Адзіны дзяржаўны экзамен
Адзіны дзяржаўны экзамен (АДЭ) — экзамен, які цэнтралізавана праводзіцца ў Расійскай Федэрацыі ў сярэдніх навучальных установах (школах, ліцэях і гімназіях), форма правядзення ДВА па адукацыйных праграмах сярэдняй агульнай адукацыі. З’яўляецца адначасова выпускным іспытам са школы і ўступным іспытам у ВНУ. Да 2013 года таксама выконваў функцыі ўступнага іспыту ў ССНУ, але новым Законам аб адукацыі яны былі адменены. Пры правядзенні экзамену на ўсёй тэрыторыі Расіі прымяняюцца аднатыпныя заданні і адзіныя метады ацэнкі якасці выканання работ. З 2009 года АДЭ з’яўляецца адзінай формай выпускных экзаменаў у школе і асноўнай формай уступных экзаменаў у ВНУ, пры гэтым ёсць магчымасць паўторнай здачы АДЭ ў наступныя гады. АДЭ праводзіцца па рускай мове, матэматыцы, замежных мовах (англійскай, нямецкай, французскай, іспанскай, кітайскай), фізіцы, хіміі, біялогіі, геаграфіі, літаратуры, гісторыі, грамадазнаўстве, інфарматыцы[1].
У 2015 годзе экзамен па матэматыцы быў падзелены на базавы і профільны ўзроўні. Здача базавага ўзроўню матэматыкі неабходна для тых выпускнікоў, якія не збіраюцца працягваць навучанне ў вышэйшых навучальных установах для атрымання атэстата або для паступлення ў ВНУ, ва ўступных выпрабаваннях якіх адсутнічае прадмет «Матэматыка». Здача профільнага ўзроўню неабходна для выпускнікоў, якія збіраюцца працягнуць навучанне ў ВНУ, ва ўступных выпрабаваннях якіх прысутнічае прадмет «Матэматыка».
Увядзенне АДЭ[правіць | правіць зыходнік]
Упершыню эксперымент па ўвядзенні АДЭ быў праведзены ў 2001 годзе ў рэспубліках Чувашыя, Марый Эл, Якуція, а таксама ў Самарскай і Растоўскай абласцях па васьмі вучэбных дысцыплінах. У 2002 годзе эксперымент па ўвядзенні адзінага дзяржаўнага экзамену прайшоў у 16 рэгіёнах краіны. У 2003 годзе эксперымент ахапіў 47 суб’ектаў РФ, а ў 2004 годзе — 65 рэгіёнаў краіны. У 2006 годзе АДЭ ўжо здавалі каля 950 тысяч школьнікаў у 79 рэгіёнах Расіі. У 2008 годзе яго здавалі звыш мільёна навучэнцаў ва ўсіх рэгіёнах. Канкрэтны пералік прадметаў, па якіх АДЭ праводзіўся ў 2001—2008 гадах, устанаўліваўся кожным рэгіёнам самастойна.
Аўтарам ідэі АДЭ стаў міністр Уладзімір Філіпаў, а рэалізатарам Уладзімір Хлебнікаў[2].
Арганізацыю правядзення АДЭ ажыццяўляе Федэральная служба па наглядзе ў сферы адукацыі і навукі сумесна з органамі выканаўчай улады суб’ектаў Расійскай Федэрацыі, якія ажыццяўляюць кіраванне ў сферы адукацыі.
Структура і змест заданняў[правіць | правіць зыходнік]
Заданні АДЭ называюцца кантрольна-вымяральнымі матэрыяламі (КВМамі), якія распрацоўваюцца Федэральным інстытутам педагагічных вымярэнняў.
Першапачаткова заданні па большасці прадметаў дзяліліся на тры часткі (блока): A, B, C.
Блок А змяшчаў тэставыя заданні, у кожным з якіх неабходна выбраць адзін варыянт адказу з чатырох прапанаваных.
На кожнае заданне блока B неабходна было даць кароткі адказ, які складаецца з аднаго або некалькіх слоў, літар або лікаў. Адказы на заданні блокаў A і B заносяцца ў спецыяльны бланк і правяраюцца камп’ютарам.
Блок C складаўся з аднаго або некалькіх заданняў з разгорнутым адказам (напрыклад, неабходна рашыць задачу, напісаць сачыненне на прапанаваную тэму ці абгрунтавана адказаць на пэўнае пытанне). Адказы на заданні блока C ацэньваюцца экспертамі рэгіянальнай экзаменацыйнай камісіі, заданні КВМ часткі С змяшчаюць крытэрыі ацэньвання для экспертаў.
КВМы па асобных прадметах могуць мець свае асаблівасці. Напрыклад, КВМы па літаратуры і матэматыцы (з 2010 года) не змяшчаюць заданняў з выбарам адказу. У КВМах па замежных мовах ёсць раздзел, у якім вучню неабходна праслухаць аўдыязапіс тэксту на замежнай мове і адказаць на пытанні па зместу тэксту.
З 2015/2016 навучальнага года з КВМаў па ўсіх прадметах канчаткова выдалены заданні з выбарам аднаго варыянту з двух прапанаваных (раней — частка А), пашыраны змест часткі 1 (раней Б), і перапрацаваны заданні часткі 2.
Змест КВМаў рэгламентуецца трыма дакументамі, якія зацвярджаюцца Расадукацнаглядам восенню: кадыфікатары элементаў зместу КВМаў, спецыфікацыяй іспыту і дэмаверсіяй экзамену. Такім чынам, прыкладная структура, форма і змест КВМаў загадзя вызначаны і не могуць быць зменены адвольным чынам.