Перайсці да зместу

Саміт Расія — ЗША ў Жэневе

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Джо Байдэн і Уладзімір Пуцін падчас перамоваў.

Саміт Расія—ЗША з удзелам прэзідэнтаў Уладзіміра Пуціна і Джо Байдэна прайшоў 16 чэрвеня 2021 года ў Жэневе (Швейцарыя)[1].

Перадгісторыя

[правіць | правіць зыходнік]

Да гэтага саміту Байдэн і Пуцін сустракаліся адзін раз, у Маскве ў сакавіку 2011 года, калі Байдэн быў віцэ-прэзідэнтам, а Пуцін — старшынём урада. Пасля сустрэчы Байдэн ахарактарызаваў яе ў сваіх мемуарах як «спрэчную»; калі ён і Пуцін сустрэліся сам-насам, Байдэн сказаў: «спадар прэм’ер-міністр, я гляджу ў вашы вочы і думаю, што ў вас няма душы». На гэта Пуцін адказаў: «Мы разумеем адзін аднаго»[2]. Дадзены дыялог адсылае на сустрэчу Пуціна і Джорджа Буша-малодшага ў Славеніі, у чэрвені 2001 года, калі апошні заявіў, што паглядзеў расійскаму прэзідэнту ў вочы і змог зразумець яго душу[3].

Будучы віцэ-прэзідэнтам, Байдэн заклікаў прэзідэнта Украіны Пятра Парашэнкі ліквідаваць пасрэднікаў, такіх як украінскі алігарх Дзмітрый Фірташ, з газавай галіны краіны і зменшыць залежнасць дзяржавы ад імпарту расійскага прыроднага газу. Фірташ сказаў, што ён быў прызначаны пасярэднікам расійскім кіраўніком арганізаванай злачыннасці ўкраінскага паходжання Сямёнам Магілевічам; Пуцін, як паведамляецца, пагадзіўся на гэта прызначэнне. З 2014 года Фірташ стаў змагацца з экстрадыцыяй у ЗША па федэральнай абвінавачванні[4]. Ён і іншыя прарасійску настроеныя ўкраінцы былі замяшаны ў намаганнях Рудольфа Джуліяні і яго паплечнікаў па пошуку інфармацыі, якая магла б нашкодзіць прэзідэнцкім перспектывам Байдэна ў 2020 годзе[5]. Гэтыя намаганні з’яўляюцца прадметам двух федэральных расследаванняў, якія праводзіліся пракуратурамі Манхэтэна і Брукліна[6]. Разведвальная супольнасць Злучаных Штатаў паведаміла ў сакавіку 2021 года, што расійскія разведчыкі распаўсюджвалі апавяданні аб меркаванай карупцыі ў дачыненні да Байдэна, яго сына Хантэра Байдэна і Украіны, па меншай меры, з 2014 года[7].

За два месяцы да саміту адміністрацыя Байдэна прыняла меры па пакаранні Расіі за варожыя дзеянні, такія як умяшанне ў прэзідэнцкія выбары 2016 і 2020 гадоў. Саветнік па нацыянальнай бяспецы Джэйк Саліван заявіў, што гэтыя меры ўключаюць «меры па абароне амерыканскіх інтарэсаў у адказ на шкоднасныя дзеянні Расіі», уключаючы фінансавыя санкцыі[8].

У маі 2021 года адміністрацыя Байдэна адмяніла санкцыі Countering America's Adversaries Through Sanctions Act у дачыненні да кампаніі, якая стаіць за расійскім газаправодам Паўночны паток — 2 у Германію, і яе галоўнага выканаўчага дырэктара[9]. Намеснік міністра замежных спраў Расіі Сяргей Рабкоў вітаў гэты крок як «шанец для паступовага пераходу да нармалізацыі нашых двухбаковых адносін»[10].

Выступаючы перад амерыканскімі вайскоўцамі ў Вялікабрытаніі па шляху на саміт, Байдэн сказаў: «Мы не імкнемся да канфлікту з Расіяй, мы хочам стабільных і прадказальных адносін. Нашы краіны нясуць вялікую адказнасць, у тым ліку па забеспячэнню стратэгічнай стабільнасці і падтрыманню дамоўленасцей па кантролі над узбраеннямі»[11][12].

За некалькі дзён да перамоваў, у інтэрв’ю NBC News Пуцін зноў адмаўляў адказнасць за кібератакі. Раней ён заявіў, што абвінавачванні былі спробай справакаваць канфлікт напярэдадні саміту[13][14].

На сустрэчы з саюзнікамі па НАТА ў Брусэлі за два дні да саміту Байдэн абверг зацвярджэнне прэзідэнта Украіны Уладзіміра Зяленскага аб тым, што НАТА пагадзілася прыняць Украіну ў альянс. Лаяльнасць Украіны была пастаянна спрэчным пытаннем паміж Расіяй і Злучанымі Штатамі[15].

Напярэдадні саміту Байдэн стаяў на сваім рашэнні не ўдзельнічаць у сумеснай прэс-канферэнцыі з Пуціным пасля саміту, вынікаючы радзе расійскіх экспертаў, каб пазбегнуць жадання Пуціна выглядаць так, як быццам ён узяў верх над Байдэнам[16].

Месца правядзення саміту — сядзіба Ла-Гранж.

Па задумцы саміт вызначыць кірунак адносінаў паміж Расіяй і адміністрацыяй Байдэна. Гэта будзе першая сустрэча тварам да твару паміж двума лідарамі з тых часоў, як Байдэн ўступіў на пасаду прэзідэнта ў студзені. Аднак афіцыйныя асобы абедзвюх краін пераменшылі шанцы на значны прарыў у адносінах[17].

Вялікае значэнне ў парадку дня мелі перамовы па кантролі над ядзернымі ўзбраеннямі. У чэрвені 2021 года саветнік Байдэна па нацыянальнай бяспецы Джэйк Саліван заявіў: «Мы імкнемся да таго, каб два прэзідэнты маглі паслаць выразны сігнал... сваім камандам па пытаннях стратэгічнай стабільнасці, каб мы маглі дамагчыся прагрэсу ў галіне кантролю над узбраеннямі і іншых галінах, звязаных з ядзернай зброяй, каб знізіць напружанасць і нестабільнасць у гэтым аспекце адносін нашых краін»[18].

Байдэн заявіў, што падыме пытанне аб правах чалавека. Гэта патэнцыйна можа ўключаць атручванне і турэмнае зняволенне расійскага апазіцыянера Аляксея Навальнага[19]. Чакалася, што будзе абмяркоўвацца кібербяспека, умяшанне ў выбары і суверэнітэт Украіны. На аснове мінулых тэлефонных званкоў паміж двума прэзідэнтамі, афіцыйныя асобы ЗША планавалі падоўжыць перамовы[20][21].

Расія заявіла, што разлічвала абмеркаваць пандэмію COVID-19, глабальныя канфлікты, тэрарызм і скарачэнне колькасці ядзернай зброі[22]. У студзені два лідары дамовіліся падоўжыць на пяць гадоў СНУ-III[23].

Сустрэча адбылася ў гістарычнай віле Ла-Гранж, будынку XVIII стагоддзя з выглядам на Жэнэўскае возера. Швейцарская паліцыя і салдаты закрылі паркі і навакольныя вілу напярэдадні мерапрыемства, усталяваўшы барыкады і калючы дрот[24].

Перамовы праходзілі ў бібліятэцы вілы Ла-Гранж. Першы раўнд сустрэчы прадугледжваў перамовы ў вузкім складзе. З боку Расіі акрамя Пуціна ў іх прымаў удзел міністр замежных спраў Сяргей Лаўроў. Амерыканскага прэзідэнта Байдэна суправаджаў дзяржсакратар Энтані Блінкен. Пасля завяршэння першага раўнда лідараў чакалі перамовы ў пашыраным складзе з перапынкам. Увогуле саміт працягваўся 4,5 гадзіны з улікам перапынку. Ён скончыўся некалькі раней, чым планавалася: другі раўнд пашыраных перамоваў так і не адбыўся[26].

Пасля прэзідэнты выступілі на асобных прэс-канферэнцыях. ЗША і Расія загадзя адмовіліся ад сумеснай сустрэчы з журналістамі[26].

Бакі дамовіліся запусціць дыялог па кібербяспецы, а таксама прынялі сумесную заяву па стратэгічнай стабільнасці і дамовіліся аб вяртанні паслоў Расіі і ЗША на свае працоўныя месцы ў Маскве і Вашынгтоне. У адказ на пытанне пра Украіну Пуцін заявіў, што гэтая тэма закраналася, але Расіі няма чаго да яе дадаць, акрамя таго, што Мінскія пагадненні павінны выконвацца. Ён таксама адхіліў абвінавачванні ў мілітарызацыі Арктыкі, а таксама адмовіўся казаць аб «чырвоных лініях» у дыялогу з ЗША — на яго думку, абедзве краіны занадта далёкія адзін ад аднаго, каб нешта дзяліць. Па словах расійскага прэзідэнта, ён таксама закрануў пытанне расійскіх зняволеных у амерыканскіх турмах[26].

Байдэн на сваёй прэс-канферэнцыі падкрэсліў, што дакладна данёс да Пуціна усе прэтэнзіі ЗША. Але, паводле яго слоў, Масква і Вашынгтон абавязаны дзейнічаць разам па кантролі над узбраеннямі і кібербяспекай. Амерыканскі лідар застаўся задаволены вынікамі перамоваў і адзначыў, што цяпер у Расіі і ЗША ёсць трывалая база для выбудоўвання адносін. Як удакладніў Байдэн, канкрэтныя дамоўленасці павінны быць распрацаваны дыпламатамі з абодвух бакоў і аб поспеху гэтага працэсу свет даведаецца прыкладна праз паўгода[26].

  1. Statement by White House Press Secretary Jen Psaki on the Meeting Between President Joe Biden and President Vladimir Putin of Russia
  2. Biden to Face a Confrontational Russia in a World Changed From His Time in Office
  3. Байден: Я посмотрел в глаза Путину и сказал ему, что души не увидел
  4. SPECIAL REPORT-Putin's allies channelled billions to Ukraine oligarch
  5. Why Giuliani eyed 2 Ukrainian oligarchs for help in digging dirt
  6. Prosecutors Investigating Whether Ukrainians Meddled in 2020 Election
  7. Foreign Threats to the 2020 US Federal Elections
  8. США в четверг объявят о новых санкциях против РФ
  9. "Северный поток - 2": Байден объяснил причину отказа от санкций
  10. Nord Stream 2: Biden waives US sanctions on Russian pipeline
  11. Байден: Мы не стремимся к конфликту с Россией
  12. Байден заявил, что США хотят "стабильных и предсказуемых отношений" с Россией
  13. Путин о Навальном: «У нас нет обычая кого-либо убивать»
  14. Putin denies accusations of cyberattacks by Russia against U.S.
  15. Biden Says Ukraine Has Work to Do on Corruption to Get Into NATO
  16. Байден объяснил отказ от совместной пресс-конференции с Путиным
  17. Прорыв не ждём, иллюзий нет — Лавров о будущей встрече Путина с Байденом
  18. Американские СМИ: На встрече Путина и Байдена будет присутствовать Китай?
  19. Biden-Putin summit: Awkward conversation looms in Geneva
  20. Russia, U.S. and other countries reach new agreement against cyber hacking, even as attacks continue
  21. Biden, Putin to meet on June 16 amid disagreements
  22. "Задал жесткий тон саммиту с Байденом". Мировые СМИ — о высказываниях Путина на ПМЭФ
  23. Россия и США договорились продлить ДСНВ
  24. Встреча Путина и Байдена пройдет на знаменитой вилле Ла Гранж
  25. а б в г д е ё ж з і к л м н СМИ узнали состав участников расширенной встречи саммита в Женеве
  26. а б в г Итоги саммита в Женеве: Байден не разглядел душу Путина со второго раза