Сапліцы
Вёска
Сапліцы
Сапліцы на карце Беларусі ±   |
Саплі́цы (руск.: Соплицы, польск.: Soplicowo) — колішняя вёска ў Беларусі[1]. Знаходзілася на тэрыторыі Варанчанскага сельсавета Карэліцкага раёна Гродзенскай вобласці[2].
Назва[правіць | правіць зыходнік]
Першапачаткова вёска (дакладней — засценак) называлася Сапліца, Сапліцы ці Сопліцы][3][4][5]. Падчас знаходжання засценку ў складзе Расійскай імперыі поруч з іншымі найменнямі вёскі[6] з'яўляецца таксама назва Сапліцава (польск.: Soplicowo)[7], якая выкарыстоўвалася ў тым ліку ў міжваеннай Польшчы[8].
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
Вялікае Княства Літоўскае[правіць | правіць зыходнік]
Засценак Сапліцы ў складзе Вялікага Княства Літоўскага ўваходзіў у склад Наваградскага павета Навагрудскага ваяводства. Засценак належаў Сапліцам (Сопліцам)[9]
Пад уладай Расійскай імперыі[правіць | правіць зыходнік]
У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай у 1795 годзе вёска апынулася ў складзе Расійскай імперыі, у Наваградскім павеце Мінскай губерні, з'яўлялася шляхецкай ваколіцай[10][11].
Вёска Райца, якая знаходзілася побач Сапліцаў належала брату каханай Адама Міцкевіча Марылі — Юзафа Верашчакі. У 1897 годзе Верашчакі прадалі маёнтак Путкамерам (унукам Марылі). У 1910 годзе яго атрымала ў пасаг дачка Яніна, пабраўшыся шлюбам з прафесарам Кракаўскага ўніверсітэта Адамам Жултоўскім.
У часы Першай сусветнай вайны ў лютым 1918 года Сапліцы занялі войскі Германскай імперыі.
Найноўшы час[правіць | правіць зыходнік]
25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай тэрыторыя абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай I з'езду КП(б) Беларусі засценак увайшоў у склад Беларускай ССР[12]. Згодна з Рыжскім мірным дагаворам 1921 года Сапліцы апынулася ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі. Увайшлі ў склад гміны Цырын Навагрудскага павета Навагрудскага ваяводства, у засценку ў 1921 годзе жыло 29 жыхароў, сярод якіх 23 былі каталікамі, 6 праваслаўнымі[13].
У 1939 годзе Сапліцы ўвайшлі ў склад БССР. У 1987 г. Сапліцы былі канчаткова знесены і перасталі існаваць.
У культуры[правіць | правіць зыходнік]
Сапліцы ўзгадаў Адам Міцкевіч у ’’Пане Тадэвушы’’[14][15][16]. Уласна ад Сапліцаў ці ад прозвішча ўладальнікаў Сапліцаў Міцкевіч узяў назву месца дзеяння паэмы. Аднак засценак быў не адзіным прататыпам міцкевічаўскага Сапліцава[17][18].
Вядома, што Адама Міцкевіча звязвалі сваяцкія сувязі з сапраўднымі гаспадарамі мястэчка. Сапліцы (польск.: Saplісоwіе) былі ў сваяцтве з уладальнікамі суседніх Горбатавічаў Міцкевічамі праз шлюб Адама Міцкевіча (стрыечнага дзеда паэта) з Вікторыяй Сапліцай у 1779 г.[19]
Зноскі[правіць | правіць зыходнік]
- ↑ 1990 Квадрат N-35 топографических карт
- ↑ Публічная кадастравая карта Рэспублікі Беларусь
- ↑ Soplicowo. Słownik tematyczny języka poematu Adama Mickiewicza «Pan Tadeusz»
- ↑ Horbatowicze. Słownik tematyczny języka poematu Adama Mickiewicza «Pan Tadeusz»
- ↑ Władysław Makarski: O nazwisku Mickiewicz czyli o pochodzeniu naszego wieszcza po mieczu
- ↑ Карта Шуберта
- ↑ Soplicowo, pow. nowogródzki, [w: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew — Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 76.]
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Województwo Nowogródzkie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1923, s. 47.
- ↑ Władysław Makarski: O nazwisku Mickiewicz czyli o pochodzeniu naszego wieszcza po mieczu
- ↑ Soplicowo, pow. nowogródzki, [w: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew — Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 76.]
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Województwo Nowogródzkie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1923, s. 47.
- ↑ 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002.— 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Województwo Nowogródzkie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1923, s. 47.
- ↑ Soplicowo. Słownik tematyczny języka poematu Adama Mickiewicza «Pan Tadeusz»
- ↑ Horbatowicze. Słownik tematyczny języka poematu Adama Mickiewicza «Pan Tadeusz»
- ↑ Soplicowo, pow. nowogródzki, [w: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew — Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 76.]
- ↑ Soplicowo. Słownik tematyczny języka poematu Adama Mickiewicza «Pan Tadeusz»
- ↑ Władysław Makarski. O nazwisku Mickiewicz czyli o pochodzeniu naszego wieszcza po mieczu. «Roczniki». 6, 2002. Paryż: Polska Akademia Nauk. Stacja Naukowa w Paryżu.
- ↑ Władysław Makarski: O nazwisku Mickiewicz czyli o pochodzeniu naszego wieszcza po mieczu
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XI: Sochaczew — Szlubowska Wola (польск.). — Warszawa, 1890.
