Мерына

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Мерына
(Merina)
Malagasy girls Madagascar Merina.jpg
Агульная колькасць 4570 тыс. (2011 г.)
Рэгіёны пражывання Мадагаскар
Мова малагасійская
Рэлігія культ продкаў, хрысціянства
Блізкія этнічныя групы іншыя малагасійцы

Мерына (малагас. Merina) - найбуйнейшая этнічная група малагасійцаў. Насяляюць цэнтральную частку Мадагаскара, вобласць Імерына. Агульная колькасць - 4570 тыс. чал.[1].

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Відавочна, мерына - нашчадкі адной з апошніх хваль міграцыі аўстранезійцаў на Мадагаскар. У іх знешнасці і культуры найменей прасочваюцца афрыканскія рысы. Продкі мерына прасунуліся у раён цэнтральнага плато з усходняга ўзбярэжжа. У паданнях сцвярджаецца, што раней Імерыну насялялі паляўнічыя і збіральнікі вазімба.

У XVII ст. правадыр Раламбу заснаваў у Імерыне дзяржаву. Яго нашчадкі паступова яе пашыралі. Канчатковае аб'яднанне мерына і заваяванне цэнтральнага нагор'я завершыў Андрыямпуінімерына (1780 - 1810 гг.). Яго сын Радама I (1810 - 1828 гг.) захапіў большую частку Мадагаскара і атрымаў як манарх еўрапейскае прызнанне. У 1895 г. дзяржаву мерына захапіла Францыя. Пасля абвяшчэння незалежнасці Мадагаскара ў 1960 г. землі мерына ўвайшлі ў склад гэтай дзяржавы.

Асаблівасці культуры[правіць | правіць зыходнік]

Асноўным заняткам мерына здаўна было земляробства - вырошчванне рысу і іншых сельскагаспадарчых культур. Зямлю апрацоўвалі вузкімі доўгімі лапатамі з увагнутымі лёзамі. Рыс збіралі ўручную з дапамогай нажа. Будавалі дамбы і складаныя ірыгацыйныя сістэмы. Важным гаспадарчым заняткам з'яўлялася гадоўля зебу. Вёскі земляробаў месціліся на пагорках, мелі добрыя ўмацаванні.

Зараз значная частка мерына жыве ў гарадах, асабліва ў Антананарыву.

Сем'і пераважна малыя нуклеарныя. З кан. XVIII ст. існуе суседская абшчына фукунулуна.

У XIX ст. грамадства мерына было падзелена на тры вялікія пласты. Вышэйшы складаўся з высакародных андрыяна, якія у сваю чаргу падзяляліся на шэсць груп. Прадстаўнікі першых трох груп мелі правы на спадчынныя землі вудывуна, нашэнне асаблівай вопраткі, вызваляліся ад абавязковых адпрацовак і падаткаў. Прадстаўнікі астатніх трох груп адрозніваліся толькі адсутнасцю права на вудывуна. Існавала сёмая прамежкавая група, якая карысталася выключна ганаровымі прывілегіямі.

Асноўны пласт насельніцтва фарміраваўся з простых хува - земляробаў, рамеснікаў і гандляроў. Толькі частка хува, што жыла на землях караля, па статусу была блізкай да прыгонных. Астатнія групы амаль не адрозніваліся па свайму становішчу. Хува выплочвалі даніну і павінны былі пэўны час бязвыплатна працаваць на дзяржаву.

На ніжэйшай прыступке сацыяльнай лесвіцы стаялі рабы андэву.

Гэты грамадскі падзел можна прасачыць і сёння ў пабытовай культуры нават гараджан.

Мова[правіць | правіць зыходнік]

Дыялект мерына стаў асновай сучаснай літаратурнай малагасійскай мовы.

Рэлігія[правіць | правіць зыходнік]

Большасць мерына зараз спавядаюць хрысціянства, аднак па-ранейшаму важным застаецца культ продкаў.

Зноскі

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]