Даля Грынкявічуце
| Даля Грынкявічуце | |
|---|---|
| Асабістыя звесткі | |
| Дата нараджэння | 28 мая 1927[1] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 25 снежня 1987[1] (60 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Пахаванне | |
| Грамадзянства | |
| Альма-матар | |
| Прафесійная дзейнасць | |
| Род дзейнасці | пісьменніца, урач |
| Жанр | мемуары |
| Мова твораў | літоўская мова |
.svg){kind=small}
Да́ля Грынкявічуце (літ.: Dalia Grinkevičiūtė; 28 мая 1927, Коўна, Літва ― 5 снежня 1987, Каўнас, Літоўская ССР) ― літоўская доктарка, пісьменніца і дысідэнтка[3].
Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]
Нарадзілася ў Коўне, навучалася ў мясцовай жаночай гімназіі.
У 1941 годзе Даля была саслана з сям’ёй у Алтайскі край. У 1942 годзе сасланыя ў Трафімаўск у Паўночнай Якуціі. Адлучаны ад астатніх членаў сям’і бацька Далі памёр недзе на Урале[4].
У 1949 годзе разам з маці ўцякла ў Літву. На працягу года яны хаваліся ў дамах сваіх сяброў і сваякоў у Каўнасе. Яе маці памерла і была пахавана ў гэты перыяд. Далю ж паўторна арыштавалі і адправілі ў лагер Унжлаг у Сухабязводным (Горкаўская вобласць). У 1953 годзе яна зноў была адпраўлена ў Якуцію, але ў наступным годзе, у сувязі з «адлігай» пасля смерці Сталіна, яна атрымала права вывучаць медыцыну ў Омску[4].
Вярнуўшыся ў Каўнас, Д. Грынкявічуце працягнула там сваю медыцынскую адукацыю, скончыўшы ў 1960 годзе (ва ўзросце 33 гадоў) мясцовую медыцынскую навучальню. Яна ўладкавалася доктаркай у мястэчку Лаўкува (Шылальскі раён). Грынкявічуце працавала там да 1974 года, калі па волі савецкіх уладаў яе звольнілі з працы і пазбавілі службовай кватэры[3].
Яна клапацілася пра іншых ссыльных, запісвала ўспаміны.
Даля Грынкявічуце памерла ва ўзросце 60 гадоў у 1987 годзе і была пахавана на Эйгуляйскіх могілках у Каўнасе[5].
Творчасць[правіць | правіць зыходнік]
Д. Грынкявічуце пакінула дзве версіі сваіх успамінаў. Першыя, няпоўныя, але больш падрабязныя, былі напісаны ў 1949—1950 гадах. Яны былі схаваны ў слоіку ў садзе ля дому, дзя жыла Грынкявічуце, знойдзеныя ў 1991 годзе. Тэкст быў расшыфраваны і апублікаваны Ваенным музеям Вітаўта Вялікага ў 1996 годзе[6].
Другая версія ўспамінаў была апублікавана ў расійскім дысідэнцкім выдавецкім выданні «Память» у 1979 годзе. У Літве яе ўспаміны былі ўпершыню апублікаваныя ў 1988 годзе. Яны былі перакладзены на англійскую мову і выдадзеныя ў часопісе Lituanus у 1990 годзе[7].
Цяпер успаміны Далі Грынкявічуце ўваходзяць у школьную праграму па літаратуры ў Літве[6]. У 2022 годзе беларуская паэтэса і перакладніца Ванда Мартынш душ Рэйш пераклала на беларускую мову галоўны твор літоўскай дысідэнткі «Літоўцы ля Мора Лапцевых».
Творы[правіць | правіць зыходнік]
- Lietuviai prie Laptevų jūros: Atsiminimai, miniatiūros, laiškai, sudarė A. Šulskytė, Vilnius, 1997 (Даля Грынкявічуце, Літоўцы ла Мора Лапцевых, Клайпеда, 2022 (пераклад Ванды Мартынш дуж Рэйш)).
- A Stolen Youth, a Stolen Homeland: Memoirs, Vilnius, 2003.
Зноскі
- ↑ а б Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
- ↑ Deutsche Nationalbibliothek Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 31 снежня 2014.
- ↑ а б Dalia Grinkevičiūtė 1927 05 28-1987 12 25. Atmintinos datos. Genocide and Resistance Research Centre of Lithuania, http://genocid.lt/UserFiles/File/Atmintinos_datos/2012/201205_grinkeviciute%20_biogr.pdf.
- ↑ а б Dalia Grinkevičiūtė. Visuotinė lietuvių enciklopedija, T. VII (Gorkai-Imermanas). — Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidybos institutas, 2005. 181 psl.
- ↑ Dalia Grinkevičiūtė 1927 05 28-1987 12 25. Atmintinos datos. Genocide and Resistance Research Centre of Lithuania, http://genocid.lt/UserFiles/File/Atmintinos_datos/2012/201205_grinkeviciute%20_biogr.pdf.
- ↑ а б Lietuviai prie Laptevų jūros: Atsiminimai, miniatiūros, laiškai, sudarė A. Šulskytė, Vilnius, 1997.
- ↑ Grinkeviciute, Dalia (2018). Shadows on the Tundra. London: Peirene Press. p. 7.
| ||||
