Андрэй Іванавіч Дэньер

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Андрэй Іванавіч Дэньер
Фатаграфія
Дата нараджэння 1820[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 1892[1][2][…]
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Род дзейнасці фатограф
Вучоба
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Андрэй Іванавіч Дэньер (Андрэй (Генрых) Деньер; Генрых-Ёган Дэньер; 1820, Магілёў, Расійская імперыя — 3 сакавіка 1892, Санкт-Пецярбург, Расійская імперыя) — расійскі мастак, піянер фатаграфіі ў Расіі. Фатограф Тараса Рыгоравіча Шаўчэнкі

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Нарадзіўся ў сям’і швейцарскага грамадзяніна Іагана Дэнье, пры нараджэнні атрымаў імя — Генрых Дэнье. Пазней змяніў імя на Андрэй Іванавіч Дэньер. Часам выкарыстаў і Андрэй (Генрых) Дэньер.

У Магілёве скончыў гімназію (1842), пасля чаго рушыў у Пецярбург і стаў вольным слухачом  (укр.) (бел. у Пецярбургскай Акадэміі мастацтваў у класе гістарычнага жывапісу Карла Брулова. Вучыўся і адначасова даваў ўрокі малявання ў розных прыватных навучальных установах.

У 1851 годзе скончыў навучанне ў Акадэміі, атрымаўшы званне некласнага мастака гістарычнага і партрэтнага жывапісу.

Яшчэ падчас навучання ў Акадэміі, Дэньер захапіўся фатаграфіяй і ў 1849 годзе[3] на Неўскім праспекце Пецярбурга адкрыў фотаатэлье «Дагератыпная ўстанова мастака Дэньера».

Працаваў спачатку нядоўга ў тэхніцы дагератыпіі, затым у тэхніцы вітрапіі (фатаграфіі на шкле), а пазней адным з першых асвоіў калоідны (мокракалоідны) працэс.

Паспарту Дэньера

А. І. Дэньер вынайшаў спосаб атрымання мяккасці контураў пры друку («эфект Дэньера»). Для гэтага рабіў два негатывы на пласцінках рознай таўшчыні, а затым друкаваў з абодвух.

У атэлье Дэньера здымаліся ўсе пласты насельніцтва, у тым ліку і Царскі двор.

Папулярнасці Дэньера спрыяла «Мастацкая накіраванасць» створаных ім партрэтаў, выкарыстанне сваіх навыкаў прафесійнага жывапісца.

У лепшыя часы ў майстэрні Дэньера працавала да 18 чалавек, у тым ліку рэтушорамі былі будучыя вядомыя мастакі І. М. Крамской, П. Ф. Сакалоў  (руск.) (бел., І. П. Раулаў  (руск.) (бел., М. Б. Тулінаў  (руск.) (бел. і іншыя.

Вокладка альбома

Дзейнасць Дэньера запомнілася не толькі высакакласным выкананнем бягучых прыватных заказаў, але і выданнем па падпісцы на працягу года (1865) штомесячнага альбома з 12 фотаздымкаў, знятых з натуры вядомых у той час у Расіі людзей («Альбома фатаграфічных партрэтаў Найсвятлейшых асоб і асоб, вядомых у Расіі»)[4].

У 1860 годзе, адным з першых, Дэньер экспанаваў свае працы на выстаўцы ў Імператарскай Акадэміі мастацтваў.

У тым жа годзе І. Дэньер удастоены звання «фатографа іх імператарскіх Вялікасцей» і права адлюстроўваць дзяржаўны герб на сваёй прадукцыі, увайшоў у склад фатаграфічнага аддзела Імператарскага Расійскага тэхнічнага таварыства становіцца членам Французскага фатаграфічнага таварыства, выступае эксперт на расійскіх і міжнародных фотавыстаўках.

З пачатку 1880-х гг. працаваў у майстэрні разам з сынам Адольфам.

Да 1890 г. А. І. Дэньер захоўваў швейцарскае грамадзянства і толькі за два гады да смерці прыняў расійскае падданства.

Памёр Андрэй Іванавіч Дэньер 5 сакавіка 1892 года ў Санкт-Пецярбургу, пахаваны на Волкаўскіх лютэранскіх могілках  (руск.) (бел..

У 1890 годзе ўладальнікам фотаатэлье «Г. Дэньер» на Неўскім праспекце стаў Роберт Пель, сын аптэкара Васіля Пеля  (руск.) (бел..

Асноўныя працы А. І. Дэньера захоўваюцца ў Расійскай Нацыянальнай бібліятэцы (РНБ, Пецярбург) і Дзяржаўным гістарычным музеі (ДГМ, Масква).

Выставачная дзейнасць, узнагароды[правіць | правіць зыходнік]

Група рускіх мастакоў (фота Дэньера)

А. І. Деньер быў актыўным удзельнікам міжнародных і расійскіх выставак:

Узаемаадносіны А. І. Дэньера з Тарасам Рыгоравічам Шаўчэнкам[правіць | правіць зыходнік]

Андрэй Дэньер і Тарас Шаўчэнка былі добра знаёмыя з маладых гадоў: вучыліся ў адзін час у Пецярбургскай Акадэміі мастацтваў у аднаго выкладчыка — Карла Брулова.

Часта сустракаліся пасля вяртання Шаўчэнкі з ссылкі.

Па ўспамінах Благавешчанскага[9]"у яго майстэрню, акрамя Мікешына часцей за ўсё хадзілі скульптар Ф. Ф. Каменскі  (руск.) (бел., жывапісец Г. Дэньер і інш…. Дэньер напісаў з Тараса Рыгоравіча партрэт, які … падаваў на выстаўку".

У фотаатэлье Дэньера былі зробленыя 4 фатаграфіі Шаўчэнкі  (укр.) (бел..

Зноскі

  1. ↑ а б Andrey Denyer // Union List of Artist Names Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. ↑ а б Andrey Denyer // Photographers’ Identities Catalog Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. ↑ Аб гэтым ён неаднаразова нагадваў на адваротным баку фармуляра.
  4. ↑ «Выяў членаў імператарскай сям’і, міністраў, членаў Дзяржаўнага савета, чыноў імператарскага двара, асоб, вядомых сваімі дзяржаўнымі і грамадскімі подзвігамі, духавенства, ваенных, грамадзянскіх асоб, вучоных, артыстаў, вядомых артыстаў імператарскіх тэатраў і ў цэлым. людзей, выдатных ў Расіі сваёй грамадскай дзейнасцю». (Бархатова Е. В. «Русская фотография середины XIX — начала XX века, Персоналии». — С. 363—364.)
  5. ↑ «… за фотаработы, якія дэманструюць, акрамя выдатнага тэхнічнага выканання, мастацкі кірунак і тэхніку дасведчанага мастака».
  6. ↑ «…за мастацкае выкананне і тэхнічную дасканаласць фотапартрэтаў».
  7. ↑ Інтэрнацыянальнае турыстычнае абслугоўванне
  8. ↑ ТРТВ — Таварыства распаўсюджвання тэхнічных ведаў, Масква
  9. ↑ [https://web.archive.org/web/20190315210258/http://litopys.org.ua/shevchenko/vosp62.htm Архівавана 15 березня 2019.]Архівавана 15 березня 2019. А. А. Благовещенский. Шевченко в Петербурге (1858—1861)]

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Андрэй_Іванавіч_Дэньер&oldid=4406462"