Александрыя (перакладны раман)

Александрыя
Жанр	грэчаскі раман[d]
Мова арыгінала	старажытнаруская мова
Тэкст твора ў Вікікрыніцах
Медыяфайлы на Вікісховішчы

«Александры́я» — помнік сусветнай літаратуры, прыгодніцкі раман, прысвечаны апісанню жыцця, паходаў і подзвігаў Аляксандра Македонскага. Тэкст твора грунтуецца на белетрызаванай біяграфіі, складзенай у пачатку III ст. ў Егіпце на грэчаскай мове. Большасць герояў рамана (персідскі цар Дарый, індыйскі цар Пор, жонка Аляксандра Раксана, яго военачальнікі Антыёх і Пталамей) — рэальныя гістарычныя асобы, агульная схема паходаў і бітваў адпавядае самраўднасці. Аднак у цэлым «Александрыя» — мастацкі твор на гістарычную гэму, у якім шмат выдуманага, легендарнага і нават казачна-фантастычнага, напрыклад, у апісанні прыгод галоўнага героя ў Індыі.

Усходнім славянам твор вядомы ў 3 асноўных рэдакцыях: лацінскай (узнікла ў IV ст.), хранаграфічнай (XI—XII стст.) і сербскай (XIV ст.). На Беларусі у XV ст. быў перакладзены паўднёваславянскі варыянт «Александрыі». Непасрэднай крыніцай беларускага перакладу лацінскай рздакцыі было адно з польскіх друкаваных выданняў XVI ст. Раман бытаваў у розных скарочаных варыянтах, уключаўся ў гістарычныя зборнікі, хронікі, хранографы (гл. «Вялікая хроніка», «Хроніка ўсяго свету») і ўспрымаўся тагачасным чытачом як праўдзівае і дакладнае аддюстраванне і гістарычных падзей і рэалій.

Асноўныя беларускія спісы ўпершыню апублікаваў У. В. Анічэнка ў кнізе «Александрыя» (1962).

Літаратура

• В. А. Чамярыцкі. «Александрыя» // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 1: А — Беліца / Рэдкал.: М. В. Біч і інш.; Прадм. М. Ткачова; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1993. — 494 с. — 20 000 экз. — ISBN 5-85700-074-2.

Спасылкі

• Александрыя на Pawet.net