Мікалай Аляксеевіч Астроўскі: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
→‎Помнікі: вікіфікацыя
вікіфікацыя
Радок 1: Радок 1:
{{значэнні2|тып=прозвішча|Астроўскі}}
{{значэнні2|тып=прозвішча|Астроўскі}}
{{пісьменнік}}
{{пісьменнік}}
'''Мікала́й Аляксе́евіч Астро́ўскі''' ({{ДН|29|9|1904|16}}, [[Сяло Вілія|с. Вілія]], [[Астрожскі павет]], [[Валынская губерня]] — {{ДС|22|12|1936}}, [[Горад Масква|Масква]]) — [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|савецкі]] [[пісьменнік]], аўтар рамана «[[Як гартавалася сталь, раман|Як гартавалася сталь]]».
'''Мікала́й Аляксе́евіч Астро́ўскі''' ({{ДН|29|9|1904|16}}, [[Вілія (Ровенская вобласць)|с. Вілія]], [[Астрожскі павет]], [[Валынская губерня]] — {{ДС|22|12|1936}}, [[Масква]]) — [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|савецкі]] [[пісьменнік]], аўтар рамана «[[Як гартавалася сталь (раман)|Як гартавалася сталь]]».


Як галоўны раман Астроўскага, які паказвае станаўленне рэвалюцыянера, так і асоба аўтара (які пісаў, нягледзячы на цяжкае захворванне, нерухомасць і слепату) выклікалі да сябе любоў і павагу ў мноства чытачоў у Савецкім Саюзе і за мяжой.
Як галоўны раман Астроўскага, які паказвае станаўленне рэвалюцыянера, так і асоба аўтара (які пісаў, нягледзячы на цяжкае захворванне, нерухомасць і слепату) выклікалі да сябе любоў і павагу ў мноства чытачоў у Савецкім Саюзе і за мяжой.
Радок 8: Радок 8:


=== Дзяцінства і юнацтва ===
=== Дзяцінства і юнацтва ===
Нарадзіўся 16 верасня 1904 г ў сяле [[сяло Вілія|Вілія]] [[Астрожскі павет|Астрожскага павета]] [[Валынская губерня|Валынскай губерні]] [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]] (цяпер [[Астрожскі раён]] [[Ровенская вобласць|Ровенскай вобласці]] [[Украіна|Украіны]] ў сям'і [[унтэр-афіцэр]]а і акцызнага чыноўніка Аляксея Іванавіча Астроўскага.
Нарадзіўся 16 верасня 1904 г ў сяле [[сяло Вілія|Вілія]] [[Астрожскі павет|Астрожскага павета]] [[Валынская губерня|Валынскай губерні]] [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]] (цяпер [[Астрожскі раён]] [[Ровенская вобласць|Ровенскай вобласці]] [[Украіна|Украіны]] ў сям’і [[унтэр-афіцэр]]а і акцызнага чыноўніка Аляксея Іванавіча Астроўскага.


Датэрмінова быў прыняты ў [[Царкоўна-прыходская школа|царкоўна-прыходскую школу]] «з-за выдатных здольнасцяў»; школу скончыў у 9 гадоў, у [[1913]] годзе, з лістом падзякі. Неўзабаве пасля гэтага сям'я пераехала ў {{нп3|Горад Шапятоўка|Шапятоўку|ru|Шепетовка}}. Там Астроўскі з [[1916]] года працаваў па найму: спачатку на кухні вакзальнага рэстарана, затым кубовщиком, рабочым матэрыяльных складоў, падручным качагара на электрастанцыі. Адначасова вучыўся ў двухкласным (з 1915 па 1917 год), а затым вышэйшым пачатковым вучылішчы (1917—1919). Зблізіўся з мясцовымі бальшавікамі, падчас нямецкай акупацыі ўдзельнічаў у падпольнай дзейнасці, у сакавіку 1918 — ліпені 1919 быў сувязным шэпетоўскі [[рэўком]]а.
Датэрмінова быў прыняты ў [[Царкоўна-прыходская школа|царкоўна-прыходскую школу]] «з-за выдатных здольнасцяў»; школу скончыў у 9 гадоў, у [[1913]] годзе, з лістом падзякі. Неўзабаве пасля гэтага сям’я пераехала ў [[Шапятоўка|Шапятоўку]]. Там Астроўскі з [[1916]] года працаваў па найму: спачатку на кухні вакзальнага рэстарана, затым кубовщиком, рабочым матэрыяльных складоў, падручным качагара на электрастанцыі. Адначасова вучыўся ў двухкласным (з 1915 па 1917 год), а затым вышэйшым пачатковым вучылішчы (1917—1919). Зблізіўся з мясцовымі бальшавікамі, падчас нямецкай акупацыі ўдзельнічаў у падпольнай дзейнасці, у сакавіку 1918 — ліпені 1919 быў сувязным шэпетоўскі [[рэўком]]а.


=== Ваенная служба і партыйная праца ===
=== Ваенная служба і партыйная праца ===
20 ліпеня [[1919]] г. уступіў у [[камсамол]]. «Разам з камсамольскім білетам мы атрымлівалі стрэльбу і дзвесце патронаў» — успамінаў Астроўскі<ref name=volkov>С. В. Волков [http://pravoslavnyi.ru/knijnaya_polka_redakcii/volkov_chernaya_kniga_imen.htm «Чёрная книга имён, которым не место на карте России»] {{ref-ru}}</ref>.
20 ліпеня [[1919]] г. уступіў у [[камсамол]]. «Разам з камсамольскім білетам мы атрымлівалі стрэльбу і дзвесце патронаў» — успамінаў Астроўскі<ref name=volkov>С. В. Волков [http://pravoslavnyi.ru/knijnaya_polka_redakcii/volkov_chernaya_kniga_imen.htm «Чёрная книга имён, которым не место на карте России»] {{ref-ru}}</ref>.


9 жніўня [[1919]] года пайшоў на фронт добраахвотнікам. Ваяваў у кавалерыйскай брыгадзе [[Рыгор Катоўскі|Р. І. Катоўскага]] і ў 1-й [[1-я Конная армія|Коннай арміі]]. У жніўні [[1920]] г. быў цяжка паранены ў спіну пад [[Горад Львоў|Львовам]] ([[шрапнель|шрапнеллю]]) і дэмабілізаваны. Удзельнічаў у барацьбе з паўстанцкім рухам у частках асаблівага прызначэння ({{нп3|Часткі адмысловага прызначэння (1917—1925)|ЧАН|ru|ЧОН}}). Па некаторых дадзеных, у 1920—1921 гадах быў супрацоўнікам {{нп3|ЧК|ЧК|ru|Всероссийская чрезвычайная комиссия по борьбе с контрреволюцией и саботажем при СНК РСФСР}} у {{нп3|Горад Ізяслаў (Украіна)|Ізяславе|ru|Изяслав (город)}}.
9 жніўня [[1919]] года пайшоў на фронт добраахвотнікам. Ваяваў у кавалерыйскай брыгадзе [[Рыгор Катоўскі|Р. І. Катоўскага]] і ў 1-й [[1-я Конная армія|Коннай арміі]]. У жніўні [[1920]] г. быў цяжка паранены ў спіну пад [[Львоў|Львовам]] ([[шрапнель|шрапнеллю]]) і дэмабілізаваны. Удзельнічаў у барацьбе з паўстанцкім рухам у частках асаблівага прызначэння ({{нп3|Часткі адмысловага прызначэння (1917—1925)|ЧАН|ru|ЧОН}}). Па некаторых дадзеных, у 1920—1921 гадах быў супрацоўнікам {{нп3|ЧК|ЧК|ru|Всероссийская чрезвычайная комиссия по борьбе с контрреволюцией и саботажем при СНК РСФСР}} у [[Ізяслаў (горад)|Ізяслаў]].


У [[1921]] годзе працаваў памочнікам электраманцёра ў [[Горад Кіеў|Кіеўскіх]] галоўных майстэрнях, вучыўся ў электратэхнікуме, адначасова быў сакратаром камсамольскай арганізацыі.
У [[1921]] годзе працаваў памочнікам электраманцёра ў [[Кіеў]]скіх галоўных майстэрнях, вучыўся ў электратэхнікуме, адначасова быў сакратаром камсамольскай арганізацыі.


У [[1922]] годзе ўдзельнічаў у будаўніцтве чыгуначнай галіны для падвозу дроў у [[Горад Кіеў|Кіеў]], пры гэтым моцна прастудзіўся, затым захварэў [[Сыпны тыф|тыфам]]. Пасля выздараўлення — камісар батальёна {{нп3|Усеагульная ваенная адукацыя|"Всевобуча"|ru|Всевобуч}} ў {{нп3|Горад Бярэздаў|Бярэздаве|ru|Берездов}}(у памежным з [[Польшча]]й раёне.
У [[1922]] годзе ўдзельнічаў у будаўніцтве чыгуначнай галіны для падвозу дроў у [[Кіеў]], пры гэтым моцна прастудзіўся, затым захварэў [[Сыпны тыф|тыфам]]. Пасля выздараўлення — камісар батальёна {{нп3|Усеагульная ваенная адукацыя|"Всевобуча"|ru|Всевобуч}} ў {{нп3|Бярэздаў|Бярэздаве|ru|Берездов}} (у памежным з [[Польшча]]й раёне.


Быў сакратаром райкама камсамола ў {{нп3|Горад Бярэздаў|Бярэздаве|ru|Берездов}} і {{нп3|Горад Ізяслаў (Украіна)|Ізяславе|ru|Изяслав (город)}}, затым сакратаром акружкама камсамола ў {{нп3|Горад Шапятоўка|Шапятоўцы|ru|Шепетовка}} ([[1924]] год). У тым жа годзе ўступіў у [[Камуністычная партыя Савецкага Саюза|ВКП(б)]].
Быў сакратаром райкама камсамола ў {{нп3|Бярэздаў|Бярэздаве|ru|Берездов}} і [[Ізяслаў (горад)|Ізяславе]], затым сакратаром акружкама камсамола ў [[Шапятоўка|Шапятоўцы]] ([[1924]] год). У тым жа годзе ўступіў у [[Камуністычная партыя Савецкага Саюза|ВКП(б)]].


=== Хвароба і літаратурная творчасць ===
=== Хвароба і літаратурная творчасць ===
Радок 28: Радок 28:
Увосень [[1927]] года пачынае пісаць аўтабіяграфічны раман «Аповесць пра „катоўцаў“», але праз паўгода рукапіс быў страчаны пры перасылцы.
Увосень [[1927]] года пачынае пісаць аўтабіяграфічны раман «Аповесць пра „катоўцаў“», але праз паўгода рукапіс быў страчаны пры перасылцы.


Пасля няўдалага лячэння ў санаторыі Астроўскі вырашыў пасяліцца ў [[Горад Сочы|Сочы]]. У лісце да знаёмай старой камуністкі ў лістападзе [[1928]] ён апісаў сваю «палітычную арганізацыйную лінію»: «Я з галавой сышоў у класавую барацьбу тут. Вакол нас тут рэшткі белых і буржуазіі. Наша домакіраўніцтва было ў руках ворага — сына папа…» . Нягледзячы на пратэсты большасці жыхароў, Астроўскі праз мясцовых камуністаў дамогся таго, каб «сына папа» прыбралі. «У доме застаўся толькі адзін вораг, буржуйскі недагрызак, мой сусед… Потым пайшла барацьба за наступны дом… Ён пасля „бою“ таксама намі заваяваны… Тут барацьба класавая — за выбіванне чужых і ворагаў з асабнякоў…»<ref name=volkov></ref>.
Пасля няўдалага лячэння ў санаторыі Астроўскі вырашыў пасяліцца ў [[Сочы]]. У лісце да знаёмай старой камуністкі ў лістападзе [[1928]] ён апісаў сваю «палітычную арганізацыйную лінію»: «Я з галавой сышоў у класавую барацьбу тут. Вакол нас тут рэшткі белых і буржуазіі. Наша домакіраўніцтва было ў руках ворага — сына папа…» . Нягледзячы на пратэсты большасці жыхароў, Астроўскі праз мясцовых камуністаў дамогся таго, каб «сына папа» прыбралі. «У доме застаўся толькі адзін вораг, буржуйскі недагрызак, мой сусед… Потым пайшла барацьба за наступны дом… Ён пасля „бою“ таксама намі заваяваны… Тут барацьба класавая — за выбіванне чужых і ворагаў з асабнякоў…»<ref name=volkov></ref>.


З канца [[1930]] года ён з дапамогай вынайдзенага ім трафарэта пачынае пісаць раман «[[Як гартавалася сталь, раман|Як гартавалася сталь]]». Дасланы ў часопіс «[[Маладая гвардыя]]» рукапіс атрымаў разгромную рэцэнзію: «выведзеныя тыпы нерэальныя». Аднак Астроўскі дамогся другаснага рэцэнзавання рукапісу. Пасля гэтага рукапіс рэдагавалі намеснік галоўнага рэдактара «Маладой гвардыі» Марк Коласаў і адказны рэдактар ​​Ганна Караваева. Астроўскі прызнаваў вялікі ўдзел Караваева ў працы з тэкстам рамана; таксама ён адзначаў ўдзел Аляксандра Серафімавіча, які «аддаваў мне цэлыя дні свайго адпачынку»<ref>[http://stampsportal.ru/topic-philately/literature/1772-ostrovsky-1974-9 «Россия и Мир» Информационный Центр филателистов — Рожденный бурей (Н. А. Островский)]</ref>. У {{нп3|Расійскі дзяржаўны архіў літаратуры і мастацтва|ЦДАЛІ|ru|Российский государственный архив литературы и искусства}} ёсць фотакопіі рукапісу рамана, якія зафіксавалі почыркі 19 чалавек. Афіцыйна лічыцца, што Астроўскі дыктаваў тэкст кнігі «добраахвотным сакратарам». У карысць гэтага пункту гледжання сведчыць тое, што Мікалай Астроўскі ў сваіх лістах падрабязна распавядае аб сваёй працы над раманам, існуюць ўспаміны сучаснікаў — сведкаў працы пісьменніка над кнігай. Тэксталагічны даследаванні пацвярджаюць аўтарства Астроўскага.
З канца [[1930]] года ён з дапамогай вынайдзенага ім трафарэта пачынае пісаць раман «[[Як гартавалася сталь, раман|Як гартавалася сталь]]». Дасланы ў часопіс «[[Маладая гвардыя]]» рукапіс атрымаў разгромную рэцэнзію: «выведзеныя тыпы нерэальныя». Аднак Астроўскі дамогся другаснага рэцэнзавання рукапісу. Пасля гэтага рукапіс рэдагавалі намеснік галоўнага рэдактара «Маладой гвардыі» Марк Коласаў і адказны рэдактар ​​Ганна Караваева. Астроўскі прызнаваў вялікі ўдзел Караваева ў працы з тэкстам рамана; таксама ён адзначаў ўдзел Аляксандра Серафімавіча, які «аддаваў мне цэлыя дні свайго адпачынку»<ref>[http://stampsportal.ru/topic-philately/literature/1772-ostrovsky-1974-9 «Россия и Мир» Информационный Центр филателистов — Рожденный бурей (Н. А. Островский)]</ref>. У {{нп3|Расійскі дзяржаўны архіў літаратуры і мастацтва|ЦДАЛІ|ru|Российский государственный архив литературы и искусства}} ёсць фотакопіі рукапісу рамана, якія зафіксавалі почыркі 19 чалавек. Афіцыйна лічыцца, што Астроўскі дыктаваў тэкст кнігі «добраахвотным сакратарам». У карысць гэтага пункту гледжання сведчыць тое, што Мікалай Астроўскі ў сваіх лістах падрабязна распавядае аб сваёй працы над раманам, існуюць ўспаміны сучаснікаў — сведкаў працы пісьменніка над кнігай. Тэксталагічны даследаванні пацвярджаюць аўтарства Астроўскага.
Радок 49: Радок 49:
== Ушанаванне ==
== Ушанаванне ==
* Імем Мікалая Астроўскага названы вуліцы ў дзясятках населеных пунктаў былога [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]].
* Імем Мікалая Астроўскага названы вуліцы ў дзясятках населеных пунктаў былога [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]].
* У [[Горад Сочы|Сочы]] ёсць літаратурна-мемарыяльны музей М. А. Астроўскага<ref>[http://kulturasochi.ru/museums?m=76 Літаратурна-мемарыяльны музей М. Астроўскага]</ref>, у [[Горад Масква|Маскве]] і [[Горад Новарасійск|Наварасійску]]<ref>[http://novomuseum.ru/ekspozitsii/dom-muzey-ostrovskogo.html Дом-музей М. А. Астроўскага]</ref> — дом-музей М. А. Астроўскага, у Шапятоўцы — музей<ref>[http://www.museum-ukraine.org.ua/index.php?go=News&in=view&id=3548 Музей Астроўскага ў Шапятоўцы]</ref>, у Карасцені — парк імя М. А. Астроўскага<ref>[http://www.doroga.ua/poi/Zhitomirskaya/Korostenj/Park_im_Ostrovskogo/767 Парк імя Астроўскага]</ref>.
* У [[Сочы]] ёсць літаратурна-мемарыяльны музей М. А. Астроўскага<ref>[http://kulturasochi.ru/museums?m=76 Літаратурна-мемарыяльны музей М. Астроўскага]</ref>, у [[Масква|Маскве]] і [[Новарасійск]]у<ref>[http://novomuseum.ru/ekspozitsii/dom-muzey-ostrovskogo.html Дом-музей М. А. Астроўскага]</ref> — дом-музей М. А. Астроўскага, у Шапятоўцы — музей<ref>[http://www.museum-ukraine.org.ua/index.php?go=News&in=view&id=3548 Музей Астроўскага ў Шапятоўцы]</ref>, у Карасцені — парк імя М. А. Астроўскага<ref>[http://www.doroga.ua/poi/Zhitomirskaya/Korostenj/Park_im_Ostrovskogo/767 Парк імя Астроўскага]</ref>.
* У [[Горад Растоў-на-Доне|Растове-на-Доне]] ёсць [[Парк культуры і адпачынку імя Мікалая Астроўскага|парк культуры і адпачынку імя М. Астроўскага]].
* У [[Растоў-на-Доне|Растове-на-Доне]] ёсць [[Парк культуры і адпачынку імя Мікалая Астроўскага|парк культуры і адпачынку імя М. Астроўскага]].
* Яго імя носяць гарадскія бібліятэкі ў [[Горад Камсамольск-на-Амуры|Камсамольску-на-Амуры]]<ref>[http://www.kmslib.ru/ Цэнтральная гарадская бібліятэка імя М. Астроўскага]</ref> і ў [[Горад Кастанай|Кастанаі]]<ref>[http://kostanay1879.ru/index.php?option=com_datsogallery&Itemid=31&func=detail&catid=88&id=690 Кастанайская гарадская бібліятэка імя М. Астроўскага]</ref>, а таксама [[Дзіцячая бібліятэка імя М. Астроўскага|Цэнтральная дзіцячая бібліятэка імя М.Астроўскага]] ў [[Горад Мінск|Мінску]].
* Яго імя носяць гарадскія бібліятэкі ў [[Камсамольск-на-Амуры|Камсамольску-на-Амуры]]<ref>[http://www.kmslib.ru/ Цэнтральная гарадская бібліятэка імя М. Астроўскага]</ref> і ў [[Кастанай|Кастанаі]]<ref>[http://kostanay1879.ru/index.php?option=com_datsogallery&Itemid=31&func=detail&catid=88&id=690 Кастанайская гарадская бібліятэка імя М. Астроўскага]</ref>, а таксама [[Дзіцячая бібліятэка імя М. Астроўскага|Цэнтральная дзіцячая бібліятэка імя М.Астроўскага]] ў [[Мінск]]у.
* У СССР існаваў Усесаюзны літаратурны конкурс імя Мікалая Астроўскага.
* У СССР існаваў Усесаюзны літаратурны конкурс імя Мікалая Астроўскага.
* З [[1937]] па [[1998]] год [[Вінніцкі Дзяржаўны Педагагічны Універсітэт]] насіў імя Астроўскага.
* З [[1937]] па [[1998]] год [[Вінніцкі дзяржаўны педагагічны ўніверсітэт]] насіў імя Астроўскага.
* У [[Горад Хмяльніцкі|Хмяльніцкім]] імем Астроўскага названая абласная навуковая бібліятэка<ref>[http://ualibs.org.ua/rus/hmelnycka/1/ Бібліятэка Хмяльніцкай вобласці]</ref>.
* У [[Хмяльніцкі (горад)|Хмяльніцкім]] імем Астроўскага названая абласная навуковая бібліятэка<ref>[http://ualibs.org.ua/rus/hmelnycka/1/ Бібліятэка Хмяльніцкай вобласці]</ref>.
* Адзін з цеплаходаў [[Масква (тып рачных судоў)|тыпу «Масква»]] носіць назву «М. Астроўскі», ён прыпісаны да [[Рачны вакзал (Кіеў)|Кіеўскага рачнога порта]].
* Адзін з цеплаходаў [[Масква (тып рачных судоў)|тыпу «Масква»]] носіць назву «М. Астроўскі», ён прыпісаны да [[Рачны вакзал (Кіеў)|Кіеўскага рачнога порта]].


=== Помнікі ===
=== Помнікі ===
Мікалаю Астроўскаму ўстаноўлены помнікі ў некалькіх гарадах Украіны, Расіі і свету:
Мікалаю Астроўскаму ўстаноўлены помнікі ў некалькіх гарадах Украіны, Расіі і свету:
* [[Горад Масква|Масква]]
* [[Масква]]
* [[Горад Саратаў|Саратаў]]
* [[Саратаў]]
* [[Горад Камсамольск-на-Амуры|Камсамольск-на-Амуры]]
* [[Камсамольск-на-Амуры]]
* [[Горад Сочы|Сочы]]
* [[Сочы]]
* [[Горад Растоў-на-Доне|Растоў-на-Доне]]
* [[Растоў-на-Доне]]
* [[Горад Туапсэ|Туапсэ]]
* [[Туапсэ]]
* [[Горад Добруш|Добруш]]
* [[Добруш]]
* [[Горад Кіеў|Кіеў]]
* [[Кіеў]]
* [[Горад Краматорск|Краматорск]]
* [[Краматорск]]
* [[Горад Харкаў|Харкаў]]
* [[Харкаў]]
* {{нп3|Горад Шапятоўка|Шапятоўка|ru|Шепетовка}}
* [[Шапятоўка]]
* [[Горад Шостка|Шостка]]
* [[Шостка]]
* [[Ромны]]
* [[Ромны]]
* {{нп3|Горад Экартсбург|Экартсбург|ru|Экартсбург}}
* [[Экартсбург]]
* [[Горад Хмяльніцкі|Хмяльніцкі]]: перад уваходам у Ліцэй № 17
* [[Хмяльніцкі (горад)|Хмяльніцкі]]: перад уваходам у Ліцэй № 17


== Гл. таксама ==
== Гл. таксама ==
* [[Як гартавалася сталь, раман|Як гартавалася сталь]] — раман.
* [[Як гартавалася сталь (раман)|Як гартавалася сталь]] — раман.
* [[Як гартавалася сталь, фільм, 1942|Як гартавалася сталь]] — фільм-экранізацыя рамана, [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]], [[1942]].
* [[Як гартавалася сталь (фільм, 1942)|Як гартавалася сталь]] — фільм-экранізацыя рамана, [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]], [[1942]].
* [[Павел Карчагін, фільм|Павел Карчагін]] — фільм-экранізацыя рамана, [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]], [[1956]]
* [[Павел Карчагін (фільм)|Павел Карчагін]] — фільм-экранізацыя рамана, [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]], [[1956]]
* [[Як гартавалася сталь, фільм, 1975|Як гартавалася сталь]] — фільм-экранізацыя рамана, [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]], [[1975]].
* [[Як гартавалася сталь (фільм, 1975)|Як гартавалася сталь]] — фільм-экранізацыя рамана, [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]], [[1975]].


{{зноскі}}
{{зноскі}}
Радок 89: Радок 89:
* [http://biographer.ru/biographies/7.html Інфармацыя на biographer.ru]
* [http://biographer.ru/biographies/7.html Інфармацыя на biographer.ru]
* [http://ukrlife.org/main/prosvita/m_ostrov.htm ''Юры Міцык.'' Ці ваяваў у «грамадзянскую» творца Паўкі Карчагіна?] {{ref-uk}}
* [http://ukrlife.org/main/prosvita/m_ostrov.htm ''Юры Міцык.'' Ці ваяваў у «грамадзянскую» творца Паўкі Карчагіна?] {{ref-uk}}
* [http://www.umoloda.kiev.ua/number/1008/163/36510/ ''Багдан Дзем'янчук.'' Як гартаваўся Астроўскі] {{ref-uk}}
* [http://www.umoloda.kiev.ua/number/1008/163/36510/ ''Багдан Дзем’янчук.'' Як гартаваўся Астроўскі] {{ref-uk}}
* [http://www.day.kiev.ua/124732/ ''Пятро Кралюк.'' «Сталёвы» чалавек з Шапятоўкі] {{ref-uk}}
* [http://www.day.kiev.ua/124732/ ''Пятро Кралюк.'' «Сталёвы» чалавек з Шапятоўкі] {{ref-uk}}
* [http://www.zn.kiev.ua/nn/show/333/30248/ ''Святлана Кабачынская.'' Жыццё, за якое не сорамна…]
* [http://www.zn.kiev.ua/nn/show/333/30248/ ''Святлана Кабачынская.'' Жыццё, за якое не сорамна…]
* [http://www.tektonika.ru/almanah_liter_09.shtml Інтэрв'ю М. Астроўскага амерыканскаму журналісту]
* [http://www.tektonika.ru/almanah_liter_09.shtml Інтэрв’ю М. Астроўскага амерыканскаму журналісту]
* [http://www.ostrovskymuseum.at.ua Афіцыйны сайт музея Мікалая Астроўскага ў Шапятоўцы]
* [http://www.ostrovskymuseum.at.ua Афіцыйны сайт музея Мікалая Астроўскага ў Шапятоўцы]
* [http://www.pseudology.org/people/Ostrovsky_Nikolay_bio.htm Інфармацыя на pseudology.org]
* [http://www.pseudology.org/people/Ostrovsky_Nikolay_bio.htm Інфармацыя на pseudology.org]

Версія ад 17:56, 1 мая 2018

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Астроўскі.
Мікалай Аляксеевіч Астроўскі
укр.: Микола Олексійович Островський
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння 16 (29) верасня 1904[1]
Месца нараджэння
Дата смерці 22 снежня 1936(1936-12-22)[3][4][…] (32 гады)
Месца смерці
Пахаванне
Грамадзянства
Альма-матар
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці пісьменнік
Гады творчасці з 1927
Жанр проза
Мова твораў руская
Грамадская дзейнасць
Партыя
Прэміі
прэмія Ленінскага камсамола
Узнагароды
ордэн Леніна
Лагатып Вікікрыніц Творы ў Вікікрыніцах
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
Лагатып Вікіцытатніка Цытаты ў Вікіцытатніку

Мікала́й Аляксе́евіч Астро́ўскі (16 (29) верасня 1904, с. Вілія, Астрожскі павет, Валынская губерня — 22 снежня 1936, Масква) — савецкі пісьменнік, аўтар рамана «Як гартавалася сталь».

Як галоўны раман Астроўскага, які паказвае станаўленне рэвалюцыянера, так і асоба аўтара (які пісаў, нягледзячы на цяжкае захворванне, нерухомасць і слепату) выклікалі да сябе любоў і павагу ў мноства чытачоў у Савецкім Саюзе і за мяжой.

Біяграфія

Дзяцінства і юнацтва

Нарадзіўся 16 верасня 1904 г ў сяле Вілія Астрожскага павета Валынскай губерні Расійскай імперыі (цяпер Астрожскі раён Ровенскай вобласці Украіны ў сям’і унтэр-афіцэра і акцызнага чыноўніка Аляксея Іванавіча Астроўскага.

Датэрмінова быў прыняты ў царкоўна-прыходскую школу «з-за выдатных здольнасцяў»; школу скончыў у 9 гадоў, у 1913 годзе, з лістом падзякі. Неўзабаве пасля гэтага сям’я пераехала ў Шапятоўку. Там Астроўскі з 1916 года працаваў па найму: спачатку на кухні вакзальнага рэстарана, затым кубовщиком, рабочым матэрыяльных складоў, падручным качагара на электрастанцыі. Адначасова вучыўся ў двухкласным (з 1915 па 1917 год), а затым вышэйшым пачатковым вучылішчы (1917—1919). Зблізіўся з мясцовымі бальшавікамі, падчас нямецкай акупацыі ўдзельнічаў у падпольнай дзейнасці, у сакавіку 1918 — ліпені 1919 быў сувязным шэпетоўскі рэўкома.

Ваенная служба і партыйная праца

20 ліпеня 1919 г. уступіў у камсамол. «Разам з камсамольскім білетам мы атрымлівалі стрэльбу і дзвесце патронаў» — успамінаў Астроўскі[5].

9 жніўня 1919 года пайшоў на фронт добраахвотнікам. Ваяваў у кавалерыйскай брыгадзе Р. І. Катоўскага і ў 1-й Коннай арміі. У жніўні 1920 г. быў цяжка паранены ў спіну пад Львовам (шрапнеллю) і дэмабілізаваны. Удзельнічаў у барацьбе з паўстанцкім рухам у частках асаблівага прызначэння (ЧАН  (руск.) (бел.). Па некаторых дадзеных, у 1920—1921 гадах быў супрацоўнікам ЧК  (руск.) (бел. у Ізяслаў.

У 1921 годзе працаваў памочнікам электраманцёра ў Кіеўскіх галоўных майстэрнях, вучыўся ў электратэхнікуме, адначасова быў сакратаром камсамольскай арганізацыі.

У 1922 годзе ўдзельнічаў у будаўніцтве чыгуначнай галіны для падвозу дроў у Кіеў, пры гэтым моцна прастудзіўся, затым захварэў тыфам. Пасля выздараўлення — камісар батальёна "Всевобуча"  (руск.) (бел. ў Бярэздаве  (руск.) (бел. (у памежным з Польшчай раёне.

Быў сакратаром райкама камсамола ў Бярэздаве  (руск.) (бел. і Ізяславе, затым сакратаром акружкама камсамола ў Шапятоўцы (1924 год). У тым жа годзе ўступіў у ВКП(б).

Хвароба і літаратурная творчасць

З 1927 года і да канца жыцця Астроўскі быў прыкаваны да ложка невылечнай хваробай. Паводле афіцыйнай версіі, на стане здароўя Астроўскага адбіліся раненне і цяжкія ўмовы працы. Канчатковы дыягназ — «прагрэсуючы анкілазуючы поліартрыт, паступовае акасцяненне суставаў». Сучасныя лекары на падставе захаваных дадзеных аб стане здароўя пісьменніка і плыні яго хваробы вылучаюць гіпотэзу, што Астроўскі быў хворы анкілазуючы спандзілаартрыт  (руск.) (бел., вядомым таксама як хвароба Бехцерава, які мог насіць спадчынны характар​​.

Увосень 1927 года пачынае пісаць аўтабіяграфічны раман «Аповесць пра „катоўцаў“», але праз паўгода рукапіс быў страчаны пры перасылцы.

Пасля няўдалага лячэння ў санаторыі Астроўскі вырашыў пасяліцца ў Сочы. У лісце да знаёмай старой камуністкі ў лістападзе 1928 ён апісаў сваю «палітычную арганізацыйную лінію»: «Я з галавой сышоў у класавую барацьбу тут. Вакол нас тут рэшткі белых і буржуазіі. Наша домакіраўніцтва было ў руках ворага — сына папа…» . Нягледзячы на пратэсты большасці жыхароў, Астроўскі праз мясцовых камуністаў дамогся таго, каб «сына папа» прыбралі. «У доме застаўся толькі адзін вораг, буржуйскі недагрызак, мой сусед… Потым пайшла барацьба за наступны дом… Ён пасля „бою“ таксама намі заваяваны… Тут барацьба класавая — за выбіванне чужых і ворагаў з асабнякоў…»[5].

З канца 1930 года ён з дапамогай вынайдзенага ім трафарэта пачынае пісаць раман «Як гартавалася сталь». Дасланы ў часопіс «Маладая гвардыя» рукапіс атрымаў разгромную рэцэнзію: «выведзеныя тыпы нерэальныя». Аднак Астроўскі дамогся другаснага рэцэнзавання рукапісу. Пасля гэтага рукапіс рэдагавалі намеснік галоўнага рэдактара «Маладой гвардыі» Марк Коласаў і адказны рэдактар ​​Ганна Караваева. Астроўскі прызнаваў вялікі ўдзел Караваева ў працы з тэкстам рамана; таксама ён адзначаў ўдзел Аляксандра Серафімавіча, які «аддаваў мне цэлыя дні свайго адпачынку»[6]. У ЦДАЛІ  (руск.) (бел. ёсць фотакопіі рукапісу рамана, якія зафіксавалі почыркі 19 чалавек. Афіцыйна лічыцца, што Астроўскі дыктаваў тэкст кнігі «добраахвотным сакратарам». У карысць гэтага пункту гледжання сведчыць тое, што Мікалай Астроўскі ў сваіх лістах падрабязна распавядае аб сваёй працы над раманам, існуюць ўспаміны сучаснікаў — сведкаў працы пісьменніка над кнігай. Тэксталагічны даследаванні пацвярджаюць аўтарства Астроўскага.

У красавіку 1932 года часопіс «Маладая гвардыя» пачаў публікаваць раман Астроўскага; ў лістападзе таго ж года першая частка выйшла асобнай кнігай, за ёй выйшла і другая частка. Раман адразу ж набыў вялікую папулярнасць у СССР.

У 1935 годзе Астроўскі быў узнагароджаны ордэнам Леніна, яму былі падораны дом у Сочы і кватэра ў Маскве на вуліцы Горкага (цяпер яго дом-музей).

У 1936 годзе Астроўскі быў залічаны в Палітупраўленне Чырвонай арміі са званнем брыгаднага камісара, чаму нямала радаваўся і па святах апранаў камісарскія мундзір: «Зараз я вярнуўся ў строй і па гэтай, вельмі важнай для грамадзяніна Рэспублікі лініі».[5]

Апошнія некалькі месяцаў ён быў акружаны ўсеагульнай пашанай, прымаючы на хаце чытачоў і пісьменнікаў. Маскоўскі Мёртвы завулак (цяпер Прачысценская), у якім ён жыў у 1930—1932 гадах, быў перайменаваны ў яго гонар.

Мікалай Астроўскі ўзяў на сябе абавязацельства напісаць новы раман «Народжаныя бурай» (пад той жа назвай, што і згублены ранні раман, але на іншы сюжэт) у трох частках і паспеў напісаць першую частку, але раман быў прызнаны слабейшым ​​за папярэдні, у тым ліку самім Астроўскім. Рукапіс рамана быў ў рэкордныя тэрміны набраны, надрукаваны, і асобнікі кнігі дарылі блізкім на пахаванні пісьменніка. Андрэ Жыд, які наведаў Астроўскага, захоплена адгукаўся пра яго ў сваёй кнізе «Вяртанне з СССР», у цэлым вытрыманай у крытычных танах ў адносінах да СССР.

Творы

Ушанаванне

Помнікі

Мікалаю Астроўскаму ўстаноўлены помнікі ў некалькіх гарадах Украіны, Расіі і свету:

Гл. таксама

Зноскі

  1. ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
  2. ↑ Островский Николай Алексеевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 26 лютага 2017.
  3. ↑ а б Островский Николай Алексеевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
  4. ↑ The Fine Art Archive — 2003. Праверана 1 красавіка 2021.
  5. ↑ а б в С. В. Волков «Чёрная книга имён, которым не место на карте России» (руск.)
  6. ↑ «Россия и Мир» Информационный Центр филателистов — Рожденный бурей (Н. А. Островский)
  7. ↑ Літаратурна-мемарыяльны музей М. Астроўскага
  8. ↑ Дом-музей М. А. Астроўскага
  9. ↑ Музей Астроўскага ў Шапятоўцы
  10. ↑ Парк імя Астроўскага
  11. ↑ Цэнтральная гарадская бібліятэка імя М. Астроўскага
  12. ↑ Кастанайская гарадская бібліятэка імя М. Астроўскага
  13. ↑ Бібліятэка Хмяльніцкай вобласці

Спасылкі

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Мікалай_Аляксеевіч_Астроўскі&oldid=3132530"