Адам Ягоравіч Багдановіч: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
→Працоўная дзейнасць: вікіфікацыя |
|||
Радок 121: | Радок 121: | ||
[[Катэгорыя:Постаці Мінска]] |
[[Катэгорыя:Постаці Мінска]] |
||
[[Катэгорыя:Постаці Гродна]] |
[[Катэгорыя:Постаці Гродна]] |
||
[[Катэгорыя:Даследчыкі славянскага паганства]] |
Версія ад 18:57, 7 лютага 2015
Адам Ягоравіч Багдановіч | |
---|---|
Дата нараджэння | 1 красавіка (20 сакавіка) 1862 |
Месца нараджэння | мястэчка Халопенічы, цяпер Крупскі раён Мінскай вобласці |
Дата смерці | 16 красавіка 1940 (78 гадоў) |
Месца смерці | г. Яраслаўль |
Месца пахавання | |
Грамадзянства | |
Маці | Анэля Фаміна Асьмак[d] |
Жонка | Марыя Апанасаўна Багдановіч[d] |
Дзеці | Максім Адамавіч Багдановіч |
Род дзейнасці | мемуарыст, этнолаг, фалькларыст, гісторык, мовазнавец |
Навуковая сфера | этнаграфія, фалькларыстыка, гісторыя |
Альма-матар | Нясвіжская настаўніцкая семінарыя |
Творы ў Вікікрыніцах | |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Адам Ягоравіч БАГДАНОВІЧ 20 сакавіка (1 красавіка) 1862 (паводле аўтабіяграфіі 25.3 (6.4)), мяст. Халопенічы Бабруйскага павета Мінскай губерні, цяпер Крупскі раён Мінскай вобласці — 16 красавіка 1940, Яраслаўль) — беларускі этнограф, фалькларыст, мемуарыст, гісторык, мовазнавец[1].
Сям'я
Бацькам Адама Багдановіча быў Ягор Лук'янавіч Багдановіч.
У 1888 годзе настаўнік 1-га гарадскога вучылішча Мінска Адам Ягоравіч Багдановіч ажаніўся з Марыяй Апанасаўнай Мякотай (1869—1896). Яны былі матэрыяльна забяспечаны: Адам зарабляў да 1500 рублёў у год пры гатовай кватэры з ацяпленнем і асвятленнем, якая размяшчалася на Траецкай гары на вуліцы Аляксандраўскай у доме Карказовіча, што ў двары, у другім паверсе, у той час у ім змяшчалася 1-е прыходскае вучылішча і настаўніцкія кватэры, пазней гэта быў дом 25 (цяпер тут ўчастак вуліцы М. Багдановіча насупраць сквера каля Тэатра оперы і балета.
6 (18) сакавіка 1890 у сям'і нарадзіўся першынец — Вадзім, а 27 лістапада (9 снежня) 1891 другі сын — Максім.
З 1892 года А. Багдановіч служыў у Гродзенскім аддзяленні Сялянскага пазямельнага банка. Быў карэспандэнтам вядомага фалькларыста Паўла Шэйна. Некаторы час кіраваў публічнай бібліятэкай.
У Гродне сям'я жыла на ўскраіне горада, на Садовай. Тут 14 (26) лістапада 1894 нарадзіўся трэці сын — Леў, а ў маі 1896 года — дачка Ніна. Неўзабаве пасля родаў дачкі хвароба Марыі Апанасаўны ўзмацнілася і хутка сухоты сталі прычынай яе смерці.
Пасля смерці жонкі Адам Ягоравіч пажыў у Гродна літаральна некалькі тыдняў. У лістападзе 1896 ён быў пераведзены па службе ў Ніжні Ноўгарад. Маці дзецям замяніла цётка па бацьку Марыя Ягораўна Багдановіч, але самая малодшая дачка Ніна не дажыла і да году.
У Ніжнім Ноўгарадзе ў А. Багдановіча завязаліся сяброўскія адносіны з М. Горкім, з якім яны неўзабаве парадніліся, ажаніўшыся на сёстрах — Кацярыне (Горкі) і Аляксандры (Багдановіч) Волжыных.
А. Багдановіч узяў шлюб з Аляксандрай у пачатку 1899 году, у канцы таго ж году яна памёрла ад родаў, пакінуўшы яшчэ аднаго сірату — сына Аляксандра, які рос у сям'і М. Горкага і памёр у Крыме ад дызентырыі ў чатырохгадовым узросце.
У 1908 годзе сям'я пераязжае ў Яраслаўль.
Трэцяй жонкай Адама Багдановіча стала сястра яго першай жонкі Аляксандра Апанасаўна Мякота. У гэтым шлюбе нарадзілася яшчэ чацвёра сыноў — Павел, Аляксей, Вячаслаў і Мікалай.
Памёр у Яраслаўлі ў 1940 годзе
Працоўная дзейнасць
У 1882 скончыў Нясвіжскую настаўніцкую семінарыю. Падчас вучобы там арганізаваў гурток самаразвіцця і самаадукацыі, пачаў збіраць фальклорна-этнаграфічныя матэрыялы. У жніўні 1882 уступіў у «семінарскую» групу нарадавольцаў Мінска. На працягу 3 гадоў вёў прапагандысцкую работу ў вёсках Ігуменшчыны (цяпер Чэрвеньшчына).
У 1885—1891 загадчык 1-га гарадскога пачатковага вучылішча ў Мінску. З 1886 выступаў у перыядычным друку з артыкуламі па этнаграфічнай тэматыцы («Минские губернские ведомости», «Минский листок», «Гродненские губернские ведомости», «Виленский календарь», «Нижегородский листок» і інш.). Уваходзіў у кіраўніцтва мінскай арганізацыі «Народная воля»[1]. Пасля рэзкага пагаршэння здароўя адышоў ад рэвалюцыйнай дзейнасці.
У 1892 пераехаў у Гродна, дзе паступіў на службу ў мясцовае аддзяленне Сялянскага пазямельнага банка[1]. Адначасова быў дырэктарам публічнай бібліятэкі. З 1896 жыў у Ніжнім Ноўгарадзе, з 1907 у Яраслаўлі. У 1920—1931 загадчык навуковай бібліятэкі Яраслаўскага дзяржаўнага музея. Адначасова выкладаў гісторыю культуры ў мастацкім, музычным і тэатральным тэхнікумах.
У 1932 арыштаваны ДПУ. Правёў у зняволенні 3 тыдні, вызвалены па хадайніцтве Кацярыны Пешкавай. Багдановіч быў сябрам М. Горкага і яго сям'і[1], вёў актыўную перапіску з дзеячамі беларускай і рускай культуры, напісаў успаміны пра М. Горкага, сына Максіма, Ф. Шаляпіна[1].
Рукапісы А. Багдановіча захоўваюцца ў Інстытуце літаратуры АН БССР[1].
Найбольш важныя творы
- Нарыс становішча жанчыны ў сялянскім асяродзьдзі беларускага краю, 1886
- Про панщину: Рассказ из белорусской жизни времён крепостного права, 1894
- Про женщину
- Пережитки древнего миросозерцания у белорусов: Этнографический очерк, 1895
- Национальный склад белорусского народа
- Язык земли: Этнологический очерк
- Страницы из жизни Максима Горького
- Богданович, А. Е. Материалы к биографии Максима Адамовича Богдановича / А. Е. Богданович. — Минск : Наука и техника, 1965. — 29 с.
- Мои воспоминания
Зноскі
Літаратура
- Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Мінска. У 4 кн. Кн. 1-я. — Мн.: БЕЛТА, П15 2001. — 576 с.: іл. ISBN 985-6302-33-1.
- Бандарчык В. К. Гісторыя беларускай этнаграфіі XIX ст. Мн., 1964
- Пширков, Ю. С. А. Е. Богданович / Ю. С. Пширков. — Мінск : Наука и техника, 1966. — 128 с.
- Шлях паэта / Склад. Н. Б. Ватацы. Мн., 1975
- Зуборев Л. И. Крик буревестника: Ист.-докум. повесть о М. Горьком и Богдановичах. Мн., 1989; БП, т.1
- Богданович А. Е. Материалы к биографии Максима Адамовича Богдановича // Шлях паэта. Успаміны і біяграфічныя матэрыялы пра Максіма Багдановіча. — Мн.: Маст. літ., 1975.
- Шлях паэта / Склад. Н. Б. Ватацы. Мн., 1975
Спасылкі
Адам Ягоравіч Багдановіч у Вікікрыніцах | |
Адам Ягоравіч Багдановіч на Вікісховішчы |
- Нарадзіліся 20 сакавіка
- Нарадзіліся ў 1862 годзе
- Памерлі 16 красавіка
- Памерлі ў 1940 годзе
- Пахаваныя ў Расіі
- Асобы
- Вучоныя паводле алфавіта
- Нарадзіліся 1 красавіка
- Постаці беларускай этнаграфіі
- Постаці беларускай фалькларыстыкі
- Мемуарысты Беларусі
- Мемуарысты Расіі
- Постаці Мінска
- Постаці Гродна
- Даследчыкі славянскага паганства