Арамейскія мовы

Арамейскія мовы
Таксон	група
Прарадзіма	Паўночная Сірыя
Статус	агульнапрызнаная
Арэал	Блізкі Усход
Колькасць носьбітаў	2,2 млн
Класіфікацыя
Катэгорыя	Мовы Еўразіі
Афразійская макрасям'я Семіцкая сям'я Заходнесеміцкая галіна Цэнтральнасеміцкая падгаліна Паўночназаходнесеміцкая надгрупа
Склад
заходняя і ўсходняя падгрупы
Час падзелу	пач. 1 тыс. да н.э.
Коды моўнай групы
ДАСТ 7.75–97	аре 052
ISO 639-2	arc
ISO 639-5	—

Арамейскія мовы (саманазва — ܐܪܡܝܐ Armāyâ / Ārāmāyâ) — група моў у складзе семіцкай моўнай сям’і. У старажытнасці імперская арамейская мова выконвала ролю лінгва-франка на значнай тэрыторыі Блізкага Усходу, адна з арамейскіх моў была адной з гутарковых моў Палесціны ў часы Ісуса Хрыста.

Гісторыя

Арамеямі ў старажытнасці называлі групу заходнесеміцкіх плямёнаў, якія качавалі прыкладна на тэрыторыі сучаснай Сірыі. Мова іх (а дакладней, група роднасных дыялектаў) надзвычай блізкая да ханаанейскіх моў, у прыватнасці, іўрыт. Арамеі ніколі не ўтваралі адзіны народ і не мелі адзінай дзяржавы. Мова іх, тым не менш, паводзіла сябе надзвычай экспансіўна, бесперапынна пашыраючы сваю тэрыторыю.

Арамейская выконвала ролю «лінгва-франка» ва ўсім рэгіёне Блізкага Усходу, выцесніўшы з ужывання акадскую мову ў Асірыі і Вавілоне. Па-арамейску размаўлялі паслы і купцы ў Ізраілі і Іудзеі. Асабліва ўзмацнілася становішча арамейскай мовы ў эпоху кіравання Ахеменідаў (VI стагоддзе да н.э. — IV стагоддзе да н. э.), пры якіх яна зрабілася афіцыйнай мовай імперыі.

У эліністычную эпоху арамейская паспяхова канкуравала з грэчаскай, пакідаючы за ўсімі астатнімі семіцкімі мовамі ролю мясцовых гаворак. На ёй напісаны асобныя часткі Бібліі і Талмуда. Складалася са шматлікіх дыялектаў, у т.л. стараарамейскіх пальмірскага і набатэйскага, мандэйскага (мовы рэлігійных кніг мандэйцаў III—VIII ст.), адэскага, на аснове якога ўзнікла сірыйская, а пазней новасірыйская (асірыйская мова).

Пасля арабскіх заваяванняў паступова выцясняецца арабскай мовай. Некаторыя арамейскія мовы ўжываюцца толькі ў асобных рэгіёнах Сірыі, Паўночнай Месапатаміі, Ірака і Ірана.

Літаратура

• Ляшчова Л. М. Арамейская мова // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 1: А — Аршын / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 1. — 552 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0036-6 (т. 1).

Спасылкі

• Арамейская мова Архівавана 6 сакавіка 2012.
• Асірыйскі слоўнік Архівавана 15 мая 2012.