Бярэзінскі біясферны запаведнік: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
→Фауна: абнаўленне звестак, афармленне |
шаблон |
||
Радок 1: | Радок 1: | ||
{{Запаведная зона |
|||
⚫ | '''Бярэзінскі біясферны запаведнік''' |
||
| Назва = Бярэзінскі біясферны запаведнік |
|||
| Нацыянальная назва = |
|||
| Выява = |
|||
| Подпіс = |
|||
| Катэгорыя МСАП = |
|||
|lat_dir = |lat_deg = 54|lat_min = 39|lat_sec = |
|||
|lon_dir = |lon_deg = 28|lon_min = 25|lon_sec = |
|||
|region = |
|||
|CoordScale = |
|||
| Размяшчэнне = [[Мінская вобласць]], [[Віцебская вобласць]] |
|||
| Краіна = Беларусь |
|||
| Краіны = |
|||
| Найбліжэйшы горад = |
|||
| Плошча = 113.929 Га |
|||
| Сярэдняя вышыня = |
|||
| Дата заснавання = [[1978]] |
|||
| Наведвальнасць = |
|||
| Год наведвальнасці = |
|||
| Кіруючая арганізацыя = |
|||
| Сусветная спадчына = |
|||
| Сайт = |
|||
|На карце 1 = Беларусь |
|||
|Шырыня карты 1 = |
|||
|crosses180 = |
|||
|На карце 2 = Беларусь Мінская вобласць |
|||
|Шырыня карты 2 = |
|||
|Катэгорыя на ВікіСховішчы= |
|||
}} |
|||
⚫ | '''Бярэзінскі біясферны запаведнік''' — беларускі дзяржаўны запаведнік, створаны ў 1925 г. Вялікі комплекс хваёвых лясоў, якія перамяжаюцца з верхавымі і нізіннымі [[балоты|балотамі]] і поймамі [[рэкі|рэк]]. Прыродныя ўмовы запаведніка характарызуюцца некранутым абліччам [[лес|лясоў]] і вялікіх сфагнавых балот. Тут захаваліся ўнікальныя ў [[Еўропа|Еўропе]] балотныя масівы, агульная плошча якіх складае 50700 гектараў. У паўночнай і цэнтральнай, больш узвышаных частках запаведніка, пераважаюць пераходныя і верхавыя балоты, сярод якіх размешчаны пакрытыя хваёвым лесам мінеральныя астравы. У паўднёвай частцы запаведніка знаходзяцца буйныя масівы нізінных балот (у тым ліку і ўся пойма [[Рака Бярэзіна|Бярэзіны]]). Сярод лясоў дамінуюць хвойнікі, якія ўтвараюць буйныя масівы. Больш за палову хваёвых лясоў забалочана альбо прымеркавана да верхавых і пераходных балот. |
||
[[File:1999. Stamp of Belarus 0323.jpg|255px|right|]] |
[[File:1999. Stamp of Belarus 0323.jpg|255px|right|]] |
||
== Водныя рэсурсы == |
== Водныя рэсурсы == |
||
[[Image:Kanal - Biarezinski zapavednik.jpg|thumb|Сергучскі канал (частка Бярэзінскай воднай сістэмы)]] |
[[Image:Kanal - Biarezinski zapavednik.jpg|thumb|Сергучскі канал (частка Бярэзінскай воднай сістэмы)]] |
||
Тэрыторыя запаведніка адносіцца да басейнаў рэк Бярэзіна і часткова [[Эса]], якія, у сваю чаргу, адносяцца да Чарнаморскага і Балтыйскага басейнаў адпаведна. [[Водападзел]] між імі праходзіць па паўночна-ўсходняй частцы запаведніка. Увогуле, рачная сетка тэрыторыі прадстаўлена 69 рэкамі, галоўнай сярод якіх |
Тэрыторыя запаведніка адносіцца да басейнаў рэк Бярэзіна і часткова [[Эса]], якія, у сваю чаргу, адносяцца да Чарнаморскага і Балтыйскага басейнаў адпаведна. [[Водападзел]] між імі праходзіць па паўночна-ўсходняй частцы запаведніка. Увогуле, рачная сетка тэрыторыі прадстаўлена 69 рэкамі, галоўнай сярод якіх з'яўляецца Бярэзіна. Яна бярэ пачатак у 45 кіламетрах ад паўночнай аканечнасці запаведніка, даўжыня яе ў межах запаведніка складае 110 км. Рэчышча ракі звілістае, у яе даліне знаходзіцца многа старыц і пойменных азёр. Неабходна адзначыць і буйнейшы прыток Бярэзіны — раку [[Сергуч]] даўжынёй у 35 км. Веснавая паводка пачынаецца ў другой палове сакавіка — першай палове красавіка і працягваецца 20-40 дзён. |
||
Усе [[азёры]] запаведніка адносяцца да эўтрофнага тыпу і знаходзяцца на стадыі інтэнсіўнага зарастання. Самае буйное з іх |
Усе [[азёры]] запаведніка адносяцца да эўтрофнага тыпу і знаходзяцца на стадыі інтэнсіўнага зарастання. Самае буйное з іх — [[возера Палік]] (712 гектараў) — уяўляе сабой натуральнае пашырэнне рэчышча Бярэзіны на паўднёвай ускраіне запаведніка. |
||
На тэрыторыі запаведніка знаходзіцца паўднёвы адрэзак штучнай бярэзінскай воднай сістэмы, якая злучае рэкі Бярэзіна і [[Заходняя Дзвіна]]. Гэта сістэма адыгрывае пэўную гідралагічную ролю тым, што падтрымлівае ўсталяваны водны рэжым навакольнай тэрыторыі і не аказвае істотнага ўздзеяння на балотныя сістэмы запаведніка. |
На тэрыторыі запаведніка знаходзіцца паўднёвы адрэзак штучнай бярэзінскай воднай сістэмы, якая злучае рэкі Бярэзіна і [[Заходняя Дзвіна]]. Гэта сістэма адыгрывае пэўную гідралагічную ролю тым, што падтрымлівае ўсталяваны водны рэжым навакольнай тэрыторыі і не аказвае істотнага ўздзеяння на балотныя сістэмы запаведніка. |
||
== Ахова == |
== Ахова == |
||
[[Image:Balota - Biarezinski zapavednik.jpg|thumb|Домжарыцкае балота]] |
[[Image:Balota - Biarezinski zapavednik.jpg|thumb|Домжарыцкае балота]] |
||
У Бярэзінскім запаведніку праведзена дыферынцыяцыя тэрыторыі на ўчасткі з розным рэжымам аховы. Усяго створана 6 зон: абсалютна запаведная, буферная, эксперыментальна-гаспадарчая, экскурсійная, ахоўная і гідралагічная. Абсалютна запаведная зона складае 47,2% ад агульнай плошчы запаведніка. Гаспадарчая дзейнасць (сельская гаспадарка) дазволена ў эксперыментальна-гаспадарчай зоне (7000 гектараў). Вакол запаведніка праходзіць ахоўная зона шырынёй 2 кіламетры, якая належыць лясгасам, калгасам і саўгасам. У гэтай зоне забаронены тыя віды гаспадарчай дзейнасці, якія могуць аказаць адмоўны ўплыў на прыродныя комплексы запаведніка. У гідралагічнай зоне, якая працягнулася вакол запаведніка кальцом шырынёй 5 |
У Бярэзінскім запаведніку праведзена дыферынцыяцыя тэрыторыі на ўчасткі з розным рэжымам аховы. Усяго створана 6 зон: абсалютна запаведная, буферная, эксперыментальна-гаспадарчая, экскурсійная, ахоўная і гідралагічная. Абсалютна запаведная зона складае 47,2 % ад агульнай плошчы запаведніка. Гаспадарчая дзейнасць (сельская гаспадарка) дазволена ў эксперыментальна-гаспадарчай зоне (7000 гектараў). Вакол запаведніка праходзіць ахоўная зона шырынёй 2 кіламетры, якая належыць лясгасам, калгасам і саўгасам. У гэтай зоне забаронены тыя віды гаспадарчай дзейнасці, якія могуць аказаць адмоўны ўплыў на прыродныя комплексы запаведніка. У гідралагічнай зоне, якая працягнулася вакол запаведніка кальцом шырынёй 5 км, забаронены пошукавыя і меліярацыйныя работы. |
||
== Фауна == |
== Фауна == |
||
Разнастайнасць прыродных умоў тэрыторыі абумовіла багацце расліннага і жывёльнага свету. Фауністычны спісак Бярэзінскага запаведніка ўключае 230 відаў птушак, з якіх 179 адзначана на гнездаванні. Пераважна гэта лясныя і водна-балотныя віды, у меншай ступені |
Разнастайнасць прыродных умоў тэрыторыі абумовіла багацце расліннага і жывёльнага свету. Фауністычны спісак Бярэзінскага запаведніка ўключае 230 відаў птушак, з якіх 179 адзначана на гнездаванні. Пераважна гэта лясныя і водна-балотныя віды, у меншай ступені — віды адкрытых тэрыторый і населеных пунктаў. На тэрыторыі запаведніка адзначана 56 відаў птушак, занесеных у Чырвоную кнігу Беларусі. |
||
Акрамя іх у запаведніку гняздуецца значная колькасць |
Акрамя іх у запаведніку гняздуецца значная колькасць {{bt-bellat|Чапля-бугай{{!}}чапляў-бугаёў|Botaurus stellaris}} (10-15 самцоў), звычайны на гнездаванні {{bt-bellat|драч|Crex crex}} — від, які знаходзіцца пад глабальнай пагрозай знікнення. |
||
На тэрыторыі запаведніка адзначана 56 відаў млекакормячых, 8 з якіх |
На тэрыторыі запаведніка адзначана 56 відаў млекакормячых, 8 з якіх — {{bt-bellat|зубр еўрапейскі|Bison bonasus}}, {{bt-bellat|мядзведзь буры|Ursus arctos}}, {{bt-bellat|барсук|Meles meles}}, {{bt-bellat|рысь звычайная|Felis linx}}, {{bt-bellat|сажалкавая начніца|Myotis dasicneme}}, {{bt-bellat|малая вячэрніца|Nyctalus leisleri}}, {{bt-bellat|паўночны кажанок|Vespertilio nillsoni}} і {{bt-bellat|соня садовая|Eliomus quercinus}} — занесены ў [[Чырвоная кніга Беларусі|Чырвоную кнігу Беларусі]]. |
||
З 5 відаў паўзуноў і 11 відаў земнаводных ахове належыць {{bt-bellat|рапуха чаротная|Bufo calamita}}. |
З 5 відаў паўзуноў і 11 відаў земнаводных ахове належыць {{bt-bellat|рапуха чаротная|Bufo calamita}}. |
||
Радок 24: | Радок 54: | ||
== Флора == |
== Флора == |
||
Сучасная флора запаведніка ўключае больш 2000 відаў раслін, у тым ліку 798 сасудзістых, 37 відаў занесены ў Чырвоную кнігу. Увогуле па Беларусі назіраецца прыкладная раўнавага паміж халадаўстойлівымі і цеплалюбівымі формамі раслін з невялікай перавагай апошніх, на тэрыторыі ж Бярэзінскага запаведніка менавіта халадаўстойлівыя віды атрымалі найбольшае развіццё. У запаведніку выяўлены тры новыя для Беларусі віды раслін: {{bt-bellat|сухацветка прыземістая|Omalotheca supina}}, (знаходзіцца далёка за паўднёвай мяжой арэала), {{bt-bellat|асака заліўная|Carex paupercula}}, {{bt-bellat|пузырнік судэцкі|Cystopteris sudetica}} |
Сучасная флора запаведніка ўключае больш 2000 відаў раслін, у тым ліку 798 сасудзістых, 37 відаў занесены ў Чырвоную кнігу. Увогуле па Беларусі назіраецца прыкладная раўнавага паміж халадаўстойлівымі і цеплалюбівымі формамі раслін з невялікай перавагай апошніх, на тэрыторыі ж Бярэзінскага запаведніка менавіта халадаўстойлівыя віды атрымалі найбольшае развіццё. У запаведніку выяўлены тры новыя для Беларусі віды раслін: {{bt-bellat|сухацветка прыземістая|Omalotheca supina}}, (знаходзіцца далёка за паўднёвай мяжой арэала), {{bt-bellat|асака заліўная|Carex paupercula}}, {{bt-bellat|пузырнік судэцкі|Cystopteris sudetica}} (рэліктавы від, у запаведніку існуе ізаляваная папуляцыя). |
||
== Крыніцы == |
== Крыніцы == |
||
*{{Крыніцы/Скарбы прыроды Беларусі}} |
* {{Крыніцы/Скарбы прыроды Беларусі}} |
||
== Літаратура == |
== Літаратура == |
||
* ''Бышнёў І.І.'' Атлас наземных пазваночных: Бярэзінскі біясферны запаведнік / І.І. |
* ''Бышнёў І. І.'' Атлас наземных пазваночных: Бярэзінскі біясферны запаведнік / І. І. Бышнёў, Д. Д. Стаўроўскі, М. М. Пікулік, А. К. Цішачкін. — Мн.: Навука і тэхніка, 1996. |
||
* ''Парфенов В.И.'' Флора Березинского биосферного заповедника / В.И. |
* ''Парфенов В. И.'' Флора Березинского биосферного заповедника / В. И. Парфенов, Л. А. Ставровская, В. И. Игнатенко. — Мн.: Ураджай, 1992. ISBN 5-7860-0653-0 |
||
== У Сеціве == |
== У Сеціве == |
Версія ад 14:36, 24 чэрвеня 2011
Бярэзінскі біясферны запаведнік | |
---|---|
катэгорыя МСАП Ia: строгі прыродны рэзерват[d] | |
Размяшчэнне | Беларусь, Мінская вобласць, Віцебская вобласць |
Плошча | 113.929 Га |
Дата заснавання | 1978 |
Сайт | berezinsky.by |
Бярэзінскі біясферны запаведнік — беларускі дзяржаўны запаведнік, створаны ў 1925 г. Вялікі комплекс хваёвых лясоў, якія перамяжаюцца з верхавымі і нізіннымі балотамі і поймамі рэк. Прыродныя ўмовы запаведніка характарызуюцца некранутым абліччам лясоў і вялікіх сфагнавых балот. Тут захаваліся ўнікальныя ў Еўропе балотныя масівы, агульная плошча якіх складае 50700 гектараў. У паўночнай і цэнтральнай, больш узвышаных частках запаведніка, пераважаюць пераходныя і верхавыя балоты, сярод якіх размешчаны пакрытыя хваёвым лесам мінеральныя астравы. У паўднёвай частцы запаведніка знаходзяцца буйныя масівы нізінных балот (у тым ліку і ўся пойма Бярэзіны). Сярод лясоў дамінуюць хвойнікі, якія ўтвараюць буйныя масівы. Больш за палову хваёвых лясоў забалочана альбо прымеркавана да верхавых і пераходных балот.
Водныя рэсурсы
Тэрыторыя запаведніка адносіцца да басейнаў рэк Бярэзіна і часткова Эса, якія, у сваю чаргу, адносяцца да Чарнаморскага і Балтыйскага басейнаў адпаведна. Водападзел між імі праходзіць па паўночна-ўсходняй частцы запаведніка. Увогуле, рачная сетка тэрыторыі прадстаўлена 69 рэкамі, галоўнай сярод якіх з'яўляецца Бярэзіна. Яна бярэ пачатак у 45 кіламетрах ад паўночнай аканечнасці запаведніка, даўжыня яе ў межах запаведніка складае 110 км. Рэчышча ракі звілістае, у яе даліне знаходзіцца многа старыц і пойменных азёр. Неабходна адзначыць і буйнейшы прыток Бярэзіны — раку Сергуч даўжынёй у 35 км. Веснавая паводка пачынаецца ў другой палове сакавіка — першай палове красавіка і працягваецца 20-40 дзён.
Усе азёры запаведніка адносяцца да эўтрофнага тыпу і знаходзяцца на стадыі інтэнсіўнага зарастання. Самае буйное з іх — возера Палік (712 гектараў) — уяўляе сабой натуральнае пашырэнне рэчышча Бярэзіны на паўднёвай ускраіне запаведніка.
На тэрыторыі запаведніка знаходзіцца паўднёвы адрэзак штучнай бярэзінскай воднай сістэмы, якая злучае рэкі Бярэзіна і Заходняя Дзвіна. Гэта сістэма адыгрывае пэўную гідралагічную ролю тым, што падтрымлівае ўсталяваны водны рэжым навакольнай тэрыторыі і не аказвае істотнага ўздзеяння на балотныя сістэмы запаведніка.
Ахова
У Бярэзінскім запаведніку праведзена дыферынцыяцыя тэрыторыі на ўчасткі з розным рэжымам аховы. Усяго створана 6 зон: абсалютна запаведная, буферная, эксперыментальна-гаспадарчая, экскурсійная, ахоўная і гідралагічная. Абсалютна запаведная зона складае 47,2 % ад агульнай плошчы запаведніка. Гаспадарчая дзейнасць (сельская гаспадарка) дазволена ў эксперыментальна-гаспадарчай зоне (7000 гектараў). Вакол запаведніка праходзіць ахоўная зона шырынёй 2 кіламетры, якая належыць лясгасам, калгасам і саўгасам. У гэтай зоне забаронены тыя віды гаспадарчай дзейнасці, якія могуць аказаць адмоўны ўплыў на прыродныя комплексы запаведніка. У гідралагічнай зоне, якая працягнулася вакол запаведніка кальцом шырынёй 5 км, забаронены пошукавыя і меліярацыйныя работы.
Фауна
Разнастайнасць прыродных умоў тэрыторыі абумовіла багацце расліннага і жывёльнага свету. Фауністычны спісак Бярэзінскага запаведніка ўключае 230 відаў птушак, з якіх 179 адзначана на гнездаванні. Пераважна гэта лясныя і водна-балотныя віды, у меншай ступені — віды адкрытых тэрыторый і населеных пунктаў. На тэрыторыі запаведніка адзначана 56 відаў птушак, занесеных у Чырвоную кнігу Беларусі.
Акрамя іх у запаведніку гняздуецца значная колькасць чапляў-бугаёў (Botaurus stellaris) (10-15 самцоў), звычайны на гнездаванні драч (Crex crex) — від, які знаходзіцца пад глабальнай пагрозай знікнення.
На тэрыторыі запаведніка адзначана 56 відаў млекакормячых, 8 з якіх — зубр еўрапейскі (Bison bonasus), мядзведзь буры (Ursus arctos), барсук (Meles meles), рысь звычайная (Felis linx), сажалкавая начніца (Myotis dasicneme), малая вячэрніца (Nyctalus leisleri), паўночны кажанок (Vespertilio nillsoni) і соня садовая (Eliomus quercinus) — занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі.
З 5 відаў паўзуноў і 11 відаў земнаводных ахове належыць рапуха чаротная (Bufo calamita).
Флора
Сучасная флора запаведніка ўключае больш 2000 відаў раслін, у тым ліку 798 сасудзістых, 37 відаў занесены ў Чырвоную кнігу. Увогуле па Беларусі назіраецца прыкладная раўнавага паміж халадаўстойлівымі і цеплалюбівымі формамі раслін з невялікай перавагай апошніх, на тэрыторыі ж Бярэзінскага запаведніка менавіта халадаўстойлівыя віды атрымалі найбольшае развіццё. У запаведніку выяўлены тры новыя для Беларусі віды раслін: сухацветка прыземістая (Omalotheca supina), (знаходзіцца далёка за паўднёвай мяжой арэала), асака заліўная (Carex paupercula), пузырнік судэцкі (Cystopteris sudetica) (рэліктавы від, у запаведніку існуе ізаляваная папуляцыя).
Крыніцы
- Скарбы прыроды Беларусі — Treasures of Belarusian Nature: Тэрыторыі, якія маюць міжнар. значэнне для захавання біял разнастайнасці /аўт. тэксту і фота А. В. Казулін [і інш]. — 2-ое выд., перапрац., дап. — Мн.: Беларусь, 2005. — 215 с. — Паводле эл. рэсурса ptushki.org
Літаратура
- Бышнёў І. І. Атлас наземных пазваночных: Бярэзінскі біясферны запаведнік / І. І. Бышнёў, Д. Д. Стаўроўскі, М. М. Пікулік, А. К. Цішачкін. — Мн.: Навука і тэхніка, 1996.
- Парфенов В. И. Флора Березинского биосферного заповедника / В. И. Парфенов, Л. А. Ставровская, В. И. Игнатенко. — Мн.: Ураджай, 1992. ISBN 5-7860-0653-0