Актаў Бэнчылэ

Актаў Бэнчылэ
рум.: Octav Băncilă
Імя пры нараджэнні	рум.: Octav Băncilă
Дата нараджэння	4 лютага 1872(1872-02-04) ці 27 студзеня 1872(1872-01-27)
Месца нараджэння	Баташані, жудзец Баташані, Румынія
Дата смерці	3 красавіка 1944(1944-04-03) (72 гады)
Месца смерці	Бухарэст, Румынія
Грамадзянства	Румынія
Род дзейнасці	мастак, актывіст
Жанр	партрэт
Вучоба	Яскі ўніверсітэт мастацтваў Джорджэ Энеску Мюнхенская акадэмія мастацтваў
Мастацкі кірунак	рэалізм
Уплыў	Gheorghe Panaiteanu Bardasare[d] і Constantin Daniel Stahi[d]
Уплыў на	Aurel Băeșu[d], Corneliu Baba[d] і Petre Hârtopeanu[d]
Партыя	Peasants' Party[d]
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Актаў Бэнчылэ (рум.: Octav Băncilă; 27 студзеня 1872, в. Корні, паблізу Баташані, Аўстра-Венгрыя — 3 красавіка 1944, Бухарэст) — выдатны румынскі жывапісец. Мастак-рэаліст, прадстаўнік дэмакратычнага кірунку ў румынскай мастацтве першай трэці ХХ стагоддзя.

Біяграфія

Застаўся сіратой ва ўзросце 4 гадоў, выхоўваўся ў сям’і старэйшай сястры ў Ясах, якая заахвочвала яго талент і запал да мастацтва. Пасля заканчэння пачатковай школы, у 1887—1893 навучаўся ў Школе прыгожых мастацтваў у Ясах (цяпер Яскі ўніверсітэт мастацтваў Джорджэ Энэску).

Атрымаўшы стыпендыю для працяга вучобы за мяжой, у 1894—1898 жыў у Італіі, Францыі і Германіі, вучыўся ў Мюнхенскай акадэміі мастацтваў, дзе яго настаўнікам быў Нікалаас Гізіс і школе А. Ажбе.

Пасля вяртаняі, спрабаваў адкрыць сваю студыю ў цэнтры Яс, але фінансавыя цяжкасці прымусілі яго асесці на ўскраіне. А. Бэнчылэ пачаў пісаць карціны, асноўнымі тэмамі якіх былі: жыццё сялян, завадскіх рабочых, згалелых яўрэйскіх гандляроў і рамеснікаў, салдат-прызыўнікоў і качавых цыганаў.

Пасля 1901 года выкладаў каліграфію і эстэтыку ў пачатковых школах горада. Пад уплывам рускай рэвалюцыі 1905 года, неўзабаве стаў сацыялістычным актывістам, і знаёмым лідараў-інтэлектуалаў Румыніі, прыхільнікаў левых ідэй, у тым ліку Гала Галакціёна. А. Бэнчылэ быў прыхільнікам камуністычных ідэй, але ніколі не быў членам Румынскай камуністычнай партыі.

У 1907 годзе, пасля разгрому сялянскага паўстання ў Румыніі, пачаў падарожнічаць па краіне, спрабуючы сабраць доказы урадавых рэпрэсій і гвалту. Вынікам паездак стала серыя, прысвечаная сялянскаму паўстанню з дванаццаці карцін («Перад паўстаннем» («Адчай»), «1907», «Брацкая магіла» і інш.). Яго карціны на тэмы сялянскага паўстання 1907 прасякнуты гарачым сацыяльным пратэстам.

Пасля пачатку Першай сусветнай вайны, стаў удзельнічаць у пацыфісцкім руху.

У 1916 годзе быў прызначаны прафесарам у Школе выяўленчых мастацтваў у ссах (пасада, якую ён захаваў да сваёй адстаўкі ў 1937 годзе). У 1919 г. быў у ліку заснавальнікаў Партыі працаўнікоў, якая неўзабаве злілася з Сялянскай партыяй Румыніі.

У сваёй творчасці Бэнчылэ адлюстроўваў жыццё сялян і гарадскіх пралетарыяў, іх вызваленчую барацьбу: «Туга па радзіме» (1891), «Эмігранты» (1904), «Рабочы, адпачывае» (1905), «Забастоўшчыкі» (1914), «Свет» (1916), «Рабочы» (1927).

А. Бенчиле таксама выканаў шэраг партрэтаў-тыпаў («Стары кравец», 1908, «Працоўны», 1911, — абодва ў Музеі мастацтваў Румыніі, Бухарэст).

У пазнейшых творах А. Бэнчылэ губляецца сацыяльная вастрыня, больш увагі мастак надае стварэнню нацюрмортаў, пейзажаў, жанравых карцін.

Галерэя

• 
  Фрагмент карціны, прысвечанай сялянскаму паўстанню 1907 года, 1907
• 
  Завяршэнне свята, 1898
• 
  Удалая здзелка, 1899
• 
  Стары кравец, 1908
• 
  Дэзерцір, 1908
• 
  Партрэт жанчыны, 1908
• 
  Памылка ў разліках, 1909
• 
  Дзеці мастака, 1914
• 
  Аўтапартрэт

Памяць

Бюст Бэнчылэ ў Ясах. 1930 г.

• Цяпер імя Актава Бэнчылэ носяць вуліцы многіх гарадоў Румыніі (Бухарэст, Баташані, Васлуй, Галац, Клуж-Напока, Канстанца, Сучава, Тымішаара, Чэрнаводэ, Ясы).
• Імя мастака прысвоена Нацыянальнаму каледжу мастацтваў у Яссах (Colegiul Național de Artă «Octav Băncilă»), некалькім школам.
• У Ясах у 1930 годзе быў усталяваны прыжыццёвы бюст Бэнчылэ.
• У 1972 пошта Румыніі выпусціла паштовую марку, прысвечаную творчасці А. Бэнчылэ.

Літаратура

• Украінская савецкая энцыклапедыя: [у 12 т.] / Гл. рэд. М. П. Бажу; рэдкал .: А. К. Антонаў і інш. — 2-е выд. — Да . 1974—1985.