Андрэ Маруа

Андрэ Маруа
André Maurois
Асабістыя звесткі
Імя пры нараджэнні	Эміль Эрзог Emil Herzog
Дата нараджэння	26 ліпеня 1885(1885-07-26)[…]
Месца нараджэння	Эльбёф[d], Францыя
Дата смерці	9 кастрычніка 1967(1967-10-09)[…] (82 гады)
Месца смерці	Нёі-сюр-Сен, Францыя
Пахаванне	старыя камунальныя могілкі Нёі-сюр-Сен[d]
Грамадзянства	Францыя
Жонка	Сімона дэ Каявэ[d]
Дзеці	Gérald Maurois[d] і Michelle Maurois[d]
Альма-матар	Ліцэй П’ер-Карнель[d]
Месца працы	Revue de Paris[d] Le Figaro Carrefour[d]
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	філосаф, эсэіст, раманіст, гісторык, пісьменнік, сцэнарыст, літаратурны крытык, біёграф, пісьменнік навуковай фантастыкі, дзіцячы пісьменнік, крытык, публіцыст
Гады творчасці	з 1918
Мова твораў	французская
Грамадская дзейнасць
Член у	Французская акадэмія (9 кастрычніка 1967) Croix-de-Feu[d] Décades de Pontigny[d] Société des écrivains normands[d] Association des amis d'Alain[d]
Прэміі	Ambassadors' Prize[d] (1965)
Узнагароды	Канкур жэнераль[d] Paul Flat Prize[d] (1923)
Творы ў Вікікрыніцах
Медыяфайлы на Вікісховішчы
Цытаты ў Вікіцытатніку

Андрэ Маруа (фр.: André Maurois; сапр. Эміль Эрзог, фр.: Émile Herzog; 26 ліпеня 1885, Эльбёф каля Руана, Францыя — 9 кастрычніка 1967) — французскі пісьменнік. Член Французскай акадэміі (з 1938).

Біяграфія

Нарадзіўся ў 1885 годзе ў яўрэйскай сям’і з Эльзаса, якая пераехала ў Нармандыю.

Здольны да вучобы, малады чалавек скончыў ліцэй у Руане, пасля чаго вырашыў не паступаць вучыцца ў Парыж, а пэўны час папрацаваць на суконнай фабрыцы бацькі, каб набрацца жыццёвага вопыту, неабходнага пісьменніку.

У час Першай сусветнай вайны Эміль Эрзог быў прызначаны перакладчыкам у брытанскі экспедыцыйны корпус. Па просьбе камандавання ён прыняў псеўданім Андрэ Маруа (Андрэ — у гонар стрыечнага брата, забітага ў пачатку вайны, а Маруа — па назве вёскі на поўначы Францыі). Пасля смерці бацькі прадаў сямейную вытворчасць і прафесійна заняўся літаратурнай дзейнасцю.

Калі пачалася Другая сусветная вайна, Маруа добраахвотнікам запісаўся ў войска. Фашысты разрабавалі яго дом, арыштавалі маці. Пісьменнік згадваў, што гестапа, не знайшоўшы яго самога, забрала яго бібліятэку. Пасля захопу Францыі Германіяй на пэўны час творца эмігрыраваў у ЗША. Затым грамадзянская пазіцыя прывяла яго ў Алжыр, на Корсіку, дзе ён браў удзел у французскім дэсанце. Пазней Андрэ Маруа вярнуўся жыць у Францыю.

Першая жонка Андрэ Маруа Жанна-Мары памерла, пакінуўшы яму маленькіх дзяцей. Ён ажаніўся другі раз — з маладой паэтэсай Сімонай дэ Каявэ.

Памёр пісьменнік у 1967 годзе.

Творчасць

Першыя раманы «Маўклівы палкоўнік Брамбл» (1918), «Гаваркі доктар О’Грэдзі» (1922). Аўгар псіхалагічных раманаў «Бернар Кенэ» (1926), «Зменлівасць кахання» (1928), «Зямля запаветная» (1945), зборніка навел «Лісты да незнаёмкі» (1953) і інш., эсэ, гістарчных і літаратуразнаўчых прац, кнігі «Мемуары» (апубл. 1970).

Майстар жанру т.зв. раманізаванай біяграфіі («Арыэль, або Жыццё Шэлі», 1923; «Байран», 1930; «Лелія, або Жыццё Жорж Санд», 1952; «Алімпіо, або Жыццё Віктора Гюго», 1954; «Тры Дзюма», 1957; «Праметэй, або Жыццё Бальзака», 1965, і інш.). У жыццеапісаннях вялікіх людзей асноўным лічыў складанасць і супярэчлівасць асобы, цікавасць да яе ўнутранага свету, смелы пошук праўды.

Яго творчасць і тэарэтычныя погляды спрыялі пераадоленню ўсталяванага схематычнага падыходу да адлюстравання героя і метадаў стварэння яго вобраза. Зрабіў вялікі ўклад у развіццё біяграфічнага жанру ХХ ст., садзейнічаў нараджэнню «новай біяграфіі» ў канцы 1920-х г.

На беларускую мову асобныя навелы А. Маруа пераклалі Ю. Гаўрук, Л. Казыра, Г. Скрыган.

Беларускія пераклады

• Падарожжа ў нябьгт і яшчэ 24 навелы. Мн., 1974.
• Навелы. Мн., 1996.

Літаратура

• Камароўская Т. Маруа // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 10: Малайзія — Мугаджары / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 10. — 544 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0169-9 (т. 10).