Георг Фрыдрых Бернхард Рыман

Бернхард Рыман
Bernhard Riemann
Дата нараджэння	17 верасня 1826(1826-09-17)[…]
Месца нараджэння	Ямельн[d], Эльбталаўэ[d], раён Люхаў-Даненберг[d], Адміністрацыйная акруга Люнебург[d], Германія
Дата смерці	20 ліпеня 1866(1866-07-20)[…] (39 гадоў)
Месца смерці	Вербанія, Вербана-Кузіа-Асола, П’емонт, Італія
Месца пахавання	cemetery of Biganzolo[d]
Грамадзянства	Каралеўства Гановер
Бацька	Friedrich Bernhard Riemann[d]
Маці	Charlotte Ebell[d]
Жонка	Elise Koch[d]
Род дзейнасці	матэматык, фізік, выкладчык універсітэта, прафесар
Навуковая сфера	матэматыка
Месца працы	Гётынгенскі ўніверсітэт
Навуковая ступень	доктар філасофіі (16 снежня 1851) і габілітаваны доктар (10 чэрвеня 1854)
Альма-матар	Гётынгенскі ўніверсітэт (1851) HU Berlin (1849) Johanneum Lüneburg[d]
Навуковы кіраўнік	Карл Фрыдрых Гаус
Вядомыя вучні	Ernst Christian Julius Schering[d] і Gustav Roch[d]
Вядомы як	заснавальнік рыманавай геаметрыі
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Пруская акадэмія навук Баварская акадэмія навук Гётынгенская акадэмія навук
Узнагароды	замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (14 чэрвеня 1866)
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Георг Фрыдрых Бернхард Рыман (ням.: Georg-Friedrich-Bernhard Riemann; 17 верасня 1826, Брэзеленц, Гановер — 20 ліпеня 1866, Селаска, Італія, каля Лага-Маджорэ) — нямецкі матэматык. За сваё кароткае жыццё (усяго 10 гадоў працы) ён ператварыў адразу некалькі раздзелаў матэматыкі.

Біяграфія

Нарадзіўся ў сям’і беднага пастара, другім з шасці яго дзяцей, у вёсцы Брэзеленц, недалёка ад Даненберга. Маці Рымана памерла ад сухотаў, калі ён яшчэ вучыўся ў школе; ад гэтай жа хваробы памерлі дзве яго сястры.

Схільнасці да матэматыкі выяўляліся ў маладога Рымана яшчэ ў дзяцінстве, але, саступаючы жаданням бацькі, Рыман паступіў у 1846 годзе ў Гётынгенскі ўніверсітэт для вывучэння філалогіі і тэалогіі. Аднак тут ён слухае лекцыі Гаўса і прымае канчатковае рашэнне стаць матэматыкам.

1847: пераходзіць у Берлінскі ўніверсітэт, слухае лекцыі Дырыхле, Якобі і Штайнера.

1849: вяртаецца ў Гётынген. Знаёміцца з Веберам, які становіцца яго настаўнікам і блізкім сябрам. Годам пазней набывае яшчэ аднаго сябра — Дэдэкінда.

1851: абараняе доктарскую «Падставы тэорыі функцый комплекснай зменнай». У ёй Рыман увёў паняцце, пазней вядомае як рыманава паверхня.

1854: Каб прэтэндаваць на пасаду экстраардынарнага прафесара, Рыман па статуце павінен выступіць перад прафесарскім складам. У прысутнасці Гаўса Рыман чытае гістарычны даклад «Аб гіпотэзах, якія ляжаць у падставе геаметрыі». З яго пачынаецца рыманава геаметрыя.

Даклад не дапамог — Рымана не зацвярджаюць. Аднак тэкст выступу быў апублікаваны, хоць і з вялікім спазненнем (1868), і гэта стала эпахальнай падзеяй для геаметрыі. У канчатковым рахунку Рыман быў прыняты прыват-дацэнтам Гётынгенскага ўніверсітэта, чытае курс абелевых функцый.

1857: публікуе класічныя працы па тэорыі абелевых функцый і аналітычнай тэорыі дыферэнцыяльных ураўненняў. Пераведзены на пасаду экстраардынарнага прафесара Гётынгенскага ўніверсітэта.