Вук Стэфанавіч Караджыч: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
др clean up, replaced: = Вонкавыя спасылкі = → = Спасылкі =, фармаванн → фарміраванн (2), (7 лістапада 1787 - → ({{ДН|7|11|1787}} —, — 7 лютага using AWB
KrBot (размовы | уклад)
Боты
80 303 праўкі
др параметры шаблона Бібліяінфармацыя перенесены на Викиданные
Радок 20: Радок 20:


=== Філалагічныя працы ===
=== Філалагічныя працы ===
У першай палове [[19 стагоддзе|19 стагоддзя]] Вук Караджыч з дапамогай вядучых тагачасных філолагаў (у тым ліку [[браты Грым|братоў Грым]]) і аўстрыйскай улады, якую прадстаўляў [[Ерней Капітар]], рэфарміраваў сербскі правапіс. Працы Караджыча, сярод якіх першае ([[1818]]) і другое пашыранае ([[1852]]) выданні сербскага [[слоўнік]]а, пераклад [[Новы запавет|Новага запавету]] ([[1847]]), заклалі падмурак сучаснай стандартнай сербскай мовы, а таксама значна паўплывалі на фарміраванне сучаснай стандратнай [[харвацкая мова|харвацкай мовы]].
У першай палове [[19 стагоддзе|19 стагоддзя]] Вук Караджыч з дапамогай вядучых тагачасных філолагаў (у тым ліку [[браты Грым|братоў Грым]]) і аўстрыйскай улады, якую прадстаўляў [[Ерней Капітар]], рэфарміраваў сербскі правапіс. Працы Караджыча, сярод якіх першае ([[1818]]) і другое пашыранае ([[1852]]) выданні сербскага [[слоўнік]]а, пераклад [[Новы запавет|Новага запавету]] ([[1847]]), заклалі падмурак сучаснай стандартнай сербскай мовы, а таксама значна паўплывалі на фарміраванне сучаснай стандратнай [[харвацкая мова|харвацкай мовы]].
Вук Караджыч намагаўся наблізіць літаратурную мову да народнай, настойваў на прыманні ў літаратурную мову народных элементаў. Прапанаваў перарваць традыцыю пісьмовага маўлення, якое не мае апірышча ў народнай гаворцы, заснаваць новую літаратурную норму на базе жывой мовы. Намагаўся ачысціць сербскую мову ад царкоўнаславянізмаў як ненатуральных элементаў, а базай зрабіць новаштокаўскія дыялекты.
Вук Караджыч намагаўся наблізіць літаратурную мову да народнай, настойваў на прыманні ў літаратурную мову народных элементаў. Прапанаваў перарваць традыцыю пісьмовага маўлення, якое не мае апірышча ў народнай гаворцы, заснаваць новую літаратурную норму на базе жывой мовы. Намагаўся ачысціць сербскую мову ад царкоўнаславянізмаў як ненатуральных элементаў, а базай зрабіць новаштокаўскія дыялекты.


Радок 39: Радок 39:
{{Commons|Vuk Stefanović Karadžić|выгляд=міні}}
{{Commons|Vuk Stefanović Karadžić|выгляд=міні}}


{{Бібліяінфармацыя}}
{{Normdaten
|PND=118559907
|LCCN=n/80/40254
|VIAF=7403617
|SELIBR=
|GKD=
|SWD=
|WP=
}}


[[Катэгорыя:Постаці сербскай філалогіі]]
[[Катэгорыя:Постаці сербскай філалогіі]]
Радок 58: Радок 50:
[[Катэгорыя:Стваральнікі і прапагандысты моў]]
[[Катэгорыя:Стваральнікі і прапагандысты моў]]
[[Катэгорыя:Ганаровыя грамадзяне Заграбу]]
[[Катэгорыя:Ганаровыя грамадзяне Заграбу]]



{{linguist-stub}}
{{linguist-stub}}

Версія ад 06:52, 1 лістапада 2013

Вук Стэфанавіч Караджыч
Вук Стефановић Караџић
Дата нараджэння 7 лістапада 1787(1787-11-07)
Месца нараджэння сяло Тршыч, Асманская імперыя
Дата смерці 7 лютага 1864(1864-02-07) (76 гадоў)
Месца смерці Вена, Габсбургская манархія
Месца пахавання
Грамадзянства
Жонка Ana Karadžić[d][1]
Дзеці Mina Karadžić[d] і Dimitrije Karadžić[d]
Род дзейнасці мовазнавец, гісторык, перакладчык, пісьменнік, перакладчык Бібліі, дыпламат, збіральнік народных казак, антраполаг, філолаг, этнограф, фалькларыст
Навуковая сфера лінгвістыка, філалогія, фалькларыстыка, этнаграфія
Месца працы
Альма-матар
Вядомы як рэфарматар сербскай мовы, рэфарматар кірыліцы, адзін з заснавальнікаў сербскай літаратурнай мовы
Член у
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Вук Стэфанавіч Караджыч (серб. Вук Стефановић Караџић; 7 лістапада 1787 — 7 лютага 1864) — сербскі лінгвіст, рэфарматар сербскай мовы.

Біяграфія

Нарадзіўся ў Тршычы. Адукацыю атрымаў у Лозніцы, а пасля ў манастыры. Але бацька хутка вярнуў яго дадому, бо ў манастыры ён больш займаўся гаспадаркай, чым вучыўся. Вучыцца ў гімназыі ў Петрыне. Пазней вучыўся ў Бялградзе. У хуткім часе захворвае і ад'язджае на лячэнне ў Пешт. Падчас знаходжання ў Вене знаёміцца з Ернеем Капітарам, які дапамагае яму ажыццяўляць запланаванае. Там Караджыч пачаў працу па рэфармаванні мовы і правапісу і ўвядзенні народнай мовы ў мастацкую творчасць. Праз забарону друкавацца ў Сербіі і Аўстрыйскай імперыі з'язджае ў Расію, дзе мае магчымасць працаваць. Пахаваны ў Вене, прах перавезены ў Бялград.

Філалагічныя працы

У першай палове 19 стагоддзя Вук Караджыч з дапамогай вядучых тагачасных філолагаў (у тым ліку братоў Грым) і аўстрыйскай улады, якую прадстаўляў Ерней Капітар, рэфарміраваў сербскі правапіс. Працы Караджыча, сярод якіх першае (1818) і другое пашыранае (1852) выданні сербскага слоўніка, пераклад Новага запавету (1847), заклалі падмурак сучаснай стандартнай сербскай мовы, а таксама значна паўплывалі на фарміраванне сучаснай стандратнай харвацкай мовы. Вук Караджыч намагаўся наблізіць літаратурную мову да народнай, настойваў на прыманні ў літаратурную мову народных элементаў. Прапанаваў перарваць традыцыю пісьмовага маўлення, якое не мае апірышча ў народнай гаворцы, заснаваць новую літаратурную норму на базе жывой мовы. Намагаўся ачысціць сербскую мову ад царкоўнаславянізмаў як ненатуральных элементаў, а базай зрабіць новаштокаўскія дыялекты.

Рэформа кірыліцы

З стараславянскай азбукі Караджыч пераняў 24 літары:

А а Б б В в Г г Д д Е е Ж ж З з
И и К к Л л М м Н н О о П п Р р
С с Т т У у Ф ф Х х Ц ц Ч ч Ш ш

Да іх дадаў: Ј ј, Љ љ, Њ њ, Ћ ћ, Ђ ђ и Џ џ

Спасылкі

Шаблон:Linguist-stub

  1. ↑ https://data.matricula-online.eu/de/oesterreich/wien/03-landstrasse-st-rochus/02-04/?pg=58 — Т. 4. Праверана 2 кастрычніка 2022.
  2. ↑ http://tnk.krakow.pl/czlonkowie/karadzic-wuk-stefanovic/ Праверана 30 жніўня 2022.
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Вук_Стэфанавіч_Караджыч&oldid=1699427"