Іштван Бочкаі

Іштван Бочкаі
венг.: Bocskai István
Князь Трансільваніі 1605 — 1606
Папярэднік	Рудольф II
Спадчыннік	Жыгманд Ракацы
Нараджэнне	1 студзеня 1557 Клуж-Напока, жудзец Клуж, Румынія
Смерць	29 снежня 1606(1606-12-29)[…] (49 гадоў) Кошыцы, Abaúj county[d], Каралеўства Венгрыя
Месца пахавання	Алба-Юлія
Род	Bocskai family[d] і Bocskay family[d]
Жонка	Ката Хадзьмашы[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

І́штван Бочкаі (венг.: Bocskai István; 1 студзеня 1557 года — 29 кастрычніка 1606 года) — венгерскі дваранін з Трансільваніі, у 1604—1606 кіраўнік антыгабсбургскага паўстання ў Верхняй Венгрыі (сучасная Славакія), у 1605—1606 князь Трансільваніі.

Біяграфія

Карона Іштвана Бочкаі

Нарадзіўся ў Колашвары 1 студзеня 1557 года. Бочкай быў прадстаўніком старадаўняга венгерскага дваранскага роду Бочкаі. Быў сынам Дзьёрдзя Бочкаі і Крышціны Суліяк.

Будучы канцлерам трансільванскага князя Жыгманда Батары, Іштван раіў яму заключыць саюз са Свяшчэннай Рымскай імперыяй замест падтрымкі Асманскай Турцыі, і дзеля гэтага бываў з частымі дыпламатычнымі місіямі ў Празе і Вене. Пазней адносіны яго з князем Жыгмандам сталі псавацца, і ў рэшце рэшт маёмасць Іштвана была канфіскавана. Іштван стаў шукаць абароны ў Імперскім судзе ў 1599 годзе. Але пазней ён стаў адчуваць да імперыі недавер, бо імператар Рудольф II спрабаваў пазбавіць Венгерскае каралеўства канстытуцыі, а пратэстантаў рэлігійных свабод. Асаблівую незадаволенасць ён стаў праяўляць пасля спусташэння Трансільваніі імперскімі генераламі Джорджа Бастай і Джакама Белджаёза ў 1602—1604.

Статуя Іштвана Бочкаі, Плошча Герояў, Будапешт

Дзеля захавання незалежнасці сваёй краіны ён вырашыў скарыстацца дапамогай турак. У 1604 ён на чале гайдукоў разбіў аўстрыйскія войскі ў бітве пры Альмашдзе і ўзяў Дэбрэцэн. У 1605 ён змог нейтралізаваць спробы генерала Джорджа Басты стаць кіраўніком княства, і сам быў абраны саветам Трансільваніі сваім князем. Пасля таго турэцкі султан Ахмед I адправіў да Іштвана пасольствара, які перадаў шыкоўную са мноствам каштоўных камянёў карону, зробленую ў Персіі. Іштван адмовіўся ад каралеўскага тытула, але вырашыў скарыстацца турэцкай падтрымкай. Каб выратаваць венгерскія землі, якія знаходзяцца пад уладай Габсбургаў, эрцгерцаг Мацвей у абыход брата імператара Рудольфа II ўступіў у перамовы з Бочкаі, заключыўшы Венскі мір. Гэты свет гарантаваў канстытуцыйныя і рэлігійныя правы і прывілеі венграў як у Каралеўскай Венгрыі, так і ў Трансільваніі. Іштван быў афіцыйна прызнаны Габсбургамі як паўнапраўны кіраўнік Трансільваніі.

Новаму князю аўстрыйцы саступілі фартыцыю Такай і вобласці Бераг, Шатмар і Угача, але яны павінны былі быць вернутыя Аўстрыі пасля смерці Іштвана. Адначасова з туркамі быў заключаны Жытватарокскі мір. Але дыпламатычны трыумф Іштвана працягваўся ўсяго некалькі месяцаў. 29 снежня 1606 года князь быў атручаны ўласным канцлерам Міхаем Катэям, якога пазней забілі прыхільнікі Бочкаі на рынку горада Кошыцы.