Метафара

Мета́фара (стар.-грэч.: μεταφορά — «перанясенне»; ад μετά «над» + φορός «які нясе») — троп, ужыванне слова ці выразу ў пераносным значэнні праз супастаўленне пэўнай з’явы ці прадмета з іншай з’явай ці прадметам на аснове агульных для іх адзнак і ўласцівасцей. Тэрмін належыць Арыстоцелю і звязаны з яго разуменнем мастацтва як пераймання жыцця. Метафара Арыстоцеля ў сутнасці амаль не адрозніваецца ад парабалы (перабольшання), ад сінекдахі, ад простага параўнання або ўвасаблення і прыпадабнення. Ва ўсіх выпадках прысутнічае перанясенне сэнсу з аднаго на іншае. Метафара блізкая да параўнання, аднак адрозніваецца ад яго тым, што мае толькі адзін член супастаўлення — тое, з чым супастаўляецца, а тое, што супастаўляецца, не называецца (яно падразумяваецца). Метафара звычайна перафразоўваецца ў параўнанне пры дапамозе слоў нібы, як, быццам і г. д. Метафары ўжываюцца ў бытавой мове (ідзе дождж, цяжкі характар, прыйшла зіма, садзіцца сонца), але асноўная сфера іх выкарыстання — мастацкая літаратура, паэзія.

Тыпы метафар

• Простая метафара складаецца з аднаго слова ці выразу (П. Панчанка: «Замоўкнуў жураўліны скрып калысак, І калаўротаў гул чмяліны змоўк»).
• Разгорнутая метафара ахоплівае вялікую частку або ўвесь твор (бітва — жніво («Слова пра паход Ігаравы»), жыццё — акіян (паэма А. Куляшова «Цунамі»)).

Віды метафар

• Адухаўленне
• Увасабленне

Літаратура

• Рагойша В. П. Паэтычны слоўнік. — 3-е выд., дапрац. і дапоўн.. — Мінск: Беларуская навука, 2004. — 576 с. — 2 000 экз. — ISBN 985-08-0598-6.
• Рагойша В. П. Тэорыя літаратуры ў тэрмінах. — Мінск: Беларуская энцыклапедыя, 2001. — 384 с. — 1 000 экз. — ISBN 985-11-0197-4.