Давід Яўхімавіч Гершановіч

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Давід Яўхімавіч Гершановіч
Дата нараджэння 17 красавіка 1920(1920-04-17)
Месца нараджэння
Дата смерці 29 студзеня 2007(2007-01-29) (86 гадоў)
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Род дзейнасці навуковец
Навуковая сфера геалогія
Месца працы
Навуковая ступень доктар геолага-мінералагічных навук
Альма-матар
Узнагароды
ордэн Айчыннай вайны II ступені ордэн Чырвонай Зоркі
Заслужаны дзеяч навукі і тэхнікі РСФСР

Давід Яўхімавіч Гершановіч (17 красавіка 1920, Узляны, ў Пухавіцкім раёне, Мінская вобласць, Беларусь — 29 студзеня 2007, Масква, Расійская Федэрацыя) — доктар геолага-мінералагічных навук, заслужаны дзеяч навукі і тэхнікі РСФСР, прафесар.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Нарадзіўся ў мястэчку Узляны Мінскай вобласці Беларусі ў сям'і Гершановіча Яўхіма Рыгоравіча і Шыфры Абрамаўны (у дзявоцтве Рапапорт). Разам з бацькамі пераехаў у Петразаводск, дзе з адзнакай скончыў сярэднюю школу. За поспехі ў вучобе без экзаменаў быў залічаны на геолага-глебавы факультэт Маскоўскага Дзяржаўнага ўніверсітэта (МДУ). У гады вучобы быў Сталінскім стыпендыятам. Пасля заканчэння МДУ Д. Я. Гершановіч у сувязі з пачаткам Вялікай Айчыннай вайны быў накіраваны ў Ваенны гідраметэаралагічны інстытут, дзе прайшоў паскораны курс навучання. З 1943 года, пасля заканчэння інстытута, ваяваў на Паўночным флоце. Узнагароджаны баявымі ордэнамі і медалямі.

Вярнуўшыся з фронту паступіў на працу ў Галоўнае ўпраўленне Гідраметэаслужбы, а ў 1948 годзе перайшоў у Дзяржаўны акіянаграфічны інстытут (ДАІН). З 1956 года працаваў ва Усесаюзным навукова-даследчым інстытуце марской рыбнай гаспадаркі і акіянаграфіі (УНДРА), дзе на працягу 35 гадоў, працаваў спачатку старшым навуковым супрацоўнікам, з 1969 года загадваў лабараторыяй прамысловай акіяналогіі, а з 1986 года займаў пасаду галоўнага навуковага супрацоўніка аддзела марской экалогіі. Апошнія гады жыцця Д. Я. Гершановіч працаваў у Інстытуце акіяналогіі РАН.

Навуковая дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]

Д. Я. Гершановіч унес вялікі ўклад у вывучэнне рэльефу дна і грунтоў у прамысловых раенах Сусветнага акіяна. Важнае значэнне маюць яго даследаванні падводных ускраін мацерыкоў, у зонах рэзкай зменлівасці экалагічных умоў. Гэтыя даследаванні спрыялі станаўленню многіх раздзелаў марскі геалогіі ў СССР. У шэрагу выпадкаў яны суправаджаліся дэталевым вывучэннем такіх формаў доннага рэльефу, як малавядомыя раней каньены і плато Берынгава мора, глыбакаводныя жолабы мора Скоція ў Антарктыцы, асобныя падводныя горы і інш.). Вялікі аб'ём даследаванняў марскога дна дазволіў сярод фактараў асяроддзя, які вызначае біялагічную і прамысловую прадуктыўнасць, спецыяльна вылучыць групу геалагічных фактараў, супастаўную па сваёй значнасці з фізічнымі і хімічнымі. Ён быў пачынальнікам даследаванняў падводных гор, разумеючы іх велізарнае значэнне, як найбольш прадуктыўных участкаў Сусветнага акіяна і перспектыўных раёнаў промыслу. Аналіз асаблівасцяў размеркавання падводных гор, а затым больш дробных узняццяў акіянічнага дна — абісальных пагоркаў, дазволіў прыйсці да фундаментальнай высновы, што апошнія гэтак распаўсюджаныя ў многіх глыбакаводных абласцях акіяна, што рэльеф абісальных пагоркаў можа разглядацца як адмысловы генетычны тып акіянічнага дна і займае найбольшую плошчу не толькі ў акіяне, але і на Зямлі ў цэлым. Быў адным з ініцыятараў разгорнутага вывучэння планетарных апвелінгавых зон, а таксама развіцця дыстанцыйных метадаў даследавання прамысловых раенаў Сусветнага акіяна з дапамогай аналізу спадарожнікавых дадзеных.

Д. Я. Гершановіч актыўна развіваў экспедыцыйныя даследаванні Сусветнага акіяна, арганізуючы і беручы ўдзел у экспедыцыях у Берынгавым моры, Аляскінскім заліве, Паўночнай Атлантыцы, Антарктыцы і Паўднева-Усходняй частцы Ціхага акіяна. Ен быў ініцыятарам пераабсталявання падводнай лодкі «Северянка» ў навукова-даследчае судна і ўдзельнічаў у яе першым рэйсе. «Северянка» паклала пачатак серыі аўтаномных даследчых падводных апаратаў, якія змянілі ўяўленне пра глыбакаводнай зоне Сусветнага акіяна. За гэтую працу ў складзе экіпажа Д. Я. Гершановіч быў вылучаны на суісканне Ленінскай прэміі ў галіне навукі 1964 года.

Кіраваў і каардынаваў шматлікія праекты па вывучэнні ўнутраных і ўскраінных мораў і адкрытых зон Сусветнага акіяна ў рамках розных двухбаковых і шматбаковых міжнародных пагадненняў.

Пад рэдакцыяй Д. Я. Гершановіча падрыхтавана першая савецкая зводка «Прамысловая акеанаграфія»(1986), у якой манаграфічна абагульнены багаты вопыт даследаванняў навакольнага асяроддзя ў цеснай ўзаемасувязі з біялагічнай прадуктыўнасцю мораў і акіянаў, размеркаваннем і ўзнаўленнем жывых рэсурсаў. У 1980-я гады. Д. Я. Гершановіч з’яўляўся адказным рэдактарам серыі «Біялагічныя рэсурсы гідрасферы і іх выкарыстанне». Пазней ён уваходзіў у рэдкалегію нацыянальнага праекта Расіі «Моры», дзе адказваў за раздзел прысвечаны акіяналагічным асновам фарміравання біялагічнай прадуктыўнасці. У складзе рэдкалегіі быў вылучаны на суісканне Дзяржаўнай прэміі РФ 2007 года.

Вынікі даследаванняў. Д. Я. Гершановіча адлюстраваны ў манаграфіях і сотнях навуковых артыкулаў.

За гады працы Д. Я. Гершановіч выхаваў цэлую плеяду спецыялістаў у галіне вывучэння Сусветнага акіяна.

Зноскі

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]