Перайсці да зместу

Бакінскае вышэйшае агульнавайсковае каманднае вучылішча імя Вярхоўнага Савета Азербайджанскай ССР

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Бакінскае вышэйшае агульнавайсковае каманднае вучылішча імя Вярхоўнага Савета Азербайджанскай ССР
(БВАКВ)
Заснаваны 29.11.1939
Год закрыцця 1991
Тып вышэйшая навучальная ваеннае ўстанова
Рэктар Q32250771?
Краіна
Размяшчэнне
Сайт сайт выпускнікоў
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Бакінскае вышэйшае агульнавайсковае каманднае вучылішча імя Вярхоўнага Савета Азербайджанскай ССР (азерб.: Bakı Ali Ümumqoşun Komandirlər Məktəbi) — адно з найстарэйшых вышэйшых ваенных навучальных устаноў СССР, існавала з 1939 па 1991 год. У розныя гады рыхтавала спецыялістаў розных вайсковых спецыяльнасцяў.

Сваю гісторыю Бакінскага вышэйшае агульнавайсковае каманднае вучылішча вядзе ад Грозненскага пяхотнага ваеннага вучылішча. 29 лістапада 1939 г. быў выдадзены загад № 04837 Наркамата абароны СССР «Аб фарміраванні ў горадзе Грозны Грозненскага пяхотнага ваеннага вучылішча»[заўв 1] у складзе 4-х батальёнаў, па 400 курсантаў у кожным[1].

Большасць курсантаў прыбыла ў фармаванае вучылішча з Харкаўскай, Арлоўскай абласцей, Паўночнага Каўказа і рэспублік Сярэдняй Азіі. Камандны і выкладчыцкі склад быў падабраны з ліку найбольш падрыхтаваных камандзіраў, якія праходзілі службу ў Паўночна-Каўказскай ваеннай акрузе. Сярод прыбылых на камандную і выкладчыцкую працу ў вучэльню 31 чалавек мелі сярэднюю адукацыю і 115 чалавек няпоўная сярэдняя адукацыя. Начальнікам вучылішча быў прызначаны палкоўнік Сытнік Васіль Рыгоравіч, ваенным камісарам-палкавы камісар Брансбург Леў Шнееровіч 1 студзеня 1940 года вучылішча было сфарміравана, і курсанты прыступілі да заняткаў[1][2].

22 лютага 1940 года вучылішчу ва ўрачыстай абстаноўцы было уручана Чырвонае Знамя абласным камітэтам ВКП(б) і Саветам Народных Камісараў Чачэна-Інгушскай АССР.

28 жніўня 1940 г. загадам Наркама абароны СССР № 0195 Грозненскі пяхотнае вучылішча перададзена ў падпарадкаванне Кіроўцу Упраўлення ваенна-навучальных устаноў[3].

Перад вайной вучылішча рыхтавала курсантаў па трох профілях: 50 % — па профілю камандзіраў стралковых узводаў, 30 % — камандзіраў кулямётных узводаў і 20 % — камандзіраў мінамётных узводаў. У чэрвені 1941 года адбыўся першы выпуск маладых камандзіраў па паскоранай праграме[1].

З 1-га ліпеня 1941 года вучылішча перайшло на падрыхтоўку будучых камандзіраў па скарочаным праграмам 4-х і 6-ці месяцаў.

У 1941 года адбыўся 3-ці выпуск камандзіраў па паскоранай праграме, акрамя гэтага было падрыхтавана і выпушчана 2000 палітбайцамі.

Усяго Грозненскае пяхотнае ваеннае вучылішча (1-га фарміравання) ажыццявіла пяць выпускаў камандзіраў, апошні пяты выпуск — у маі 1942 года.

Ад 13 ліпеня 1942 года да пачатку жніўня было сфармавана Грозненскі ваеннае пяхотнае вучылішча (2-га фарміравання) па старым штату і тым жа 3-м профілях. Фармаваў выконваючы абавязкі начальніка вучэльні палкоўнік Шалкоў-Езаў Г. В.[4]

У пачатку жніўня Грозненскі ваеннае пяхотнае вучылішча (2-га фарміравання) было перадыслакавана ў г. Душэты з-за набліжэння фронту да г. Грозны.

У першыя ж дні пасля прыбыцця ў Душэты, па загадзе камандавання Закаўказскага фронту вучылішчам былі сфармаваныя з курсантаў дзве асобныя горна-стралковыя роты па 155 чалавек у кожнай. 2 верасня 1942 году гэтыя роты змяншэння ў дзеючую армію для абароны горных перавалаў галоўнага Каўказскага хрыбта, дзе ішлі зацятыя баі з нямецкімі егерскую дывізіямі 49-га горна-стралковага корпуса[1]. Улічваючы адсутнасць у Душети умоў для нармальнага навучання курсантаў, вышэйшым кіраўніцтвам было прынята рашэнне аб перадыслакацыі Грозненскага пяхотнага вучылішча ў горад Баку[5].

Да 25 кастрычніка 1942 года вучылішча перадыслакавалася ў горад Баку на базу Бакінскага пяхотнага вучылішча імя Сярго Арджанікідзэ, убыўшага на закаўказскіх фронт 16.09.1942 года ў складзе 164-й і 165-й асобных стралковых брыгад.

У канцы 1942 года адбыўся шосты выпуск курсантаў Грозненскага пяхотнага вучылішча з дня яго заснавання і першы — Грозненскага ваеннага пяхотнага вучылішча (2 ф.).

У 1943 года ў вучылішча было выраблена пяць выпускаў — самая вялікая колькасць за ўсю гісторыю вучылішча.

9 снежня 1943 года адбылося ўрачыстае ўручэнне Чырвонага Сцяга і граматы да яго ад імя Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР.

У пачатку 1945 гады Кіраванне ваенна-навучальных устаноў Сухапутных войскаў прыняло рашэнне пакінуць Грозненскі ваеннае пяхотнае вучылішча (2-га фарміравання) на пастаянную дыслакацыю ў горадзе Баку. У сувязі з гэтым, загадам НКО ад 13 сакавіка 1945 года вучылішча атрымала новае найменне «Бакінскага пяхотнае вучылішча».

Бакінскі (Грозненскі) пяхотнае вучылішча ўнесла дастойны ўклад у перамогу СССР над Германіяй, падрыхтаваўшы ў гады вайны больш за 9000 кадравых афіцэраў.

Пасляваенны перыяд

[правіць | правіць зыходнік]
Генерал арміі Куркоткін С. К. уручае залаты медаль лейтэнанту Дарафееву А. А. 1968 год.
4-й батальён на сустрэчы міністра абароны СССР Маршала Грэчка А. А., 1970 г. г.
Выпускнікі БВАКВ генералы Дарафееў А. А. Ткачоў М. Ф., выкладчык вучэльні Герой Расіі Дарафееў А. В., прэм’ер-міністр Рэспублікі Адыгея Тхаркахаў М. Г. і Герой Расіі палкоўнік Казлоў А. А. Майкоп 1998 год.

У 1945 г. уведзена трохгадовага праграма навучання. У 1950 г. на падставе дырэктывы Генеральнага штаба, вучылішча перайшло на праграму з двухгадовага тэрміна навучання, па якой адбылося тры выпускі ў 1952, 1953 і 1954 гг.

Па выніках выпуску 1951 г. Бакінскае пяхотнае вучылішча заняло 6-е месца сярод пяхотных вучэльняў краіны. Гэта найвышэйшае дасягненне вучылішча за ўсе гады яго існавання.

У 1952 г. курсанты вучылішча ўпершыню здзейснілі ўзыходжанне на заліковую вяршыню галоўнага Каўказскага хрыбта гару Шах-Даг, вышынёй 4250 метраў над узроўнем мора. Курсанты, якія заваявалі вяршыню, атрымалі спартыўны знак «Альпініст СССР» 1 ступені. З гэтага часу заваяванне горнай вяршыні стала з’яўляцца часткай адмысловай праграмы горнай падрыхтоўкі і здзяйснялася курсантамі вучылішча штогод да 1969 гады[1].

У сакавіку 1954 года вучылішча было пераназвана ў Бакінскае ваеннае вучылішча[1].

Да канца 1957 г. у вучылішчы застаўся адзін профіль камандзіраў стралковых падраздзяленняў.

21 чэрвеня 1958 г. вучылішча, у ліку лепшых дзесяці ваенных вучылішчаў (пяхотных), было ператворана ў «Бакінскае вышэйшае агульнавайсковае каманднае вучылішча» [1]. У жніўні 1960 г. адбыўся апошні выпуск але праграме сярэдняга ваеннага вучылішча і адзіны па профілю танкавага тэхніка, як другой спецыяльнасці. Цяпер тэрмін навучання павялічыўся да чатырох гадоў, з іх: першы год адводзіўся на вывучэнне асноў ваеннай справы і атрыманне практычных навыкаў у нясенні вайсковай службы ў войсках, у 1958 г. у г. Ленінакан і г. Сцепанаван, у 1959 г. у г. Баку (Сальянские казармы), з 1960 па 1965 гг. у г. Тбілісі на базе 100-й мотастралковай дывізіі ЗакВА. Наступныя тры гады адводзіліся на тэарэтычную і практычную падрыхтоўку непасрэдна ў вучылішчы ў Баку. Выпускнікі атрымлівалі сярэдняе ваеннае і вышэйшую агульную адукацыю (выкладчык фізікі, матэматыкі).

З 1946 па 1960 гг. занесены на Дошку гонару 100 выпускнікоў-выдатнікаў, якія скончылі вучылішча па 1-му разраду (з адзнакай).

26 жніўня 1961 г. быў праведзены першы ўрачысты выпуск атрада маладых афіцэраў з вышэйшай агульным адукацыяй па спецыяльнасці «камандная агульнавайсковая» з кваліфікацыяй «афіцэр з вышэйшай агульным і сярэднім ваеннай адукацыяй». З’явіліся першыя залатыя медалісты. З 1961 па 1991 гг. па праграме вышэйшай ваеннай навучальнай установы з залатымі медалямі вучылішча скончылі каля 150 выпускнікоў.

У 1963—1964 гг. у вучылішчы навучаўся ўзвод в’етнамскіх вайскоўцаў.

У 1966 годзе за высокія паказчыкі ў баявой і палітычнай падрыхтоўцы Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета Азербайджанскай ССР ад 28 лістапада 1966 г. вучылішча было прысвоена імя Вярхоўнага Савета Азербайджанскай ССР.

З 1 верасня 1968 г. вучылішча было перакладзена на тэхнічны профіль навучання, курсанты сталі навучацца па спецыяльнасці «камандная агульнавайсковая» з кваліфікацыяй «афіцэр мотастралковых войскаў, інжынер па эксплуатацыі бранятанкавай тэхнікі і аўтамабіляў», г.зн. атрымлівалі ўжо не агульная, а спецыяльную вышэйшую адукацыю.

У кастрычніку 1970 г. вучылішча, як і на папярэдніх парадах, адкрывала ваенны парад войскаў Бакінскага гарнізона ў гонар 50-годдзя Савецкага Азербайджана. Паказаўшы высокую страявую вывучку, усе ўдзельнікі параду атрымалі падзяку ад міністра абароны СССР Маршала Савецкага Саюза А. А. Грэчка, які на наступны дзень пабываў у размяшчэнні Бакінскага Воку.

У 1978 г. Бакінскага Воку было ўзнагароджана Граматай міністра абароны СССР і прызнана адным з лепшых па выніках Усеармейскага агляду-конкурсу, прысвечанага 60-годдзю Вялікага Кастрычніка.

У 1980 г. за актыўную ваенна-патрыятычную работу і па выніках сацыялістычнага спаборніцтва ў гонар 110-й гадавіны з дня нараджэння Уладзіміра Ільіча Леніна, 60-годдзя Азербайджанскай ССР і Кампартыі Азербайджана вучылішча было ўзнагароджана Памятным Чырвоным Сцягам Цэнтральнага Камітэта Кампартыі Азербайджана, Прэзідыума вярхоўнага Савета і Савета Міністраў Азербайджанскай ССР.

У 1980-я гг., У перыяд баявых дзеянняў Абмежаванага кантынгенту савецкіх войскаў у Афганістане, у Бакінскім ВАКВ была ўведзена горная і паветрана-дэсантная падрыхтоўка курсантаў.

У 1991 годзе пасля распаду СССР і здабыцця Азербайджанам незалежнасці БВАКВ было расфармавана. Апошні выпуск БВАКВ адбыўся ў 1991 годзе. Курсанты набораў 1988, 1989 г., 1990 гадоў былі адпраўленыя на давучванне ў іншыя агульнавайсковыя вучылішча РФ.

Указам Прэзідэнта Азербайджана ў маі 1992 года ўтворана ваеннае вучылішча для падрыхтоўкі ваенных кадраў Азербайджана на вучэбнай базе Бакінскага ВАКВ і казарменным фондзе Каспійскага вышэйшага ваенна-марской вучэльні імя С. М. Кірава (на Зыхе)

  1. па штату № 19/20 «А»