Перайсці да зместу

Анрыета-Жулі дэ Мюра

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Анрыета-Жулі дэ Мюра
фр.: Henriette-Julie de Castelnau de Murat
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння 1670[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 29 верасня 1716(1716-09-29)[3]
Месца смерці
Грамадзянства
Бацька Мішэль дэ Кастэльно[d]
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці гаспадыня літаратурнага салону, дзіцячая пісьменніца, пісьменніца, збіральнік народных казак
Мова твораў французская
Лагатып Вікікрыніц Творы ў Вікікрыніцах
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Анрыета-Жулí дэ Кастэльно́ дэ Мюра́ (фр.: Henriette-Julie de Castelnau de Murat; 1670, Брэст, Францыя — 29 верасня 1716, замак Бюзардзьер, Шанжэ, Францыя) — французская пісьменніца, казачніца, графіня.

Анрыета-Жулі дэ Кастэльно паходзіць з арыстакратычнага роду. Бацька — маркіз Мішэль дэ Кастэльно, губернатар Брэста і сын вядомага маршала Францыі Жака дэ Кастэльно. Маці — Луіза-Мары Фуко дэ Даньён, дачка маршала Францыі Луі дэ Фуко дэ Сен-Жэрмен Бапрэ[4].

2 снежня 1672 года яе бацька памёр ад раненняў, атрыманых падчас нападу каралеўскіх войскаў пад Утрэхтам у першы год Галандскай вайны 1672—1678 гадоў. яго малалетняя дачка, якой тады было два гады, атрымала ў спадчыну маркграфства Кастэльно[5].

У 1691 годзе ва ўзросце 21 года Анрыета-Жулі дэ Кастэльно выйшла замуж за Нікаля дэ Мюра, уладара Варыэта, графа Жыбертэса[6].

Праз год пасля іх шлюбу нарадзіўся іхні першы і адзіны сын Сезар дэ Мюра. Але хутка выявілася, што ейны муж здраджваў ёй і Анрыета-Жулі дэ Кастэльно, сталая графіняй дэ Мюра, вырашае пакінуць яго[7].

Адна яна пасялілася ў Парыжы, дзе вяла насычанае падзеямі літаратурнае грамадскае жыццё. Анрыета-Жулі дэ Кастэльно наведвала салон маркізы дэ Ламбер, адкрыты ў 1692 годзе ў цэнтры сталіцы на вуліцы Рышэлье. Там яна пазнаёмілася з найлепшымі прадстаўніцамі тагачаснай французскай літаратуры: Мары-Катрын д'Ануа, якую яна вельмі шанавала, Катрын Бернар і з яе стрыечнай сястрой Шарлотай-Роз дэ Камон Ла Форс[8].

У той жа час жыццё графіні Анрыеты-Жулі ў Парыжы ператварылася ў неверагодны раман, адзначаны маральнымі скандаламі, якія выклікалі абурэнне пры двары гамафобнага Луі XIV. Так, у справаздачах генерал-лейтэнанта паліцыі Марка-Рэнэ дэ Вуаера дэ Палі д’Аржансана за 1698 і 1702 гады пазначаліся амаральныя, бязбожныя практыкі графіні — распуста і лесбіянства. Акрамя лесбіянства, яна яшчэ больш асуджалася за распусту, якая, паводле справаздачы, кампраметавала ўсю сям’ю і французскі двор[9].

У 1694 годзе яе раман «l’Histoire de la courtisane Rhodope» выклікаў буру ў Версалі, бо аўтарка асмелілася кпіць з мадам дэ Мантэнон, спадарожніцы караля, а таксама стварыла жорсткую сатыру на Версаль[10].

Стаўшы персонай нон грата пры двары, яна вымушаная была пакінуць Парыж. З-за фінансавых цяжкасцей яна згубіла маркграфства Кастэльно ў 1699 годзе. Не маючы дома, у 1700 годзе графіня перабралася ў Лімузен, верагодна, да сваёй каханай мадам дэ Нантыя[11].

19 красавіка 1702 г. яна была арыштавана і дастаўленая ў замак дэ Лош. Пасля няўдалых уцёкаў 14 сакавіка 1706 года яна была пераведзена ў замак дэ Самюр, дзе быў больш строгі рэжым, затым утрымлівалася ў замку д’Анжэ ў 1707 годзе, перш чым зноў вярнуцца ў Лош. На гэты раз гэта простае выгнанне. Гэты перыяд яе жыцця больш вядомы дзякуючы дзённіку, які пісьменніца адпраўляла ў выглядзе лістоў да сваёй стрыечнай сястры, мадэмуазэль дэ Мену, паміж 14 красавіка 1708 г. і 5 сакавіка 1709 г. Мадам дэ Мюра, нарэшце, здолела прыцягнуць увагу рэгента Філіпа Арлеанскага, які вызваліў пісьменніцу[12].

Пасля смерці Луі XIV рэгент дазволіў ёй вярнуцца ў Парыж, але яна вырашыла застацца ў правінцыі, з'ехала ў Мэн, у замак дэ ла Бюзардзьер. Аслабленая хваробай, яна памерла там у наступным годзе, 29 верасня 1716 года[13].

Перш за ўсё Анрыета-Жулі дэ Кастэльно з глыбокай арыгінальнасцю актыўна ўдзельнічала ў модзе на казкі, якая ўзнікла ў Францыі 17 ст. У 1690 годзе пасля публікацыі сваёй казкі без назвы, інтэграванай у першы ўдалы раман Мары-Кэтрын д’Ануа «Histoire d’Hypolite, comte de Duglas» (Гісторыя Іпаліта, графа Дугласа), казачніца стала вядомай у каралеўстве[14].

Пісьменніца ў меншай ступені выкарыстоўвала фальклорны матэрыял у стварэнні казак, а ў большай ступені — гістарычныя раманы, хронікі і ўласную фантазію. Да ўсяго як у казках, так і раманах казачніца шмат месца пакідала для сатыры, гумару. А яшчэ адной спецыфікай пісьменніцы была тэма кахання, якую яна смела развівала не толькі ў тэкстах для дарослых, а перадусім у казках[15].

Анрыета-Жулі дэ Кастэльно дэ Мюра — аўтарка чатырнаццаці завершаных казак і прынамсі чатырох раманаў[16].

  • Contes de fées (1697):

Le Parfait Amour

Anguillette

Jeune et Belle.

  • Les Nouveaux Contes de fées (1698):

Le Palais de la vengeance

Le Prince des feuilles

Le Bonheur des moineaux, conte en vers

L’Heureuse Peine.

  • Le Voyage de campagne (1699):

Le Père et ses quatre fils.

  • Histoires sublimes et allégoriques (1699):

Le Roi Porc

L'Île de la magnificence

Le Sauvage

Le Turbot.

  • Journal pour Mademoiselle de Menou (1708):

L’Aigle au beau bec

La Fée princesse

Le Buisson d'épines fleuries

Peine perdue

L’Origine des hérissons.

  • Le Dialogue des morts (1700).
  • Histoire de la courtisane Rhodope (1708).
  • Histoire galantes des habitants de Loches (1709).
  • Les Lutins du château de Kernosy (1710).
  • Mémoires de Madame la comtesse de M*** (1697).
  • Mémoires de Mme la Ctesse D*** avant sa retraite, servant de réponse aux Mémoires de M. St-Évremont (1698).

Зноскі

  1. Swartz A. Henriette Julie de Castelnau comtesse de] [Murat // Open Library — 2007. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. Henriette Julie de Murat Comtesse de Castelnau // WomenWriters Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. Henriette-Julie de Castelnau Comtesse de Murat // ISFDB — 1995. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  4. Alain Mothu, «Les „impiétés domestiques“ de Mme de Mura», L’Atelier du Centre de recherches historiques, 04 | 2009, http://journals.openedition.org/acrh/1394
  5. Stéphanie Bee, Mademoiselle de Murat, une victime de l’homophobie à la cour de Louis XIV?, le 18 octobre 2010, Univers-L.com, https://www.univers-l.com/portrait_mademoiselle_de_murat_victime.html
  6. Henriette-Julie de Castelnau, SIEFAR, https://web.archive.org/web/20220321114246/http://siefar.org/dictionnaire/fr/Henriette-Julie_de_Castelnau
  7. Henriette-Julie de Castelnau, SIEFAR, https://web.archive.org/web/20220321114246/http://siefar.org/dictionnaire/fr/Henriette-Julie_de_Castelnau
  8. Henriette-Julie de Castelnau, SIEFAR, https://web.archive.org/web/20220321114246/http://siefar.org/dictionnaire/fr/Henriette-Julie_de_Castelnau
  9. Alain Mothu, «Les „impiétés domestiques“ de Mme de Mura», L’Atelier du Centre de recherches historiques, 04 | 2009, http://journals.openedition.org/acrh/1394
  10. Henriette-Julie de Castelnau, SIEFAR, https://web.archive.org/web/20220321114246/http://siefar.org/dictionnaire/fr/Henriette-Julie_de_Castelnau
  11. Stéphanie Bee, Mademoiselle de Murat, une victime de l’homophobie à la cour de Louis XIV?, le 18 octobre 2010, Univers-L.com, https://www.univers-l.com/portrait_mademoiselle_de_murat_victime.html
  12. Alain Mothu, «Les „impiétés domestiques“ de Mme de Mura», L’Atelier du Centre de recherches historiques, 04 | 2009, http://journals.openedition.org/acrh/1394
  13. Stéphanie Bee, Mademoiselle de Murat, une victime de l’homophobie à la cour de Louis XIV?, le 18 octobre 2010, Univers-L.com, https://www.univers-l.com/portrait_mademoiselle_de_murat_victime.html
  14. Julie Maene, Madame de Murat: paradoxe d’une conteuse connue au Grand Siècle et oubliée par l’histoire, 2011, Universiteit Gent, https://libstore.ugent.be/fulltxt/RUG01/001/786/654/RUG01-001786654_2012_0001_AC.pdf
  15. Madame de Murat, Contes: édition critique établie par Geneviève Patard, Paris, Honoré Champion, coll. «Bibliothèque des Génies et des Fées 3», 2006.
  16. Madame de Murat, Contes: édition critique établie par Geneviève Patard, Paris, Honoré Champion, coll. «Bibliothèque des Génies et des Fées 3», 2006.