑ EU: Serbia Does Not Have to Recognize Kosovo
  33. ↑ Mogherini in Belgrade: Firmly on the EU path
  34. ↑ Koštunica: EU membership not on agenda
  35. ↑ Signing SAA is binding, says Tadić
  36. ↑ ЕС і Сербія падпісалі сімвалічнае пагадненне аб стабілізацыі і супрацоўніцтве. Каштуніца называе яго антыканстытуцыйным
  37. ↑ а б ЕС і Сербія падпісалі асацыятыўнае пагадненне
  38. ↑ Serbia, EU sign SAA in Luxembourg
  39. ↑ У Сербіі зацверджаны праеўрапейскі ўрад
  40. ↑ Парламент Сербіі ратыфікаваў дагавор аб стабілізацыі і супрацоўніцтве з ЕС. Архівавана 5 сакавіка 2016.
  41. ↑ Сербскі парламент ухваліў дагавор аб супрацоўніцтве з Еўрасаюзам
  42. ↑ ЕС не дае дабро дагавору з Сербіяй
  43. ↑ Караджыч дастаўлены ў Галандыю
  44. ↑ The Netherlands' froze the trade related part of a pre-accession deal with Serbia
  45. ↑ Serbia applies interim deal Feb. 1
  46. ↑ EU unfreezes trade agreement with Serbia Архівавана 8 студзеня 2010.
  47. ↑ EU scraps visas for three Balkan states
  48. ↑ Семенов А. В. Перспективы расширения ЕС на Западных Балканах: случай Сербии // Вестник Кемеровского государственного университета. — 2013. — № 2-3 (54). — С. 133
  49. ↑ Lithuanian parliament ratifies SAA with Serbia
  50. ↑ The Delegation of the European Commission to the republic of Serbia. Serbia and the EU. Milestones Архівавана 4 сакавіка 2016.
  51. ↑ Сербія падала заяўку на членства ў ЕС
  52. ↑ Serbia Delivers Answers to EC’s Questionnaire Архівавана 2 кастрычніка 2015.
  53. ↑ EC Awards EU Candidate Status to Serbia, Accession Talks to Montenegro
  54. ↑ Сербія здала кандыдацкі мінімум
  55. ↑ Conclusions and Recommendations of the Commission’s Opinions on the membership applications by Serbia
  56. ↑ Kosovo, Serbia Reach Deal on Regional Representation
  57. ↑ Миссия выполнима Сербия и Косово нацелились в объединенную Европу(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 4 верасня 2014. Праверана 23 сакавіка 2017.
  58. ↑ Косава атрымала суверэнітэт з зорачкай
  59. ↑ Сербію не пускаюць у ЕС з-за Румыніі
  60. ↑ Serbia Set For EU Entry
  61. ↑ EU leaders grant Serbia candidate status
  62. ↑ Сербія атрымала статус кандыдата на прыём у ЕС
  63. ↑ Сербія і Косава прыйшлі да дагавора, але разыйшліся ў яго адзнацы
  64. ↑ EU Commission recommends start of Serbia membership talks
  65. ↑ Брусель пагадзіўся пачаць перамовы аб ўступленні Сербіі ў ЕС
  66. ↑ EU set for Serbia membership talks
  67. ↑ EU sets date for Serbia membership talks
  68. ↑ Serbia starts negotiations to join EU
  69. ↑ Сербія і Косава: розныя чаканні ад заключанага пагаднення
  70. ↑ EU to open first chapters in accession talks with Serbia
  71. ↑ EC, EEAS Recommend Opening Of Accession Chapters For Serbia
  72. ↑ Opening of chapters a historic step for Serbia
  73. ↑ Сербія адкрывае першыя главы ў перамовах аб ўступленні ў ЕС
  74. ↑ а б Fourth meeting of the Accession Conference with Serbia
  75. ↑ а б Chapters 23, 24 in negotiations of Serbia, EU opened
  76. ↑ а б EU membership negotiations chapters to be opened Dec. 14
  77. ↑ а б Support for EU membership continues to decline
  78. ↑ Poll: Progressive Party is pro-EU, but its voters are not
  79. ↑ Serbia: 57 Percent Of Citizens In Favor Of EU Membership — Poll
  80. ↑ Serbia: Citizens Dissatisfied With Their Life — Survey
  81. ↑ а б Нелаева Г. А., Семенов А. В. Балканский треугольник: Сербия между Европейским союзом и Россией в 2000-е гг. // Сибирские исторические исследования. — 2015. — № 3. — С. 46
  82. ↑ MORE THAN 64 % OF SERBIA’S EXPORTS GO TO THE EU Архівавана 5 сакавіка 2016.
  83. ↑ OVER 61 % OF SERBIA’S IMPORTS COME FROM THE EU Архівавана 4 сакавіка 2016.
  84. ↑ SERBIA ENJOYS A SURPLUS IN AGRICULTURAL TRADE WITH THE EU Архівавана 4 сакавіка 2016.
  85. ↑ а б Trade Benefits for Serbia Архівавана 4 сакавіка 2016.
  86. ↑ Сербія адмяніла мыты на малако і свініну з ЕС Архівавана 3 студзеня 2017.
  87. ↑ The EU is by far the biggest donor to Serbia with more than €2.6 billion (as of January 2014)
  88. ↑ Нелаева Г. А., Семенов А. В. Балканский треугольник: Сербия между Европейским союзом и Россией в 2000-е гг. // Сибирские исторические исследования. — 2015. — № 3. — С. 46 — 47
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Сербія_і_Еўрапейскі_саюз&oldid=4710788"