Фінікія: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
др en:Phoenicia |
др робат Дадаем: ar, bg, bs, ca, ceb, cs, cy, da, de, el, eo, es, et, eu, fa, fi, fr, fy, he, hr, hu, id, is, it, ja, ka, ko, ku, la, lt, lv, mn, ms, mt, nl, nn, no, pl, pt, ro, ru, scn, sh, simple, sk, sl, sq, sr, sv, sw, th, tl, tr, uk, ur, |
||
| Радок 19: | Радок 19: | ||
[[Катэгорыя:Фінікія]] |
[[Катэгорыя:Фінікія]] |
||
[[ar:فينيقيون]] |
|||
[[bg:Финикия]] |
|||
[[bs:Fenicija]] |
|||
[[ca:Fenícia]] |
|||
[[ceb:Penisya]] |
|||
[[cs:Fénicie]] |
|||
[[cy:Ffenicia]] |
|||
[[da:Fønikerne]] |
|||
[[de:Phönizier]] |
|||
[[el:Φοίνικες]] |
|||
[[en:Phoenicia]] |
[[en:Phoenicia]] |
||
[[eo:Fenicio]] |
|||
[[es:Fenicia]] |
|||
[[et:Foiniikia]] |
|||
[[eu:Fenizia]] |
|||
[[fa:فنیقیها]] |
|||
[[fi:Foinikialaiset]] |
|||
[[fr:Phénicie]] |
|||
[[fy:Foenysjers]] |
|||
[[he:פיניקים]] |
|||
[[hr:Fenicija]] |
|||
[[hu:Fönícia]] |
|||
[[id:Bangsa Fenisia]] |
|||
[[is:Föníka]] |
|||
[[it:Fenici]] |
|||
[[ja:フェニキア]] |
|||
[[ka:ფინიკია]] |
|||
[[ko:페니키아]] |
|||
[[ku:Fenîke]] |
|||
[[la:Phoenices]] |
|||
[[lt:Finikija]] |
|||
[[lv:Feniķija]] |
|||
[[mn:Финик]] |
|||
[[ms:Phoenicia]] |
|||
[[mt:Feniċi]] |
|||
[[nl:Fenicië]] |
|||
[[nn:Fønikia]] |
|||
[[no:Fønikia]] |
|||
[[pl:Fenicja]] |
|||
[[pt:Fenícia]] |
|||
[[ro:Fenicia]] |
|||
[[ru:Финикия]] |
|||
[[scn:Finici]] |
|||
[[sh:Fenikija]] |
|||
[[simple:Phoenicia]] |
|||
[[sk:Feničania]] |
|||
[[sl:Fenicija]] |
|||
[[sq:Fenikasit]] |
|||
[[sr:Феникија]] |
|||
[[sv:Fenicien]] |
|||
[[sw:Wafinisia]] |
|||
[[th:ฟินิเชีย]] |
|||
[[tl:Penisya]] |
|||
[[tr:Fenike]] |
|||
[[uk:Фінікія]] |
|||
[[ur:فونیقی]] |
|||
[[vec:Fenici]] |
|||
[[zh:腓尼基]] |
|||
Версія ад 17:07, 21 кастрычніка 2010
Фінікі́я, паводле Бібліі Ханаанская зямля — старажытная краіна Блізкага Усходу, рабаўладальніцкая дзяржава ў паўночнай і цэнтральнай частцы ўсходняга ўзбярэжжа Міжземнага мора (узбярэжжа сучасных Сірыі і Лівана). Існавала з канца 3-га тыс. да н.э. да 7 ст. да н.э.
Тэрыторыя заселеная з глыбокай старажытнасці. Этнічны склад насельніцтва мяшаны. У канцы 3-га тыс. да н.э. — пачатку 2-га тыс. да н.э. тут пачало складвацца класавае грамадства, узніклі гарады-дзяржавы: Угарыт (цяпер Гас-Шамра), Арвід (Арад), Берута (Бейрут), Гебал (Бібл), Сідон (Сайда), Цір (Сур), якія вялі паміж сабой барацьбу за гегемонію ў Фінікіі. Асноўныя заняткі насельніцтва: земляробства, рыбалоўства, рамёствы. Вёўся марскі гандаль з Егіптам.
У сяр. 2-га тыс. да н.э. Егіпет заваяваў усё Усходняе Міжземнамор'е. За панаванне над Фінікіяй у 14 ст. да н.э. з Егіптам змагалася Хецкае царства, і заняло, у выніку, паўночную частку Фінікіі. У пачатку 12 ст. да н.э. гарады Фінікіі пядвергліся апусташэнню розных блізкаўсходніх плямён. Пасля аслаблення егіпецкай і хецкай дзяржаваў у канцы 2-га тыс. да н.э. фінікійскія гарады атрымалі магчымасць самастойнага развіцця. Былі заснаваныя фінікійскія калоніі на Кіпры, Сіцыліі і Сардзініі, у Іспаніі, на поўдні Францыі, на поўначы Афрыкі (Карфаген, Утыка). Развівалася рабаўладальніцкая гаспадарка, памацнеў марскі гандаль, пашырылася ліхвярства, звязанае з гандлем. Рамяство, гандаль і мараходства Фінікіі дасягнулі высокага развіцця і маюць сусветнае значэнне. У Фінікіі створана першая сістэма алфавітнага пісьма.
У 7 ст. да н.э. захоплена Асірыяй, пасля падзення той — пад уладай Вавілоніі, з 6 ст. да н.э. — Персіі. У 332 да н.э. заваяваная Аляксандрам Македонскім. Нягледзячы на гэта, у эліністычныя і рымскія часы яе гарады захоўвалі самакіраўніцтва, чаканілі манету і захоўвалі сваё гандлёва-эканамічнае значэнне аж да часоў ранняй Візантыі.
Гл. таксама
Літаратура
- Скарына Ф. Творы: Прадмовы, сказанні, пасляслоўі, акафісты, пасхалія / Уступ. арт., падрыхт. тэкстаў, камент., слоўнік А. Ф. Коршунава, паказальнікі А. Ф. Коршунава, В. А. Чамярыцкага. — Мн.: Навука і тэхніка, 1990. — С. 152. — 207 с.: іл. ISBN 5-343-00151-3.
- Беларуская Савецкая Энцыклапедыя. У 12 т. Т. 10. Сошна — Фут / Рэдкал.: П. У. Броўка (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1974. — 656 с.: іл., карты. С. 598.|Від=Б}}