Гнёздаўскі надпіс
Гнёздаўскі надпіс — найстаражытнейшы усходнеславянскі надпіс (другая чвэрць — сярэдзіна X стагоддзя[1]), знойдзены ў адным з Гнёздаўскіх курганоў у 1949 годзе Д. А. Аўдусіным[2][3].
Знаходка і апублікаванне
[правіць | правіць зыходнік]Надпіс знойдзены на гліняным збане (карчазе, амфары), знойдзеным у 1949 годзе пры раскопцы кургана № 13 каля вёсцы Гнёздава пад Смаленскам. Апублікавана ў 1950 годзе Д. А. Аўдусіным і М. М. Ціхаміравым.
Прачытанні
[правіць | правіць зыходнік]Надпіс выкананы кірыліцай і складаецца з аднаго слова спрэчнага чытання. Вядомыя варыянты:
- гороушна, г.зн. «гарчыца» (Д. А. Аўдусін, П. Я. Чарных).
- гороуща, г.зн. «гаручае» (Г. Ф. Карзухіна, А. С. Львоў).
- гороуниа, г.зн. назоўны склон прыналежнага прыметніка ад славянскага асабістага імені Гарун (Р. В. Якабсон, В. Кіпарскі, А. М. Трубачоў).
На аснове рытуальнасці звычаю разбіваць пры насыпанні кургана сасуд, які належаў памерламу, А. А. Мядынцава лічыць, што на карчазе было напісана імя пахаванага ў кургане № 13 воіна-купца, які хадзіў «з вараг у грэкі» — Гарун ці Гарунша[4].
Гл. таксама
[правіць | правіць зыходнік]Зноскі
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ Нефедов В. С. Археологический контекст «древнейшей русской надписи» из Гнездова // Гнездово. 125 лет исследования памятника. Труды ГИМ. Вып 124. М., 2001. С. 65.
- ↑ Гнёздовская надпись Архівавана 22 лютага 2014. — БСЭ — Яндекс.Словари.
- ↑ Львов А. С. Еще раз о древнейшей русской надписи из Гнездова // Известия АН СССР. Отделение литературы и языка. — Т. XXX. Вып. 1. — М., 1971. — С. 47—52
- ↑ Медынцева А. А. Грамотность в Древней Руси: По памятникам эпиграфики X - 1-й пол. XIII в. М., 2000
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Авдусин Д. А., Гнездовская корчага, в сборнике: Древние славяне и их соседи. М., 1970.
- Львов А. С. Еще раз о древнейшей русской надписи из Гнездова // Известия АН СССР. Отделение литературы и языка. — Т. XXX. Вып. 1. — М., 1971. — С. 47—52.
- Медынцева А. А. Надписи на амфорной керамике X — начала XI в. и проблема происхождения древнерусской письменности // Культура славян и Русь. М., 1998
