П’ера дэла Франчэска
П'ера дэла Франчэска | |
---|---|
італ.: Piero della Francesca | |
| |
Імя пры нараджэнні | італ.: Piero di Benedetto dei Franceschi |
Дата нараджэння | 1415[1][2][…] |
Месца нараджэння | |
Дата смерці | 12 кастрычніка 1492[3][5][…] |
Месца смерці | |
Грамадзянства | |
Род дзейнасці | мастак, матэматык, тэарэтык мастацтва |
Жанр | жывапіс[8] |
Мастацкі кірунак | Ранняе Адраджэнне[8] |
Уплыў | Antonio di Anghiari[d] і Даменіка Венецыяна |
Уплыў на | Лука Сіньярэлі , Мелоца да Форлі, Джавані Санці, раннія працы Рафаэля |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
П'ера дэла Франчэска (італ.: Piero della Francesca; каля 1420, Борга-Сан-Сеполькра, Сіньёрыя Рыміні — 12 кастрычніка 1492, Борга-Сан-Сеполькра, Фларэнційская рэспубліка) — італьянскі мастак і тэарэтык, прадстаўнік Ранняга Адраджэння.
Біяграфія
[правіць | правіць зыходнік]П’ера (П’етра) ды Бэнедэта дэі Франчэскі больш вядомы як П’ера дэла Франчэска (па імені маці, «…бо яна засталася цяжарнай ім, калі яго бацька і яе муж памёр…»)[9].
Працаваў у Перуджы, Ларэта, Фларэнцыі, Арэца, Мантэркі, Ферары, Урбіна, Рыміні, Рыме, але заўсёды вяртаўся ў родны гарадок, дзе з 1442 года ён з’яўляўся гарадскім дарадцам і апошнія два дзесяцігоддзі жыцця правёў менавіта там.
Лічыцца, што аўтарскі стыль П’ера фармаваўся пад уплывам фларэнційскай школы жывапісу . Магчыма, ён быў вучнем невядомага жывапісца з Сіены. У 1439 годзе пад кіраўніцтвам Даменіка Венецыяна мастак працаваў над упрыгожваннем фрэскамі царквы Санта-Марыя-Нуова ў Фларэнцыі. Дзякуючы гэтай працы ён ўдасканаліў сваё майстэрства, пазнаёміўся з перспектывай і стварэннем асвятлення.
Творчасць
[правіць | правіць зыходнік]Творы майстра адрозніваюць велічная ўрачыстасць, высакароднасць і гармонія вобразаў, абагульненасць формаў, кампазіцыйная ўраўнаважанасць, прапарцыянальнасць, дакладнасць перспектыўных пабудоў, напоўненая святлом мяккая гама.
Творчасць мастака фактычна паклала пачатак умбрыйскай школы жывапісу . Ён працаваў спачатку ў Фларэнцыі, затым у Арэца і Урбіна, ведаў Брунелескі і Гіберці , і да самога Тыцыяна заставаўся адным з лепшых каларыстаў. Мастак умеў перадаваць розную насычанасць колераў і аб'ядноўваць іх святлопаветраным асяроддзем, таму гісторыкі мастацтва называлі яго адным з першых пленэрыстаў заходнееўрапейскага мастацтва. Ён запаўняў геаметрычна пабудаваную прастору жывым святлом. Сярэдневяковыя мастакі як быццам не заўважалі святла, плоскія фігуры ў іх жывапісе не адкідваюць ценяў. Ужо Мазачыа быў піянерам у гэтай галіне, але ніхто не раскрыў самых багатых магчымасцей святла з такой паўнатой, як П'ера дэла Франчэска.
Акрамя таго, Франчэска быў найвялікшым манументалістам, майстрам пераважна манументальна-дэкаратыўнага жывапісу. Гэта яго рука добра адчуваецца ў фрэсках царквы Сан Франчэска ў Арэца «Прыезд царыцы Саўскай да цара Саламона » і «Сон Канстанціна » (адлюстравана славутая легенда пра сон імператара Канстанціна, пасля якога ён прыняў хрысціянства. Перад рашаючай бітвай Канстанціну з'явіўся ў сне ангел з крыжам, абвясціўшы: «Так пераможаш»; мы бачым імператара, спячага ў расхінутай паходнай палатцы).
П'ера дэла Франчэска валодаў вялікім пачуццём прыгажосці, выдатным малюнкам, пяшчотным каларытам і незвычайным для яго часу веданнем тэхнічных бакоў жывапісу, асабліва перспектывы.
Навуковая дзейнасць
[правіць | правіць зыходнік]П'еро з'яўляецца аўтарам двух матэматычных трактатаў: «Аб перспектыве ў жывапісе» (захоўваецца ў Амбразіянскай бібліятэцы Мілана) і «Кніжыца пра пяць правільных цел». Верагодна, сваімі навуковымі працамі ён здабыў большы аўтарытэт у XVI—XVII стст, чым жывапісам. «Калі фларэнційцы лічылі, што малююць свет такім, які ён ёсць, то П'ера першым з жывапісцаў зрабіў паслядоўныя высновы з пераканання, што свет можна адлюстраваць толькі такім, якім ён уяўляецца, бо ўсё бачна не само па сабе, а толькі дзякуючы свету, які па-рознаму адлюстроўваецца ад розных паверхняў»[10].
Вучні
[правіць | правіць зыходнік]Ён быў настаўнікам знакамітага Лукі Сіньярэлі . Стыль мастака адбіўся ў творах Мелоца да Форлі, бацькі Рафаэля Джавані Санці і іншых умбрыйскіх майстроў, нават у ранніх працах самога Рафаэля.
Зноскі
- ↑ Art UK — 2003. Праверана 14 кастрычніка 2015.
- ↑ BeWeB Праверана 13 лютага 2021.
- ↑ а б в http://www.pierodellafrancesca.it/94/ITA/Biografia
- ↑ https://www.nga.gov/collection/artist-info.1787.html
- ↑ MacTutor History of Mathematics archive — 1994. Праверана 22 жніўня 2017.
- ↑ RKDartists
- ↑ mutualart.com — 2008.
- ↑ а б Union List of Artist Names
- ↑ Вазари Дж. Жизнеописания наиболее знаменитых живописцев. / Пер. с ит. А. Венедиктова, А. Габричевского. — СПб:. Азбука-классика, 2004. — 672 с. ISBN 5-352-01012-0
- ↑ Степанов А. В. Искусство эпохи Возрождения. Италия. XIV—XV века. — СПб: Азбука-классика, 2003. — С. 504. — ISBN 5-352-00597-6
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Лазарев В. Н. Пьеро делла Франческа. М., 1966.
- Анджелини А. Пьеро делла Франческа: [Альбом]. М., 1997.
- Степанов А. В. Искусство эпохи Возрождения. Италия. XIV—XV века. — СПб: Азбука-классика, 2003. — С. 504. — ISBN 5-352-00597-6
- Вазари Дж. Жизнеописания наиболее знаменитых живописцев . / Пер. с ит. А. Венедиктова, А. Габричевского. — СПб:. Азбука-классика, 2004. — 672 с. ISBN 5-352-01012-0
- Дворжак М. История итальянского искусства в эпоху Возрождения. Курс лекций. — М: Искусство, 1978.
- Edited by Laura Baini. Brera. Guide to the Pinacoteca, Mondadori Electa S.p.A., Milano, 2005
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]П’ера дэла Франчэска на Вікісховішчы |
- (руск.) Пьеро делла Франческа
- (руск.) (лац.) «О шаре и цилиндре»; «Об измерении круга»; «О коноидах и сфероидах»; «О спиралях»; «О равновесии плоских фигур»; «О квадратуре параболы»; «Исчисление песчинок»
- Франческа, Пьеро // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.