Арляк

Арляк
Арляк звычайны (Pteridium aquilinum)
Навуковая класіфікацыя
Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Папарацепадобныя Клас:  Папараці Парадак:  Мнаганожкі Сямейства:  Dennstaedtiaceae Род:  Арляк
Міжнародная навуковая назва
Pteridium Gled. ex Scop., 1760, nom. cons.
Тыпавы від
Pteridium aquilinum (L.) Kuhn, 1879 — Арляк звычайны
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   17223 NCBI   32100 EOL   47172677 GRIN   g:10076 IPNI   328202-2 FW   319937

Арля́к, Папараць (Pteridium) — род травяністых папарацепадобных раслін сямейства Dennstaedtiaceae.

Найбольш вядомы і распаўсюджаны від — арляк звычайны (Pteridium aquilinum).

Біялагічнае апісанне

Прадстаўнікі роду — наземныя травяністыя папараці вышынёй да 1 м, нярэдка ўтвараюць калоніі. Карэнішча знаходзіцца даволі глыбока пад зямлёй, моцна паўзучае, густа пакрытае валасінкамі.

Ваі размешчаныя на карэнішчы чаргова, даволі рэдка, двойчы — або чатыры разы пёрыстыя, з голым хвосцікам. Сорусы размешчаны па краі вай, пакрытыя знешнім несапраўдным індузіям і ўнутраным сапраўдным індузіям, паміж якімі знаходзяцца спарангіі. Споры карычневыя, вуглавата-шарападобныя, дробнашыпаватыя.

Лік храмасом x = 26.

Таксанамія

Сінонімы

• Aquilina C.Presl ex Ettingsh., 1865
• Cincinalis Gled., 1764
• Eupteris Newman, 1845
• Filix Ludw., 1757, nom. illeg.
• Filix-foemina Hill, 1755
• Nymphopteris Webb & Berth., 1849
• Ornithopteris (J.Agardh) J.Sm., 1875, nom. illeg.

Віды

Некаторыя крыніцы лічаць род манатыпным з адзіным паліморфным відам.

Pteridium aquilinum (L.) Kuhn, 1879 typus — Арляк звычайны

Іншыя крыніцы дадаткова вылучаюць яшчэ каля дзясятка відаў, напрыклад:

• Pteridium arachnoideum (Kaulf.) Maxon, 1924
• Pteridium brownseyi Fraser-Jenk., 1997
• Pteridium capense (Thunb.) Krasser, 1900
• Pteridium caudatum (L.) Maxon, 1901
• Pteridium centrali-africanum (Hieron. ex R.E.Fr.) Alston, 1958
• Pteridium esculentum (G.Forst.) Nakai, 1925

Pteridium esculentum

• Pteridium feei (W.Schaffn. ex Fée) Faull, 1938
• Pteridium falcatum Ching ex S.H.Wu, 1986
• Pteridium latiusculum (Desv.) Hieron. ex R.E.Fr., 1914
• Pteridium psittacinum (C.Presl) Maxon, 1933
• Pteridium revolutum (Blume) Nakai, 1925
• Pteridium tauricum V.I.Krecz. ex Grossh., 1939
• Pteridium yunnanense Ching & S.H.Wu, 1986

Літаратура

• Зубкевіч Г. І. Арляк // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 575 с., іл. — 10 000 экз.
• Орляк // Лесная энциклопедия: В 2-х т. / Ред. кол.: Г. И. Воробьёв (гл. ред.) и др.. — М.: Сов. энциклопедия, 1986. — Т. 2. Лимонник—Ящерицы. — С. 159. — 631 с. — 100 900 экз. (руск.)
• Cranfill, R.B. Flora of North America. — 1993. — Vol. 2. — P. 201—204.