Марыя з дзіцем (Рось)

Марыя з дзіцем. XVI ст.

Касцёл Святой Тройцы, Рось

Марыя з дзіцем — познегатычная скульптура XVI стагоддзя, якая знаходзіцца ў Троіцкім касцёле ў г. п. Рось Ваўкавыскага раёна Гродзенскай вобласці. Існаванне падобных выяў у беларускіх храмах сведчыла аб тым, што развіццё беларускай скульптуры ішло ў агульным рэчышчы з еўрапейскай мастацкай культурай.

Апісанне

Па агульным выглядзе скульптура набліжаецца да кракаўскага тыпу выяў, у прыватнасці да мадонны з Бадзентына. Марыя трымае дзіця на адной руцэ, але цэнтр цяжару прыпадае на свабодную, а не на апорную нагу. Дзіця настолькі лёгкае, што трымае Марыя яго без усякага напружання, і таму няма неабходнасці ў пераносе вагі цела. Поза губляе матывіроўку, але набывае дынаміку. У Марыі юны акруглы твар, высокі пукаты лоб, прыгожы малюнак вачэй. На вуснах лёгкая ўсмешка. Прапорцыі фігуры крыху падоўжаныя. Паверхня скульптуры апрацавана тонка і дэталёва, узбагачана складкамі рознай велічыні, нават рэльефным дэкаратыўным матывам спіралі па баках. Яны ствараюць вялікую колькасць заглыбленняў, што пластычна ўзбагачае скульптуру, падкрэслівае святлоценявыя кантрасты. Адзенне хавае абрысы фігуры, робіць іх недакладнымі. Скульптура трактавана гарэльефна і разлічана на франтальны агляд. Заднік выдзеўбаны, што дазваляе прасачыць яе яўную сувязь з архітэктурай. Гэта падкрэсліваецца і позамі Марыі і Хрыста, так левае плячо Марыі і правае дзіцяці звернуты да гледача і трактаваны ў адной плоскасці, і бакавымі зігзагападобнымі складкамі адзенння. Але пры агульным падабенстве скульптур з Росі і з Бадзентына паміж імі ёсць і адрозненні. Мадонна з Бадзентына пазбаўлена жывых пачуццёвых адносін маці да дзіцяці, у той час як мадонна з Росі прасякнута пачуццём шчаслівага мацярынства. Такая трактоўка некалькі зніжала рэлігійнае гучанне вобраза і напаўняла яго лірычнымі пачуццямі. Яна адпавядала вобразнаму зместу «мяккага стылю», у традыцыях якога выканана мадонна з Росі. Але некаторыя фармальныя рысы, як, напрыклад, вырашэнне драпіровак адзення, кое дадзена стромкімі ломкімі складкамі, сведчаць ужо аб уплыве «ламанага стылю», распаўсюджанага ў Цэнтральнай Еўропе з сярэдзіны XV стагоддзя.

Літаратура

• Лявонава А. К. Старажытнабеларуская скульптура. — Мн.: Навука і тэхніка, 1991. — 208 с. — ISBN 5-343-00155-6.