Хаяо Міядзакі

Хаяо Міядзакі
Дата нараджэння	5 студзеня 1941(1941-01-05) (79 гадоў) Токіа, Японія
Кірунак	мангака, мультыплікатар
Псеўданім(ы)	Цутому Тэрукі
Вядомыя працы	«Наўсікая з Даліны Вятроў», «Мой сусед Татора», «Знесеныя зданямі», «Хадзячы замак», «Нябесны замак Лапута», «Прынцэса Мананоке»
Узнагароды	Прэмія «Оскар», прэмія Берлінскага кінафестываля («Знесеныя зданямі»)
Афіцыйны сайт

Хаяо Міядзакі (宮崎 駿, Miyazaki Hayao; нар. 5 студзеня 1941, Токіа) — адзін з найвядомейшых стваральнікаў анімэ (японскіх мультфільмаў) і коміксаў манга. Адзін з самых паважаных рэжысёраў у гісторыі анімацыі.

Хоць Міядзакі быў збольшага невядомы шырокаму колу гледачоў на захадзе да 1999 года, калі Miramax выпусціла яго стужку «Прынцэса Мананокэ», яго фільмы былі ўжо вельмі папулярнымі ў Японіі і Усходняй Азіі. Мультфільм «Унесеныя духамі» — рэкардсмен усіх часоў па касавых зборах у Японіі; «Прынцэса Мананокэ» мела гэты тытул раней, да выхаду фільму «Titanic».

Фільмы Міядзакі прысвечаны тэмам адносін чалавека да прыроды і тэхналогій. Галоўныя героі фільмаў часта самастойныя, моцныя дзяўчыны ці маладыя жанчыны; антыгероі — трохі гратэскныя злачынцы з адмоўнымі маральнымі характарыстыкамі.

Мультфільм «Унесеныя духамі» сёння займае першае месца ў рэйтынгу лепшых анімацыйных фільмаў па версіі IMDB. Мультфільм «Наш сусед Татора» ўзначальвае рэйтынг 50 лепшых мультфільмаў па спісу Тэры Гіліама, які ён склаў для лонданскага часопіса TimeOut.

Біяграфія

Хаяо Міядзакі, другі з чатырох братоў, нарадзіўся ў мястэчку Акебона-цё, частцы такійскай акругі Бункё-ку. Падчас Другой Сусветнай вайны яго бацька Кацудзі Міядзакі быў дырэктарам належачага яго дзядзьку заводу, які вырабляў дэталі для баявых самалётаў Zero. З тых часоў Хаяо моцна захапляецца авіяцыяй, палёт, фантастычныя лятаючыя апараты прысутнічаюць амаль у кожнай яго стужцы.

У дзяцінстве Міядзакі даводзілася часта пераязджаць, часткова таму, што яго маці праходзіла лячэнне на спінны туберкулёз з 1947 па 1955 год. У міядзакаўскім фільме «Мой сусед Татора» паказваецца сям'я, дзе маці пакутуе на падобную хваробу.

Прыкладна ў 1956 годзе Міядзакі паступіў у школу Татаёма. На трэцім годзе навучання, ён пабачыў фільм «Гакудзя Дэн», які лічыцца адным з першых поўнаметражных каляровых анімэ, і вельмі зацікавіўся анімацыяй.

Пасля вышэйшае школы Міядзакі наведваў Універсітэт Гакусюін, які скончыў у 1963 годзе ў спецыялізацыях паліталогія і эканоміка.

У красавіку 1963 года Міядзакі ўладкаваўся на працу ў анімацыйную студыю Toei Animation, працуе ў складзе каманды мастакоў над мультфільмам «Вартавы сабака Гаў-гаў» (Wanwan Chushingura). У 1964 годе Міядзакі робіцца галоўным сакратаром прафесійнага саюза ў сваёй кампаніі.

У кастрычніку 1965 годзе Хаяо Міядзакі ажаніўся са сваёй сяброўкай Акемі Ота, ад якой ён мае двух сыноў, Гаро і Кеісуке. Гаро сам стаў стваральнікам анімэ, а Кеісуке — мастаком па дрэве.

У 1971 годзе вырашае разам з сябрамі экранізаваць казачную аповесць Астрыд Ліндгрэн «Пэпі Доўгая Панчоха», для чаго нават стварае анімацыйную студыю, але праца не была распачата з-за нязгоды ўладальнікаў аўтарскіх правоў. Міядзакі зноў уладкоўваецца аніматарам у вялікую студыю. Але ён не хоча развітвацца з няўдалым праектам і ў пэўным сэнсе выконвае яго. Удзельнічае ў працы над мультфільмам «Вялікая панда і маленькая панда» (1982, рэжысёр Ісаё Такахата), галоўная гераіня якога робіцца вельмі падобнай да персанажу Пэпі Доўгая Панчоха.

Да 1982 года Міядзакі працуе ў студыях Nippon Animation і TMS. На апошняй з іх ён стварае свой адзіны мультсерыял «Конан — хлопчык з будучыні», а на Nippon Animation — свой першы поўнаметражны мультфільм — Замак Кагліостра (Люпен трэці).

У 1982 годзе Міядзакі адыходзіць ад анімацыі і засяроджваецца на манга-праекце «Наўсіка з даліны вятроў». Пазней сюжэтам зацікавілася студыя Tokuma Shoten, якая прапанавала Міядзакі экранізаваць яго. Так у 1984 годзе выходзіць поўнаметражны мультфільм «Наўсіка з даліны вятроў», які мае поспех.

У 1985 годзе Міядзакі стварае сваю ўласную студыю Ghibli пры падтрымцы Tokuma Shoten. На Ghibli выдае свае найбольш вядомыя стужкі («Нябесны замак Лапута», «Наш сусед Татора», «Прынцэса Мананокэ» і інш).

Міядзакі вельмі рэдка дае інтэрв'ю, не любіць з'яўляцца на публіцы. Так, ён не паехаў на Берлінскі кінафестываль і нават на цырымонію ўручэння прэміі Оскар, якая была прысуджана яму за мультфільм «Унесеныя духамі». Але ў 2005 годзе наведаў Венецыянскі кінафестываль — праўда, без вялікай ахвоты, дзякуючы настойлівасці мясцовай адміністрацыі. Нягледзячы на гэта, Міядзакі шмат падарожнічае па Японіі і па розных краінах, дзе вывучае прыроду, шукае натуру для сваіх будучых твораў, разглядвае выдатныя мясціны. Ён сам прызнаецца, што многія краявіды з мультфільма «Блукаючы замак Хаула» былі навеяны яму прыродай Казахстана і Эльзаса.

Сярод сваіх настаўнікаў называе савецкага і расійскага рэжысёра мультыплікацыі Юрыя Нарштэйна.

Фільмаграфія

Рэжысёр і сцэнарыст

• Конан, хлопчык з будучыні — (яп. 未来少年コナン Mirai Shounen Konan), 1978 (тэлесерыял)
• Замак Кагліостра (Люпен трэці) — (яп. ルパン三世カリオストロの城 Rupan Sansei: Kariosutoro no Shiro), 1979
• Наўсіка з Даліны вятроў — (яп. 風の谷のナウシカ Kaze no Tani no Naushika), 1984
• Нябесны замак Лапута (яп. 天空の城ラピュタ Tenkuu no Shiro Rapyuta), 1986
• Мой сусед Татора — (яп. となりのトトロ Tonari no Totoro), 1988
• Служба дастаўкі Кікі — (яп. 魔女の宅急便 Majo no Takkyuubin), 1989
• Порка Роса — (яп. 紅の豚 Kurenai no Buta), 1992
• On Your Mark, 1995 (кароткаметражны музычны кліп)
• Ваўчыная Князёўна — (яп. もののけ姫 Mononoke Hime), 1997
• Сэн, альбо Ціхіро выкрадзеная духамі (Унесеныя духамі) — (яп. 千と千尋の神隠し Sen to Chihiro no Kamikakushi), 2001
• Блукаючы замак Гаўла — (яп. ハウルの動く城 Hauru no Ugoku Shiro), 2004
• Понья на схіле — (яп. 崖の上のポニョ Gake no Ue no Ponyo), 2008
• Са схілаў Какурыка (Kokurikozaka kara) (яп. コクリコ坂から Какурыко-Дзака Кара^?), 2011 — сцэнарыст
• Падымаецца вецер (Kaze tachinu) (яп. 風立ちぬ Кадзэ: тачыну), 2013 — поўнаметражны анімэ-фільм, рэжысёр

Сцэнарыст

• Панда Копанда — (Panda Kopanda), 1972
• Панда Копанда і Цырк дажджлівага дня (Panda Kopanda: Amefuri Saakasu no Maki), 1973
• Шэпат сэрца — (耳をすませば; Mimi o Sumaseba), 1995

Спасылкі

• Nausicaa.net
• Старонка Studio Ghibli(яп.) 
• The Hayao Miyazaki Web(англ.)  — вялікая база інфармацыі пра студыю Гінулі і яе стваральніках
• Біяграфія, фільмаграфія рэжысёра Хаяа Міядзакі