Анрыета-Жулі дэ Мюра
Анрыета-Жулі дэ Мюра | |
---|---|
фр.: Henriette-Julie de Castelnau de Murat | |
Асабістыя звесткі | |
Дата нараджэння | 1670[1][2][…] |
Месца нараджэння | |
Дата смерці | 29 верасня 1716[3] |
Месца смерці | |
Грамадзянства | |
Бацька | Мішэль дэ Кастэльно[d] |
Прафесійная дзейнасць | |
Род дзейнасці | гаспадыня літаратурнага салону, дзіцячая пісьменніца, пісьменніца, збіральнік народных казак |
Мова твораў | французская |
Творы ў Вікікрыніцах | |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Анрыета-Жулí дэ Кастэльно́ дэ Мюра́ (фр.: Henriette-Julie de Castelnau de Murat; 1670, Брэст, Францыя — 29 верасня 1716, замак Бюзардзьер, Шанжэ, Францыя) — французская пісьменніца, казачніца, графіня.
Біяграфія
[правіць | правіць зыходнік]Анрыета-Жулі дэ Кастэльно паходзіць з арыстакратычнага роду. Бацька — маркіз Мішэль дэ Кастэльно, губернатар Брэста і сын вядомага маршала Францыі Жака дэ Кастэльно. Маці — Луіза-Мары Фуко дэ Даньён, дачка маршала Францыі Луі дэ Фуко дэ Сен-Жэрмен Бапрэ[4].
2 снежня 1672 года яе бацька памёр ад раненняў, атрыманых падчас нападу каралеўскіх войскаў пад Утрэхтам у першы год Галандскай вайны 1672—1678 гадоў. яго малалетняя дачка, якой тады было два гады, атрымала ў спадчыну маркграфства Кастэльно[5].
У 1691 годзе ва ўзросце 21 года Анрыета-Жулі дэ Кастэльно выйшла замуж за Нікаля дэ Мюра, уладара Варыэта, графа Жыбертэса[6].
Праз год пасля іх шлюбу нарадзіўся іхні першы і адзіны сын Сезар дэ Мюра. Але хутка выявілася, што ейны муж здраджваў ёй і Анрыета-Жулі дэ Кастэльно, сталая графіняй дэ Мюра, вырашае пакінуць яго[7].
Адна яна пасялілася ў Парыжы, дзе вяла насычанае падзеямі літаратурнае грамадскае жыццё. Анрыета-Жулі дэ Кастэльно наведвала салон маркізы дэ Ламбер, адкрыты ў 1692 годзе ў цэнтры сталіцы на вуліцы Рышэлье. Там яна пазнаёмілася з найлепшымі прадстаўніцамі тагачаснай французскай літаратуры: Мары-Катрын д'Ануа, якую яна вельмі шанавала, Катрын Бернар і з яе стрыечнай сястрой Шарлотай-Роз дэ Камон Ла Форс[8].
У той жа час жыццё графіні Анрыеты-Жулі ў Парыжы ператварылася ў неверагодны раман, адзначаны маральнымі скандаламі, якія выклікалі абурэнне пры двары гамафобнага Луі XIV. Так, у справаздачах генерал-лейтэнанта паліцыі Марка-Рэнэ дэ Вуаера дэ Палі д’Аржансана за 1698 і 1702 гады пазначаліся амаральныя, бязбожныя практыкі графіні — распуста і лесбіянства. Акрамя лесбіянства, яна яшчэ больш асуджалася за распусту, якая, паводле справаздачы, кампраметавала ўсю сям’ю і французскі двор[9].
У 1694 годзе яе раман «l’Histoire de la courtisane Rhodope» выклікаў буру ў Версалі, бо аўтарка асмелілася кпіць з мадам дэ Мантэнон, спадарожніцы караля, а таксама стварыла жорсткую сатыру на Версаль[10].
Стаўшы персонай нон грата пры двары, яна вымушаная была пакінуць Парыж. З-за фінансавых цяжкасцей яна згубіла маркграфства Кастэльно ў 1699 годзе. Не маючы дома, у 1700 годзе графіня перабралася ў Лімузен, верагодна, да сваёй каханай мадам дэ Нантыя[11].
19 красавіка 1702 г. яна была арыштавана і дастаўленая ў замак дэ Лош. Пасля няўдалых уцёкаў 14 сакавіка 1706 года яна была пераведзена ў замак дэ Самюр, дзе быў больш строгі рэжым, затым утрымлівалася ў замку д’Анжэ ў 1707 годзе, перш чым зноў вярнуцца ў Лош. На гэты раз гэта простае выгнанне. Гэты перыяд яе жыцця больш вядомы дзякуючы дзённіку, які пісьменніца адпраўляла ў выглядзе лістоў да сваёй стрыечнай сястры, мадэмуазэль дэ Мену, паміж 14 красавіка 1708 г. і 5 сакавіка 1709 г. Мадам дэ Мюра, нарэшце, здолела прыцягнуць увагу рэгента Філіпа Арлеанскага, які вызваліў пісьменніцу[12].
Пасля смерці Луі XIV рэгент дазволіў ёй вярнуцца ў Парыж, але яна вырашыла застацца ў правінцыі, з'ехала ў Мэн, у замак дэ ла Бюзардзьер. Аслабленая хваробай, яна памерла там у наступным годзе, 29 верасня 1716 года[13].
Творчасць
[правіць | правіць зыходнік]Перш за ўсё Анрыета-Жулі дэ Кастэльно з глыбокай арыгінальнасцю актыўна ўдзельнічала ў модзе на казкі, якая ўзнікла ў Францыі 17 ст. У 1690 годзе пасля публікацыі сваёй казкі без назвы, інтэграванай у першы ўдалы раман Мары-Кэтрын д’Ануа «Histoire d’Hypolite, comte de Duglas» (Гісторыя Іпаліта, графа Дугласа), казачніца стала вядомай у каралеўстве[14].
Пісьменніца ў меншай ступені выкарыстоўвала фальклорны матэрыял у стварэнні казак, а ў большай ступені — гістарычныя раманы, хронікі і ўласную фантазію. Да ўсяго як у казках, так і раманах казачніца шмат месца пакідала для сатыры, гумару. А яшчэ адной спецыфікай пісьменніцы была тэма кахання, якую яна смела развівала не толькі ў тэкстах для дарослых, а перадусім у казках[15].
Творы
[правіць | правіць зыходнік]Анрыета-Жулі дэ Кастэльно дэ Мюра — аўтарка чатырнаццаці завершаных казак і прынамсі чатырох раманаў[16].
Казкі
[правіць | правіць зыходнік]- Contes de fées (1697):
Le Parfait Amour
Anguillette
Jeune et Belle.
- Les Nouveaux Contes de fées (1698):
Le Palais de la vengeance
Le Prince des feuilles
Le Bonheur des moineaux, conte en vers
L’Heureuse Peine.
- Le Voyage de campagne (1699):
Le Père et ses quatre fils.
- Histoires sublimes et allégoriques (1699):
Le Roi Porc
L'Île de la magnificence
Le Sauvage
Le Turbot.
- Journal pour Mademoiselle de Menou (1708):
L’Aigle au beau bec
La Fée princesse
Le Buisson d'épines fleuries
Peine perdue
L’Origine des hérissons.
Раманы
[правіць | правіць зыходнік]- Le Dialogue des morts (1700).
- Histoire de la courtisane Rhodope (1708).
- Histoire galantes des habitants de Loches (1709).
- Les Lutins du château de Kernosy (1710).
Успаміны
[правіць | правіць зыходнік]- Mémoires de Madame la comtesse de M*** (1697).
- Mémoires de Mme la Ctesse D*** avant sa retraite, servant de réponse aux Mémoires de M. St-Évremont (1698).
Зноскі
- ↑ Swartz A. Henriette Julie de Castelnau comtesse de] [Murat // Open Library — 2007. Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Henriette Julie de Murat Comtesse de Castelnau // WomenWriters Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Henriette-Julie de Castelnau Comtesse de Murat // ISFDB — 1995. Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Alain Mothu, «Les „impiétés domestiques“ de Mme de Mura», L’Atelier du Centre de recherches historiques, 04 | 2009, http://journals.openedition.org/acrh/1394
- ↑ Stéphanie Bee, Mademoiselle de Murat, une victime de l’homophobie à la cour de Louis XIV?, le 18 octobre 2010, Univers-L.com, https://www.univers-l.com/portrait_mademoiselle_de_murat_victime.html
- ↑ Henriette-Julie de Castelnau, SIEFAR, https://web.archive.org/web/20220321114246/http://siefar.org/dictionnaire/fr/Henriette-Julie_de_Castelnau
- ↑ Henriette-Julie de Castelnau, SIEFAR, https://web.archive.org/web/20220321114246/http://siefar.org/dictionnaire/fr/Henriette-Julie_de_Castelnau
- ↑ Henriette-Julie de Castelnau, SIEFAR, https://web.archive.org/web/20220321114246/http://siefar.org/dictionnaire/fr/Henriette-Julie_de_Castelnau
- ↑ Alain Mothu, «Les „impiétés domestiques“ de Mme de Mura», L’Atelier du Centre de recherches historiques, 04 | 2009, http://journals.openedition.org/acrh/1394
- ↑ Henriette-Julie de Castelnau, SIEFAR, https://web.archive.org/web/20220321114246/http://siefar.org/dictionnaire/fr/Henriette-Julie_de_Castelnau
- ↑ Stéphanie Bee, Mademoiselle de Murat, une victime de l’homophobie à la cour de Louis XIV?, le 18 octobre 2010, Univers-L.com, https://www.univers-l.com/portrait_mademoiselle_de_murat_victime.html
- ↑ Alain Mothu, «Les „impiétés domestiques“ de Mme de Mura», L’Atelier du Centre de recherches historiques, 04 | 2009, http://journals.openedition.org/acrh/1394
- ↑ Stéphanie Bee, Mademoiselle de Murat, une victime de l’homophobie à la cour de Louis XIV?, le 18 octobre 2010, Univers-L.com, https://www.univers-l.com/portrait_mademoiselle_de_murat_victime.html
- ↑ Julie Maene, Madame de Murat: paradoxe d’une conteuse connue au Grand Siècle et oubliée par l’histoire, 2011, Universiteit Gent, https://libstore.ugent.be/fulltxt/RUG01/001/786/654/RUG01-001786654_2012_0001_AC.pdf
- ↑ Madame de Murat, Contes: édition critique établie par Geneviève Patard, Paris, Honoré Champion, coll. «Bibliothèque des Génies et des Fées 3», 2006.
- ↑ Madame de Murat, Contes: édition critique établie par Geneviève Patard, Paris, Honoré Champion, coll. «Bibliothèque des Génies et des Fées 3», 2006.