Араўрут

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Араўрут
Выява
Матэрыял arrowroot[d]
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Араўрут, Крухмальная мука, ці маранта — гэта крухмал, які атрымліваюць з карэнішчаў некалькіх трапічных раслін, традыцыйна з Maranta arundinacea, а таксама з Zamia integrifolia. Палінезійская маранта або пія — Tacca leontopetaloides, маранта з Палаван-Філіпінаў («uraro/araro») і японская маранта Pueraria lobata, якую таксама называюць кудзу  (англ.) (бел., выкарыстоўваюцца падобнымі спосабамі. У Індыі яго называюць палуа[1].

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Працэс высушвання араўрута

Археалагічныя даследаванні ў Амерыцы паказваюць доказы вырошчвання маранты яшчэ 7000 гадоў таму[2]. Назва можа паходзіць ад aru-aru (ежа з ежы) на мове народа аравакі з Карыбскага басейна, для якога гэта расліна была адным з асноўных прадуктаў харчавання. Было таксама выказана меркаванне, што назва паходзіць ад выкарыстання маранты пры лячэнні ран ад атрутных стрэл, бо яна выцягвае яд пры нанясенні на месца пашкоджання[3].

На пачатку вытворчасці і выкарыстання капіравальнай паперы  (англ.) (бел. маранта з-за яе дробнага памеру зярністасці была шырока выкарыстоўваным інгрэдыентам. Пасля таго, як быў распрацаваны эканамічны спосаб цэнтрабежнага падзелу пшанічнай мукі, маранта страціла сваю ролю ў вытворчасці паперы  (англ.) (бел.[4][5].

Кулінарыя[правіць | правіць зыходнік]

Заварны крэм з марантавым бісквітам

Маранту можна ўжываць у выглядзе бісквітаў, пудынгаў, жэле, тартоў, вострых соусаў і іншае. Маранта кудзу Pueraria lobata выкарыстоўваецца ў локшыне ў карэйскай і в’етнамскай кухні. У віктарыянскую эпоху крухмальную муку выкарыстоўвалі ў адварным выглядзе з даданнем невялікай колькасці араматызатараў у якасці лёгказасваяльнай ежы для дзяцей і людзей з абмежаваннямі ў харчаванні. У Бірме клубні маранты, якія называюць артарлут, адварваюць або гатуюць на пары і ядуць з соллю і алеем.

Маранта стварае празрыстыя бліскучыя фруктовыя гелі і прадухіляе ўтварэнне крышталяў лёду ў хатнім марожаным. Яна таксама можа быць выкарыстана ў якасці загушчальніка для кіслых прадуктаў, напрыклад, кісла-салодкага ўсходнеазіяцкага соўсу. Яна выкарыстоўваецца ў кулінарыі для атрымання празрыстага густога соўсу, напрыклад, фруктовага, пры гэтым маранта не зробіць соус мутным, як кукурузны крухмал, мука або іншыя крухмалістыя загушчальнікі.

Адсутнасць клейкавіны ў муцэ з маранты робіць яе карыснай у якасці замены пшанічнай мукі для тых, хто пакутуе непераноснасцю глютена . Аднак яна мае адносна высокае ўтрыманне вугляводаў і нізкае ўтрыманне бялку (прыкладна 7,7 %)[6] і не з’яўляецца поўнай заменай пшанічнай мукі ў хлебапячэнні.

Маранта гусцее пры больш нізкай тэмпературы, чым мука або кукурузны крухмал, не аслабляецца кіслымі інгрэдыентамі, мае больш нейтральны смак і не паддаецца замарожванню. Яна дрэнна змешваецца з малочнымі прадуктамі, утвараючы слізістую сумесь[7]. Перад даданнем у гарачае маранту рэкамендуецца змяшаць з прахалоднай вадкасцю. Сумесь трэба награваць толькі да таго часу, пакуль сумесь не згусне, і адразу здымаць, каб прадухіліць разрэджванне сумесі. Перагрэў, як правіла, парушае ўласцівасць маранты згусаць. Двума чайнымі лыжкамі маранты можна замяніць адну сталовую лыжку кукурузнага крухмалу або адной чайнай лыжкай маранты адну сталовую лыжку пшанічнай мукі[8].

Зноскі

  1. ↑ Behera, R. S. (2022). "Palua (Arrowroot) – A Wild Edible Tuber In Tribal Hinterlands". SocialDhara.
  2. ↑ Piperno, D.; Ranere, A. J.; Holst, I.; Hansell, P. (19 October 2000). "Starch grains reveal early root crop horticulture in the Panamanian tropical forest". Nature. 407 (6806). Springer Nature: 894–897. Bibcode:2000Natur.407..894P. doi:10.1038/35038055. PMID 11057665. S2CID 4429117.
  3. ↑ Piperno, Dolores R. and Pearsall, Deborah M. (1998), The Origins of Agriculture in the Lowland Neotropics, San Diego: Academic Press, p. 115, 199
  4. ↑ Phruksaphithak, N.; Wangprayot, J. (2020). "Feasibility of Paper Production from Oil Palm Trunk Using Arrowroot Flour as a Binder". Key Engineering Materials(англ.). 841: 64–69. doi:10.4028/www.scientific.net/KEM.841.64. ISSN 1662-9795. S2CID 218686462.
  5. ↑ Tarique, J.; Sapuan, S.M.; Khalina, A.; Sherwani, S.F.K.; Yusuf, J.; Ilyas, R.A. (27 May 2021). "Recent developments in sustainable arrowroot (Maranta arundinacea) starch biopolymers, fibres, biopolymer composites and their potential industrial applications". Journal of Materials Research and Technology. 13. Elsevier: 1191–1219. doi:10.1016/j.jmrt.2021.05.047. ISSN 2238-7854. S2CID 236231260.
  6. ↑ Aprianita, A; Vasiljevic, T; Bannikova, A; Kasapis, S (2013). "Physicochemical properties of flours and starches derived from traditional Indonesian tubers and roots". Journal of Food Science and Technology. 51 (12): 3669–3679. doi:10.1007/s13197-012-0915-5. PMC 4252420. PMID 25477633.
  7. ↑ Starch Thickeners at The Cook’s Thesaurus
  8. ↑ Arrowroot Powder Is A Thickening Agent. Heath Recipes. Архівавана з першакрыніцы April 27, 2021.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

commons: Араўрут на Вікісховішчы

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Араўрут&oldid=4745323"