Сяргей Іванавіч Кірушчанка

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
(Пасля перасылкі з С. Кірушчанка)
Сяргей Кірушчанка
Фатаграфія
Дата нараджэння 31 студзеня 1951(1951-01-31) (73 гады)
Месца нараджэння
Грамадзянства  Беларусь
Род дзейнасці мастак, дзеяч выяўленчага мастацтва
Вучоба
Мастацкі кірунак абстракцыянізм
Член у
Сайт sergeykiryuschenko.com

Сяргей Іванавіч Кірушчанка (нар. 31 студзеня 1951, Чыта) — беларускі мастак, прадстаўнік беларускага абстракцыянізму, сакіраўнік мастацкай платформы KALEKTAR.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Нарадзіўся ў 1951 годзе ў Чыце. У 1960 годзе сям’я пераехала ў Мінск, дзе Сяргей у 1968 годзе скончыў школу № 49. З 1963 года вучыўся ў мастацкай студыі Сяргея Каткова. У гэты час ён ужо практыкуе алейны экспрэсіянісцкі жывапіс і графіку. Вучыўся ў Беларускім політэхнічным інстытуце (1968—1969), у Беларускім дзяржаўным тэатральна-мастацкім інстытуце (1972—1977). У 1983 годзе ўступае ў Беларускі саюз мастакоў. З 1986 года — удзельнік арт-групы «Няміга-17»[1]. Хоць сяброўства ў групе пастаянна вагалася, яе ўдзельнікі правялі ў агульнай складанасці больш за дзесяць буйных выставак і спынілі сваю дзейнасць толькі ў канцы 2003 года, калі скончылі праект у Траццякоўскай галерэі[2].

За гады існавання групы Сяргей Кірушчанка таксама правёў серыю маштабных персанальных выставак у Палацы мастацтваў. Як і многія іншыя беларускія мастакі таго перыяду, Кірушчанка першапачаткова маляваў пейзажы і нацюрморты, але яго ўзнёслая адданасць постімпрэсіянісцкім і мадэрнісцкім эксперыментам паступова пазбаўляла яго мастацтва ад усяго фігуратыўнага.

Прэміі[правіць | правіць зыходнік]

  • 2008 — Гран-пры, Арт-праект «Кола», Мінск, Беларусь
  • 2008 — Прыз Беларускага саюзу мастакоў, Першая Беларуская біенале жывапісу, графікі, скульптуры
  • 1993 — Прэмія Міністэрства культуры за жывапіс, Мінск, Беларусь

Творчасць[правіць | правіць зыходнік]

Адкрыццё Галерэі Ў

У 2009 годзе на адкрыцці Галерэі Ў адбылася персанальная выстаўка Кірушчанкі «Прыйшоў час шчыльна заняцца прыземленым мастацтвам». Яго экспрэсіўны жывапіс 1980−1990-х гадоў змяніўся перыядам «неапластычнага маньерызму», геаметрычнай абстракцыі 2000-х гадоў.

Сяргей Кірушчанка з’яўляецца і актыўным удзельнікам, і адкрытым крытыкам сучаснага культурнага ландшафту. Прымаючы ўдзел у стварэнні новых мастацкіх рэсурсаў, мерапрыемстваў і інстытутаў, ён таксама дапамагае пачаткоўцам-мастакам стаць часткай беларускага мастацкага свету. Каб пераадолець склаўшуюся культурную сітуацыю, у 2014 годзе ён стаў сузаснавальнікам даследчай платформы сучаснага беларускага мастацтва kalektar.org.

Працы Сяргея Кірушчанкі прыцягваюць увагу ўжо больш чатырох дзесяцігоддзяў, у той час як сам мастак карэктуе кірунак сваёй практыкі кожныя 5-7 гадоў. Хоць ён лічыць сябе жывапісцам, ён, тым не менш, пастаянна звяртаецца да іншых сродках масавай інфармацыі, такім як скульптура і шаўкаграфія, фатаграфія і відэа, лэнд-арт і паблік-арт, неонавыя і тэкставыя творы. Гледзячы на змены ў яго працах з пункту гледжання развіцця мастацтва ва ўсім свеце, становіцца ясна, што ў яго спробе зламаць самаізаляваны пафас беларускай культуры, яму ўдалося паспяхова асвоіць і сістэматычна даследаваць некаторыя з ключавых падыходаў заходняй школы мастацтваў. Такім чынам, ад экспрэсіяніска-рэалістычнага і пасткубісцкага пейзажнага жывапісу Кірушчанка перайшоў да нефігуратыўнагя жывапісу, толькі каб затым вярнуцца да фігуратыўнага мастацтва праз вывучэнне архаікі, а затым, зноў жа, праз сінтэз ленд-арта. і канцэптуальныя мастацкія практыкі, вярнуцца да геаіетрычнага абстракцыянізму. Нягледзячы на гэта цыклічнае змяненне мастацкіх стратэгій, Сяргей Кірушчанка амаль заўсёды вывучае агульную для сваёй мастацкай тэмы тэму адносіны паміж рэальнай і абстрактнай прасторамі. Катэгорыя прасторы заўсёды прысутнічае ў яго працах, будзь то праца з рэальным ландшафтным і архітэктурным асяроддзем, метафізічнымі і міфалагічнымі канцэпцыямі або апусканне ў тэкставыя эксперыменты. І ўсё ж яго ў першую чаргу цікавіць праблема абстрактнага мастацтва: у рэшце рэшт, канчатковая мэта яго бесперапыннага вяртання ў рэальнае − знайсці новыя мастацкія падыходы да разумення абстрактнага[3].

На маё фарміраванне вялікі ўплыў аказала літаратуразнаўства, таму што ў пачатку 70-х на рускую мову па мастацтвазнаўстве амаль нічога не перакладалася. А працы аб тым, як зроблена літаратура, заўсёды можна было знайсці, за ёй не трэба было ганяцца. У літаратуразнаўстве мне быў важны сам аналітычны падыход, гэта стымулявала мысленне. Не важна, што ты чытаеш, важна, які ўплыў гэта на цябе аказвае. Жыццё і культура уздзейнічаюць на чалавека шматгранна[4].

Кірушчанка прызнае, што літаратурныя даследаванні аказалі большы ўплыў на яго мастацкую філасофію, чым тэорыя мастацтва. У той жа час ён таксама заяўляе, што дасягненне новых мастацкіх узроўняў − гэта тое, што дасягаецца з дапамогай маляўнічай практыкі фармаліст, а не з дапамогай загадзя створаных ідэй[5].

1994 / Выстаўка «Прастора сіняга»

Створана ў супрацоўніцтве са скульптарам Тамарай Сакаловай, якая таксама працавала ў гэты перыяд з «архаікай», якая выяўлена ў яе скульптурах з керамічнага колеру, насычанага кабальтам.

1996 / Выстаўка «Escaping Land»

Усё даволі буйныя карціны, прадстаўленыя на выстаўцы, былі выкананы за 7 месяцаў пад уплывам знаходжання Кірушчанкі ў станіцы Ржаўка на Арлоўшчыне. Там бясконцыя чарназёмныя пейзажы і кантрасты зялёнага, чорнага і жоўтага падзвінулі яго ўзнавіць перспектыву цэласнага пейзажу ў прасторы мінскага Палаца мастацтва. Дзякуючы такім шырокім плоскасцям, каляровым эфектам і дынаміцы выстаўка стала дакументам інаўгурацыйнага даследаванні мастака аб узаемадзеянні рэальнай і абстрактнай прасторы[6].

2001 / Выстаўка «Спакуса космаса»

Сяргей Кірушчанка працягнуў сваю працу з прасторавымі катэгорыямі, ператварыўшы рэальны пейзаж у абстрактную паверхню. Паміж некаторымі вобразнымі пластамі мастак упершыню выкарыстоўвае элемент сеткі («Смерць Бобо», 1999). Для Кірушчанкі адкрыццё сеткі застанецца ключавым момантам яго мастацкага развіцця і нават стане яго гандлёвай маркай.

2002—2005 / Прасторавыя медытацыі

Нягледзячы на плённую працу гэтых гадоў, ён адмаўляецца ўдзельнічаць ў любых выстаўках і цалкам засяроджаны на працы ў сваёй студыі. Гэты час, па словах мастака, з’яўляецца выдатнай ілюстрацыяй выказванні Дональда Каршана пра тое, што адыход ад чысціні квадрата Малевіча і адкрыццё больш высокага вымярэння, які выходзіць за яго межы, падобна пошуку гераметрычнага раю. Кірушчанкі змог увайсці ў Геаметрычны рай, спрабуючы надзяліць чысты, плоскі і геаметрычны жывапіс прасторавымі атрыбутамі: глыбінёй, паветранай і лінейнай перспектывай і рытмам.

2006—2009 / Праект «Пара спускацца да мастацтва Зямлі»

Вынікаючы сваёй ўжо ўстоянай традыцыі, мастак зноў вяртаецца ад дыялектыкі абстракцыянізму да рэальнага. Гэта вяртанне выяўляецца ў назве атрыманага праекта: «Пара спускацца да мастацтва Зямлі». Гэты трохгадовы перыяд лепш за ўсё ілюструе метадалогію працы мастака: ён звяртаецца да рэальнага, каб пераадолець яго фігуратывізм з дапамогай геаметрызаці, выкарыстоўваючы прынцыпы метафізікі і канцэптуалізму. Кірушчанка зноў вяртаецца ў вёску, дзе пасля нядаўніх практыкаванняў у геаметрычным абстракцыянізму яго больш не прыцягвае пейзаж, а хутчэй вясковая архітэктура з яе рытмамі і «кабалістычнымі» лікамі (спецыяльныя адзнакі, пакінутыя на бярвёнах кабіны, якія служылі як інструкцыя па яго зборцы). Мастак пачаў з таго, што пакрыў будынак у вёсцы Урода Лепельскага раену абстрактнымі ўзорамі і маніфестамі на англійскай мове, а затым прыступіў да распашкі зямлі вакол афарбаваных будынкаў у лабірынтападобнай манеры (абодва працэсы і канчатковы вынік былі задакументаваныя на фота і відэа). Як адзначае Вольга Шпарага ў сваім аглядзе выстаўкі, «тэкст напісаны на англійскай мове, мове, чужой рэаліям беларускай вёскі, што падкрэслівае напружанасць паміж бярвеннай хатай і адлюстроўваецца тэкстам і выклікае ва ўяўленні ідэю складанасць адносін паміж тэкстам і кантэкстам». Праект уключае слайд-шоў, відэа, 10 шаўкаграфій, 10 жывапісных паліптыхаў, 10 фотаздымкаў, інсталяцыю і чатыры распісаных мастаком архітэктурных аб’екта (дзве вясковыя пабудовы — згарэлы дом і гаспадарчыя памяшканні, а таксама рэшткі канструкцый двух разбураных калгасных кароўнікаў)[7][8].

Пазней фотадакументацыя паслужыць асновай для серыі стылізаваных шаўкаграфічных адбіткаў, якія дэманструюць паступовае спрашчэнне арыгінальных матываў, пакуль апошнія не стануць толькі абстрактнымі ўзорамі. Такім чынам, жывапісныя паліптыхі ў канчатковым выніку пазбаўляюцца якога-небудзь вядомага фігуратывізму і ўяўляюць сабой тое, што лепш за ўсё можна апісаць як голы шкілет, які складаецца толькі з некалькіх пакінутых графічных функцый: прасторы для тэксту, рытму патокаў энергіі, шматмернасці. Такім чынам, мастак, як меркавалася раней, вяртаецца да абстракцыянізму. Сам Кірушчанка пазіцыянуе праект як «жаданне супрацьстаяць смерці і раскласціся мастацтвам»[9].

2009—2012 / Метабалізм выяўленчай прасторы

Сетка, якую мастак неаднаразова малюе ў гэты апошні перыяд, больш не мае той шматслаёвай структуры, якая была характэрная для яго папярэдніх работ. Пад яго дынамічным дызайнам мы больш не можам бачыць іншыя пласты, толькі лакальны, аднастайны фон. Тым не менш, фрагменты бясконцых сетак, адрэзаныя рамкай карціны, размяшчаюцца ў маляўнічым прасторы пад рознымі кутамі адзін да аднаго, ламаючы плоскасць палатна. Ствараючы аналагічныя, чыста жывапісныя тамы, мастак імкнецца пазбегнуць ўражанні асабістай прысутнасці, метадычна надзяляючы палатна тэхнагенным знешнім выглядам. Тым не менш, малюнак не друкуецца на палатне ніякімі тэхналагічнымі сродкамі, а размалёўваецца. А сама каляровая палітра змянілася з зялёна-жоўта-чорнага ў праекце «Escaping Land» на сучасныя сінтэтычныя колеры, найбольш папулярнымі з якіх з’яўляюцца таксічны лайм, срэбра, чорны і белы. Праца з формай і абранай тэхнікай дазваляюць мастаку дасягнуць пэўнай ступені чысціні, рэалізаваць свае ідэі, не разбаўляя іх, і стварыць яркі вобраз, які сам па сабе з’яўляецца аб’ектам з падкрэслена чыстай структурай, выразнай кампазіцыяй і выразнай цветнасцю[10][11][12][13][14][15][16][17].

У 2012 годзе ў вялікім выставачным праекце «Метабалізм выяўленчай прасторы» былі прадстаўлены першыя этапы творчасці Кірушчанкі (Галерэя «Ў») і працы беларускіх мастакоў, якія нейкім чынам суадносяцца з працамі Сяргея Кірушчанкі. Таксама там на экране была прамая трансляцыя працэсу роспісу ў гарадской прасторы на Кастрычніцкай вуліцы. У Рэспубліканскай галерэі Саюза мастакоў акрамя 20 карцін былі прадстаўлены два відэаролікі, скульптура і кінэтычны аб’ект[18][19].

Мне здаецца, што мы ў Беларусі занадта часта глядзім у бок Расіі, але расійская сітуацыя і беларуская зусім розныя. У Расіі актывізм ўжо існуе ў мастацкіх рамках. Яго страшна шмат. Уся справа ў тым, што ў Расіі ёсць палітыка. Якая-ніякая, але ёсць. Прама цяпер яна прывяла і, я ўпэўнены, яшчэ прывядзе да вельмі вялікіх зменаў у краіне. У нас жа поле палітыкі абсалютна зачышчанае. А калі засталіся нейкія палітыкі на ўвазе, то іх ужо ніхто не слухае: яны старыя, яны ўсім надакучылі. Таму я думаю, што ў нашай сітуацыі завастраць нейкія сацыяльна-палітычныя моманты могуць толькі мастакі. І мастак, вядома, можа выкарыстоўваць такі вобраз гарадскога вар’ята. Да яго могуць прыслухоўвацца, на яго звернуць увагу. Але я хачу сказаць, што цяпер значна больш эфектыўна выступаць на нейкіх лакальных прасторах, напрыклад, супраць нашага Міністэрства культуры, супраць Акадэміі мастацтваў[20].

Персанальныя выстаўкі (выбранае)[правіць | правіць зыходнік]

  • 2013 — Сяргей Кірушчанка, Аўтацэнтр KIA Motors, Мінск, Беларусь
  • 2012 — Метабалізм жывапіснай прасторы, Палац мастацтваў, Мінск, Беларусь
  • 2012 — Метабалізм жывапіснай прасторы, Галерэя «Ў», Мінск, Беларусь
  • 2012 — Метабалізм жывапіснай прасторы, жывапіс на сцяне, вул. Першамайская, Mінск, Беларусь
  • 2010 — Метабалізм жывапіснай прасторы, Höherweg, Дзюсельдорф, Германія
  • 2009 — Надыйшоў час грунтоўна заняцца прыземленым мастацтвам, Галерэя «Ў», Mінск, Беларусь
  • 2006 — Надыйшоў час грунтоўна заняцца прыземленым мастацтвам, Макараўшчына, Беларусь
  • 2001 — Спакушэнне прасторай (разам з Тамарай Сакаловай), Палац мастацтваў, Mінск, Беларусь
  • 1996 — Зямля збягае, Палац мастацтваў, Mінск, Беларусь
  • 1994 — Прастора сіняга (разам з Тамарай Сакаловай), Палац мастацтваў, Mінск, Беларусь

Групавыя выстаўкі (выбранае)

  • 2015 — Сацыяльная рашотка, Галерэя «Ў», Mінск, Беларусь
  • 2014 — Альфабэт, Галерэя Вашчанкі, Гомель, Беларусь
  • 2014 — Avantg’ARTe, Музей сучаснага мастацтва, Mінск, Беларусь
  • 2013 — Мінск: [Рэ]канструкцыя, Галерэя «ЦЭХ», Mінск, Беларусь
  • 2013 — У межах уласнага «Я»: мастак-калекцыянер у Беларусі, Галерэя «Ў», Mінск, Беларусь
  • 2012 — Палацавы комплекс, Гомель, Беларусь
  • 2012 — Радыус нуля. Анталогія мастацтва нулявых, завод «Гарызонт», Mінск, Беларусь
  • 2012 — Беларускі абстракцыянізм, Нацыянальны мастацкі музей, Mінск, Беларусь
  • 2010 — Другая Беларуская біенале жывапісу, Палац мастацтваў, Mінск, Беларусь
  • 2009 — Чырвоны кут, Арт-Вільнюс, Літэкспацэнтр, Вільнюс, Літва
  • 2009 — Litera, Гётэ-Інстытут, Mінск, Беларусь
  • 2009 — Беларускі павільён на 53-й Венецыянскай біенале, Белэкспа, Mінск, Беларусь
  • 2008 — Тысячагадовы юбілей Літвы, Палац мастацтваў, Mінск, Беларусь
  • 2008 — Руская сучасная выстаўка, Сучасная прастора «Хан Дзі Юн», Пекін, Кітай
  • 2008 — Good-By, «Fuer Fortgeschrittene», Бэрлін, Германія 2008 — Good-By, «Падземка», Mінск, Беларусь
  • 2008 — Першая Беларуская біенале жывапісу, графікі, скульптуры, Палац мастацтваў, Mінск, Беларусь
  • 2008 — Арт-праект «Кола», Нацыянальны цэнтр прыгажосці, Mінск, Беларусь
  • 2008 — Разам, Палац мастацтваў, Mінск, Беларусь
  • 2008 — Галерэя «Аyyam», Дубаі, ААЭ
  • 2007 — Already Then Yet (Ужо, Потым, Яшчэ), «Падземка», Mінск, Беларусь
  • 2006 — Сучаснае беларускае мастацтва, Дзяржаўны цэнтр сучаснага мастацтва, Масква, Расія
  • 2002 — Няміга-17, Траццякоўская галерэя, Масква, Расія
  • 2000 — Няміга-17, Палац мастацтваў, Mінск, Беларусь
  • 2000 — Выстаўка трох беларускіх мастакоў, Галерэя Езуітаў, Вена, Аўстрыя
  • 1998 — Беларускі жывапіс, Commerz Bank, Гамбург, Германія
  • 1997 — Appolonia, Савет Еўропы, Страсбург, Францыя
  • 1994 — Няміга-17, Міжнародны адукацыйны цэнтр IBB, Mінск, Беларусь
  • 1993 — Няміга-17, Нацыянальны мастацкі музей, Mінск, Беларусь
  • 1991 — Беларускі жывапіс, Інсбрук, Аўстрыя
  • 1991 — Няміга-17, Культурны цэнтр, Мачэрата, Італія
  • 1991 — Няміга-17, Культурны цэнтр Henry Malraux, Арсэй, Францыя
  • 1991 — Няміга-17, I.N.S.E.A.D., Фантэнбло, Францыя
  • 1991 — Галерэя Marseille Pauvert, Дамары-лё-Ліс, Францыя
  • 1990 — Беларускае мастацтва, Галерэя «Нітра», Нітра, Славаччына
  • 1989 — Няміга-17, Выставачная зала «Арсенал», Рыга, Латвія
  • 1989 — Няміга-17, Дом журналіста, Санкт-Пецярбург, Расія
  • 1989 — Міжнародная выстаўка-конкурс, Цэнтральны Дом мастака, Масква, Расія
  • 1988 — Няміга-17, Палац мастацтваў, Mінск, Беларусь
  • 1983 — Усесаюзная (СССР) выстаўка маладых мастакоў, Масква, Расія

Карціны знаходзяцца:

  • Музей рускага мастацтва, Джэрзі-Сіці, ЗША
  • Прыватная калекцыя Gangolf Pirker, Зальцбург, Аўстрыя
  • Нацыянальны мастацкі музей, Mінск, Беларусь
  • Траццякоўская галерэя, Масква, Расія
  • Музей сучаснага мастацтва, Mінск, Беларусь
  • Прыватныя калекцыі ў Беларусі, Расіі, Францыі, Італіі, Аўстрыі, Швейцарыі, ЗША, Ізраілі і інш.

Зноскі

  1. ↑ Динамичная энциклопедия белорусского современного искусства: Сяргей Кірушчанка(недаступная спасылка). KALEKTAR.ORG (6 мая 2015). Архівавана з першакрыніцы 13 чэрвеня 2020.
  2. ↑ Немига-17 (Бущик / Горовая / Литвинова / Кирющенко / Кузнецов / Соколова / Хоботов). Каталог выставки. — М.: ГТГ, 2002. — 79 с.
  3. ↑ Шабохін С., Шпарага В., Вайсбанд А. Кірушчанка Сяргей. Альбом. — Мн.: Галіяфы. — 120 с. — ISBN 978-985-7140-04-6.
  4. ↑ Лук’янава А.. Майстар і Майстэрня: Калі ў цябе на вачах адбываецца паміранне, ты спрабуеш зразумець, як гэта можна ператварыць у мастацтва(недаступная спасылка). TUT.BY (7 лістапада 2012). Архівавана з першакрыніцы 29 чэрвеня 2020.
  5. ↑ Ирина Завадская. Художника Сергея Кирющенко признали классиком белорусского абстракционизма // Беларусь сегодня. — Мн.: 2016. — № 99(24981).
  6. ↑ Дурейко А. Предисловие к каталогу. Кирющенко. Бегущая земля // Белорусский государственный художественный музей. — Мн.: 1996.
  7. ↑ Вольга Шпарага.. Сяргей Кірушчанка: краявід-у-перастварэньні. PARTisan (1 чэрвеня 2007).
  8. ↑ Илона Даргач.. Сергей Кирющенко: проект «Пришло время вплотную заняться приземлённым искусством»(недаступная спасылка). ZBOR (9 студзеня 2017). Архівавана з першакрыніцы 22 лютага 2020.
  9. ↑ Ольга Шпарага. Ландшафт-в-преобразовании: от реального объекта к воображению видимого и обратно // Топос: философско-культурологический журнал. — Мн.: Европейский гуманитарный ун-т, 2007. — № 1. — С. 96−104.
  10. ↑ Белявец Алеся. У пошуках «белых варон» // Мастацтва. — Мн.: 2009. — № 1. — С. 14−15.
  11. ↑ Грак Жанна. Кропка, рух, абъём, прастора // Мастацтва. — Мн.: 2010. — № 12. — С. 28−31.
  12. ↑ Дурэйка А. Чатыры Куты // pARTisan. — Мн.: 2011. — № 12.
  13. ↑ Міронава Л. М.. Певец решёток. Заметки о работах Сергея Кирющенко(недаступная спасылка). MIRONOVACOLOR.PRG (9 ліпеня 2011). Архівавана з першакрыніцы 8 лютага 2020.
  14. ↑ Кандраценка Т. Мастацтва для забавы // Мастацтва. — Мн.: 2012. — № 7.
  15. ↑ Ольга Бубич.. Культура через решетку. Как воспитать новые вкусы(недаступная спасылка). Белорусский журнал (22 снежня 2017). Архівавана з першакрыніцы 26 чэрвеня 2020.
  16. ↑ Сяргей Кірушчанка. «Kodex» яшчэ не напісаны // Мастацтва, 2011, № 8. С. 9―10.
  17. ↑ Сяргей Кірушчанка. География и время // Современное искусство после «современного искусства»: визуальные практики, архитектура, дизайн. Сб. статей. — Мн., 2011. — С. 162―164.
  18. ↑ Міхневіч Ларыса. Пругкія рытмы прасторы: жывапісная метабалізацыя // Мастацтва. — Мн.: 2012. — № 9. — С. 20−23.
  19. ↑ Алеся Белявец. Ружовае на крыві // Мастацтва. — Мн.: 2017. — № 12. — С. 10−12.(недаступная спасылка)
  20. ↑ Мастацтва і ціск улады: беларускі варыянт. COLTA.RU (17 студзеня 2012).

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Сяргей_Іванавіч_Кірушчанка&oldid=4711259"