Уладзімір Салавей

Уладзімір Салавей
Дата нараджэння	1925
Месца нараджэння	Гуменікі, Слонімскі павет, Навагрудскае ваяводства, Польская Рэспубліка
Дата смерці	1996
Месца смерці	Казлоўшчына, Казлоўшчынскі пасялковы савет, Дзятлаўскі раён, Гродзенская вобласць, Беларусь

Уладзімір Салавей (1925—1996) — удзельнік беларускага патрыятычнага падполля ў 1946—1947 гадах у Заходняй Беларусі, заснавальнік арганізацыі «Чайка».

Біяграфія

Нарадзіўся ў 1925 годзе ў вёсцы Гуменікі Слонімскага павета Навагрудскага ваяводства ў Польскай Рэспубліцы (цяпер — Слонімскі раён Гродзенскай вобласці). Вучыўся ў пачатковай школе ў вёсцы Сурынка на Слонімшчыне, а ў 1939—1941 гадах — у слонімскай СШ № 5. Падчас нямецкай акупацыі ў Другую сусветную вайну вучыўся ў Слонімскай настаўніцкай семінарыі. Летам 1944 года працаваў на аднаўленні чыгункі каля Слоніму. Пазней паступіў у Баранавіцкі настаўніцкі інстытут на гісторыка-філалагічны факультэт.

У пачатку 1946 года далучыўся да стварэння патрыятычнай падпольнай беларускай арганізацыі «Чайка», якая планавала змаганне за нацыянальныя правы, годнасць, культуру, мову, гісторыю, свабоду і незалежнасць Беларусі. Арганізаваў аб’яднанне слонімскага і баранавіцкага моладзевага падполля. Летам 1946 года увайшоў у створаны Цэнтр Беларускага Вызваленчага Руху. Пасля заканчэння інстытуту быў накіраваны на працу ў Рахавіцкую сямігадовую вясковую школу, паступіў завочна ў Гродзенскі педінстытут.

У сярэдзіне 1947 года «Чайку» выкрылі савецкія спецслужбы пасля арыштаў сябраў Саюза вызвалення Беларусі, якія былі выдадзены ўладам Алесем Бажко. Пасля гэтага пачаліся арышты ўдзельнікаў «Чайкі», бо некаторыя сябры «Чайкі» утрымлівалі сувязь з СВБ у выніку канспірацыйнай памылкі. Уладзімір Салавей перайшоў на нелегальнае становішча, таму быў арыштаваны МДБ толькі ў пачатку 1950-х гадоў. Падчас катаванняў у турме звар’яцеў. На працягу 4 дзесяцігоддзяў знаходзіўся знаходзіўся на лячэнні ў Магілеўскай, Ружанскай і Гродзенскай вар’ятнях. У 1996 годзе быў пераведзены ў вар’ятню пад Казлоўшчыну.

Загінуў зімой 1996 года. Пахаваны ў вёсцы Жыровічы Слонімскага раёна. Сяргей Ёрш прыводзіць наступную версію смерці:

«У 1996 годзе яго перавялі ў вар’ятню пад Казлоўшчыну. Нават сваякоў не папярэдзілі пра гэта. Неўзабаве Уладзімір там загінуў. Нібыта зімою ён выйшаў за тэрыторыю, заблукаў у лесе і замёрз. Яго шукалі, але знайшлі толькі ў траўні, калі сыйшоў снег… Такую версію прапанавалі санітары сваякам Салаўя. Труну не адкрывалі. Прывезлі ў Жыровічы і пахавалі. На ягонай магіле і сёння няма помніка…».

Спасылкі

• Біяграфія Уладзіміра Салаўя на старонцы Леаніда Маракова

Літаратура

• Антысавецкія рухі ў Беларусі. 1944—1956. Даведнік, — Мінск, 1999. ISBN 985-6374-07-3.
• Ёрш С. Ён любіў Беларусь // Газета Слонімская. 30.07-01.08.1998. № 31 (60)
• Ёрш С. Па сьлядох «Чайкі» // Наша Ніва. 28.08.1998.