Паліндром

Магічны квадрат з фразай SATOR AREPO TENET OPERA ROTAS (лац.: Сейбіт Арэпа ледзь трымае колы), чытаецца ва ўсіх кірунках

Паліндро́м — слова, выраз, лік ці нейкая іншая паслядоўнасць элементаў, якая супадае з сваім люстэркавым адлюстраваннем, чытаецца аднолькава і злева направа і справа налева. Пры гэтым прагалы і знакі пунктуацыі звычайна не зважаюць.

Слова паліндром паходзіць ад грэчаскага palin (παλιν) — «назад» і dromos (δρóμος) — «шлях, кірунак». Паліндромы вядомыя з даўніх часоў. Старажытныя грэкі на фантанах змяшчалі надпіс «Νίψον ανομήματα μη μόναν όψιν» (мыйце свае грахі так сама як і твар). Ад грэкаў паліндромы перайшлі да рымлян. Найвядомы лацінскі паліндром «Sator Arepo Tenet Opera Rotas» (магчымы пераклад: Сейбіт Арэпа ў працы трымае колы) можна размясціць у квадрат, і ён чытаецца як па радках, так і па слупках:

Прыклады паліндромаў

• англійская: Race fast, safe car (гані хуткі, бяспечны аўтамабіль)
• беларуская: Імёны: Піліп, Натан, Ала, Патап. Словы: казак, тут.
• яўрэйская: ילד כותב בתוך דלי (хлопчык піша ўнутры вядра)
• італьянская: Autore, ero tua (аўтар, я твой)
• кітайская: 我愛媽媽,媽媽愛我 (я люблю маці, маці любіць мяне)
• лацінская: Ave, Eva! (радуйся, Ева)

Sum summus mus (я — наймацнейшы мыш)

• маратхі: नवजीवन (новае жыццё)
• нямецкая: Reit nie tot ein Tier (ніколі не заганяй жывёлу да смерці)
• польская: Kobyła ma mały bok (кабыла мае малы бок)
• руская: Кит на море — романтик (кіт на моры — рамантык)
• эсперанта: Ora trovo: vortaro! (залатая знаходка: слоўнік!)

У паліндрамічны дзень 20 лютага 2002 года Петэр Норвіг стварыў камп'ютарную праграму, якая згенеравала найдаўжэйшы паліндром на англійскай мове. Ён складаецца з 17 259 словаў.

Спасылкі

• Віктар Жыбуль. «Гісторыя і тэорыя паліндрому»: лекцыя 1 Архівавана 12 красавіка 2012., лекцыя 2 Архівавана 4 снежня 2008.