Калегіум Святога Афанасія

Калегіум Святога Афанасія або Грэчаскі калегіум (італ.: Pontificio Collegio Greco Sant'Atanasio) — адна з найстарэйшых папскіх калегій, заснаваная па загаду Папы Рыгора XIII у 1576—77 гадах для выхадцаў з Балканскага паўвострава і Блізкага Усходу, а таксама італа-грэкаў паўднёвай Італіі, якія размаўлялі на грэчаскай мове і практыкавалі візантыйскі абрад.

Гісторыя

Большасць грэкаў, якія пражывалі ў горных раёнах Калабрыі і Сіцыліі, у рэлігійным плане былі адзіныя з Рымам. Хоць іх кантакты з Візантыяй перапыніліся ў выніку нарманскіх заваяванняў у XI стагоддзі, яны захавалі вернасць візантыйскаму абраду і свае звычаі. Да XV стагоддзю грэчаская меншасць амаль цалкам асімілявалася, аднак іміграцыя з Албаніі не дала гэтаму адбыцца. У XVI стагоддзі грэкі пазбавіліся сваіх епіскапаў, і з тых часоў захоўваць сваю рэлігійную ідэнтычнасць ім дапамагалі нешматлікія манастыры, сярод якіх быў знакаміты манастыр Гратаферата, і Грэчаскі калегіум, які рыхтаваў для іх святароў.

Ідэя стварэння гэтай навучальнай установы належала кардыналу Санторыа, пратэктара базыльян і першага главы створанай у 1573 годзе Кангрэгацыі па справах усходніх цэркваў. У 1576 годзе каледж пачаў сваю працу, а наступным годзе ён быў адкрыты афіцыйна булай Папы Рыгора XIII In Apostolicae Sedis Specula. Тады ж пачалося будаўніцтва будынка калегіума і злучанай з ім мостам царквы Св. Афанасія.

Як духоўная школа, Калегіум знаходзіўся пад апекай пяці кардыналаў, затым быў перададзены езуітам, якія кіравалі ім да скасавання ордэна ў 1773 годзе. Па статуце ў яго павінны былі прымацца вучні не маладзей за 14 гадоў, аднак на практыцы туды паступалі дзеці ў 8—9-гадовым узросце. Тэрмін навучання складаў 8—10 гадоў. Навучанне вялося на аснове традыцыі тварэнняў грэчаскіх айцоў Царквы.

Пры Папе Сіксце V дзейнасць калегіі была прыпынена і адноўлена ў 1591 годзе пры Рыгоры XIV, які даверыў кіраванне навучальнай установай езуітам. На працягу кароткага часу колькасць навучэнцаў узрасла да 56, некаторыя з іх навучаліся на платнай аснове.

З 1577 года па 1599 год у калегіуме атрымалі адукацыю агулам 125 грэкаў. У 1579 годзе прадстаўнік Патрыярха Канстанцінопальскага Іаан Зігамалас накіраваў у Рым ліст, у якім выражаў падзяку за стварэнне школы. Патрыярх Ерамія II, у сваю чаргу, у лістах да Папы Рыгора VII высока ацэньваў факт заснавання ў Рыме грэчаскага калегіума і нават паслаў туды вучыцца двух сваіх пляменнікаў.

Выкладчыкамі былі езуіты, рэгулярныя клірыкі і парафіяне. У 1602 годзе Джусцініяні, які стаў кардыналам-пратэктарам калегіі, зрабіў настолькі радыкальныя змены ў кіраванні калегіума, што езуіты адмовіліся ад кіравання ім, у выніку чаго калегіум перайшоў спачатку ў распараджэнне самаскаў, а затым дамініканцаў. У 1622 годзе па просьбе студэнтаў езуіты вярнуліся. Пры Урбане VIII на выпускнікоў быў накладзены абавязак прынесці клятву прытрымлівацца візантыйскага абраду, аднак на практыцы яна часта парушалася. Калегіум быў зачынены падчас Вялікай французскай рэвалюцыі і заставаўся зачыненым да 1849 года. Увесь гэты час грэкі дапушчаліся да навучання ў калегіі Прапаганды Веры. Леў XIII у 1886 годзе перадаў кіраванне калегіяй уваскрасенцам, затым у 1890 годзе езуітам, а 1897 годзе бенедыкцінцам. З 1919 года калегіяй кіруе бельгійская бенедыкцінская канфедэрацыя.

Вядомыя выпускнікі

• Юрый Крыжаніч
• Феадосій (Растоцкі)
• Іосіф Вельямін Руцкі
• Антоній Сялява
• Ясон Смагаржэўскі
• Леў Крэўза
• Леў Алацый
• Рафаіл Корсак
• Леў Кішка
• Феафан Пракаповіч
• Аляксандр Надсан

Літаратура

• Zananiri G. Pape Et Patriarches. — Paris, 1961. — (Nouvelles Editions Latines).

Спасылкі

• Pontificio Collegio Greco Sant'Atanasio (англ.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 15 красавіка 2012. Праверана 18 снежня 2011.
• S. Atanasio de' Greci in Roma (італ.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 30 мая 2019. Праверана 18 снежня 2011.
• Roman Colleges (англ.)(недаступная спасылка). Catholic Encyclopedia. Архівавана з першакрыніцы 21 студзеня 2012. Праверана 18 снежня 2011.