Канфуцый: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 19:21, 2 сакавіка 2015

Канфу́цый (Кун Фуцы, пін. Kongfuzi, У-Дж. K'ung-fu-tzu, па-кітайску: 孔子), майстар Канг — кітайскі філосаф, культавая постаць кітайскай культуры, заснавальнік канфуцыянства.

Лічыцца, што Канфуцый жыў паміж 551 і 479 да н.э.. Канфуцый нарадзіўся ў горадзе Цюфу кітайскага княства Лу (кіт. 鲁) пад імем Кун Цю. У дзесяць гадоў юнак Канфуцый стаў сіратой.

Канфуцый заснаваў школу фiласофіі, у цэнтры яго вучэння знаxодзiцца парадак, дасягнуць якога можна, стаўшы высокамаральным мужам (цзюнцзы, 君子). У 60-гадовым узросце Канфуцый вяртаецца дамоў i сістэматызуе лiтаратурную крыніцу мiнулага — Шы Цзынь (Кнiгу Песняў 詩經).

Вучэнне Канфуцыя закранае рэлiгійны, фiласофскi i грамадска-палiтычны светапогляды, прычым у грамадскай i палiтычнай этыцы на пярэдні план выступаюць нормы паводзін. Чатыры фундаментальныя паняццi яго вучэння: гуманнасць (仁 Жэнь), справядлівасць (義 Йi), шанаванне бацькоў (孝 Сяо) i рытуал (禮 Лi).

У цэнтры яго вучэння — пытанні маральных паводзін, выхавання і кіравання дзяржавай. Асноватворным прынцыпам яго этыкі з'яўляецца паняцце «жэнь» — чалавечнасць, гуманнасць, чалавекалюбства. Яно разглядалася як вышэйшы закон узаемаадносін людзей у грамадстве і сям'і. Лічылася, што дасягнуць такога стану чалавек можа шляхам пастаяннага самаўдасканалення на аснове выканання завешчаных правіл этыкі: з павагай адносіцца да старэйшых па ўзросце і грамадскім становішчы, шанаваць бацькоў, быць адданымі радзіме, любіць людзей. Дзяржаўнае кіраванне таксама павінна грунтавацца на гуманных пачатках і клопаце пра людзей. Лепшым метадам кіравання людзьмі з'яўляецца не насілле, а прыклад і перакананне. Разам з тым Канфуцый лічыў, што кожны абавязаны строга выконваць прадпісанае яму і займаць сваё месца ў грамадскай іерархіі.

Яго павучанні, запісаныя слухачамі і паслядоўнікамі, склалі працу «Гутаркі і суджэнні» (论语, Луньюй). На працягу многіх стагоддзяў кожны адукаваны кітаец павінен быў у дзяцінстве вывучыць на памяць гэтую кнігу і кіравацца ёю ў сваім жыцці. З II ст. да н.э. канфуцыянства стала дзяржаўнай ідэалагічнай дактрынай, а ён сам быў кананізаваны і абвешчаны настаўнікам 10 тысяч пакаленняў. Яго культ афіцыйна падтрымліваўся да кітайскай буржуазнай рэвалюцыі (1911).

Літаратура

Чалавек і грамадства: Энцыклапедычны даведнік. — Мн.: БелЭн, 1998. ISBN 985-11-0108-7

Гл. таксама

Чжу Сі

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
 [[Выява:Confucius 02.gif|thumb|140px|Канфуцый]]
-'''Канфу́цый''' (Кун Фуцы, [[Пін'ін|пін.]] Kongfuzi, [[Уэйда-Джайлза раманізацыя|У-Дж.]] K'ung-fu-tzu, [[Кітайская мова|па-кітайску:]] 孔子), '''майстар Канг''' — кітайскі філосаф, [[Культ|культавая]] постаць кітайскай культуры, заснавальнік [[канфуцыянства]].
+'''Канфу́цый''' (Кун Фуцы, [[Пін'ін|пін.]] Kongfuzi, [[Уэйда-Джайлза раманізацыя|У-Дж.]] K'ung-fu-tzu, [[Кітайская мова|па-кітайску:]] 孔子), '''майстар Канг''' — кітайскі філосаф, [[культ]]авая постаць кітайскай культуры, заснавальнік [[канфуцыянства]].
 Лічыцца, што Канфуцый жыў паміж [[551 да н.э.|551]] і [[479 да н.э.]]. Канфуцый нарадзіўся ў горадзе [[Цюфу]] кітайскага [[княства Лу]] (кіт. 鲁) пад імем Кун Цю. У дзесяць гадоў юнак Канфуцый стаў сіратой.
@@ Радок 14: / Радок 14: @@
 == Літаратура ==
 * Чалавек і грамадства: Энцыклапедычны даведнік. — Мн.: БелЭн, 1998. ISBN 985-11-0108-7
 == Гл. таксама ==
 * [[Чжу Сі]]
+{{Бібліяінфармацыя}}
 [[Катэгорыя:Постаці кітайскай філасофіі]]
@@ Радок 23: / Радок 28: @@
 [[Катэгорыя:Вікіпедыя:Істотныя артыкулы]]
 [[Катэгорыя:Канфуцыянства]]
-{{Link FA|ms}}
-{{Бібліяінфармацыя}}
-{{Link FA|zh-yue}}