Крываўнік птарміка
(Пасля перасылкі з Achillea ptarmica)
| Крываўнік птарміка | |||||||||||||||||||||
 Агульны выгляд квітнеючай расліны | |||||||||||||||||||||
| Навуковая класіфікацыя | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
прамежныя рангі
| |||||||||||||||||||||
| Міжнародная навуковая назва | |||||||||||||||||||||
|
Achillea ptarmica L. (1753) | |||||||||||||||||||||
| Сінонімы | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Крыва́ўнік птарміка[3], чхальная трава[3] Achilléa ptármica — распаўсюджанае ў Еўропе[4] шматгадовая травяністая расліна; від роду Крываўнік (Achillea) сямейства Астравыя (Asteraceae).
Батанічнае апісанне[правіць | правіць зыходнік]
 | ||||||||||
Шматгадовая травяністая расліна з паўзучым карэнішчам. У вышыню дасягае аднаго метра (20—125[3] см). Сцябло прамое, апушанае.
Лісце простае, лінейнае або лінейна-ланцэтнае, з зубчастым краем, сядзячае. Кветкавыя кошыкі белыя з фіялетавым адзеннем, радзей — белыя[3]. Плод — сухая сямянка.
Распаўсюджанне і асяроддзе пасялення[правіць | правіць зыходнік]
Прыродны арэал — практычна ўся Еўропа ад Нарвегіі на поўначы да паўночнай часткі Італіі і Іспаніі на поўдні, ад Брытанскіх астравоў на захадзе да Польшчы і Прыбалтыкі на ўсходзе.
У Расіі расце на еўрапейскай частцы.
Выгляд занесены і натуралізаваўся у Паўночнай Амерыцы[5].
Значэнне[правіць | правіць зыходнік]
Медыцынскае прымяненне[правіць | правіць зыходнік]
Выкарыстоўваецца ў народнай медыцыне.
Іншае прымяненне[правіць | правіць зыходнік]
Выкарыстоўваецца як дэкаратыўная расліна ў садках. Выведзена мноства сартоў:
- Achillea ptarmica 'Angel's Breath'
- Achillea ptarmica 'Ballerina'
- Achillea ptarmica 'Boule de Neige'
- Achillea ptarmica 'Gypsy White'
- Achillea ptarmica 'Nana Compacta'
- Achillea ptarmica 'Noblessa'
- Achillea ptarmica 'Major'
- Achillea ptarmica 'Perle Blaupunktu Balerina'
- Achillea ptarmica 'Perry's White'
- Achillea ptarmica 'Schnee Ball'
- Achillea ptarmica 'Stephanie Cohen'
- Achillea ptarmica 'The Pearl'
Класіфікацыя[правіць | правіць зыходнік]
Таксанамія[правіць | правіць зыходнік]
| яшчэ 12 сямействаў (па Сістэме APG II) | яшчэ около 100 відаў | ||||||||||||
| парадак Астракветныя | род Крываўнік (Achillea) | ||||||||||||
| аддзел Кветкавыя, ці Пакрытанасенныя | сямейства Астравыя | від Achillea ptarmica | |||||||||||
| яшчэ 44 парадкі кветкавых раслін (па Сістэме APG II) |
яшчэ до 1000 родаў | ||||||||||||
Сінонімы[правіць | правіць зыходнік]
Спіс створаны паводле базы дадзеных The Plant List[6]:
- Achillea dracunculoides Desf.
- Achillea fragilis Balb. ex DC.
- Achillea ircutiana Sch.Bip.
- Achillea lenensis Turcz. ex DC.
- Achillea leucanthema Pers.
- Achillea linearis Steud. nom. inval.
- Achillea maxima Heimerl
- Achillea multiplex P.Renault
- Achillea partheniflora Fisch. ex Herder
- Achillea ptarmica var. vulgaris Heimerl
- Achillea pyrenaica Sibth. ex DC.
- Achillea serrulata Hornem.
- Achillea sylvestris Gray
- Alitubus pyrenaicus Dulac
- Chamaemelum ptarmica (L.) E.H.L.Krause
- Chrysanthemum ptarmicifolium Puschk. ex Willd.
- Ptarmica vulgaris Blakw. ex DC.
 |
 |
 |
 | |||||||
Злева направа: ліст, суквецце; кветкі двух відаў крываўніка - ptarmica і звычайнага; махровая садовая форма
| ||||||||||
Зноскі
- ↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
- ↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
- ↑ а б в г Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 3. Катэнарыя — Недайка / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1984. — 588 с., іл. — 10 000 экз.
- ↑ Паводле GRIN.
- ↑ Britton N., Brown A. An illustrated flora of the northern United States, Canada and the British Possessions From Newfoundland to the Parallel of the Southern Boundary of Virginia, and from the Atlantic Ocean Westward to the 102d Meridian. — Charles Scribner's Sons, 1898. — Vol. III, Apocynacea to Compositae; Dogbane to Thistle. — P. 515.
- ↑ Achillea ptarmica (англ.)(недаступная спасылка). The Plant List (2010). Version 1. Published on the Internet. Royal Botanic Gardens, Kew and Missouri Botanical Garden. Архівавана з першакрыніцы 15 мая 2013. Праверана 7 лістапада 2011.
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Кудрашова М. Г, Кухарава Л. В. Крываўнік // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 2. Гатня — Катынь / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 522 с. — 10 000 экз. — С. 84—85.
- Бочанцев В. П. Род 1516. Тысячелистник — Achillea L. // Флора СССР. В 30-ти томах / Начато при руководстве и под главной редакцией акад. В. Л. Комарова; Редакторы тома Б. К. Шишкин и Е. Г. Бобров. — М.—Л.: Издательство Академии Наук СССР, 1961. — Т. XXVI. — С. 108. — 938 с. — 2 400 экз.
- Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. 1257. Achillea ptarmica L. (Ptarmica vulgaris Blackw. ex DC.) — Тысячелистник птармика, или Чихотная трава // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл, 2004. — Т. 3. Покрытосеменные (двудольные: раздельнолепестные). — С. 321. — ISBN 5-87317-163-7.
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- Тысячелистник птармика: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)