Перайсці да зместу

Таба Мбэкі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Таба Мбэкі
коса Thabo Mvuyelwa Mbeki
Віцэ-прэзідэнт Паўднёва-Афрыканскай Рэспублікі[d]
10 мая 1994 — 14 чэрвеня 1999
Папярэднік Alwyn Schlebusch[d]
Пераемнік Джэйкаб Зума
старшыня Афрыканскага саюза[d]
9 ліпеня 2002 — 10 ліпеня 2003
Пераемнік Жаакін Альберту Чысану
прэзідэнт Паўднёва-Афрыканскай Рэспублікі[d]
14 чэрвеня 1999 — 24 верасня 2008
Папярэднік Нэльсан Мандэла
Пераемнік Кгалема Матлантэ
старшыня Садружнасці нацый[d]
12 лістапада 1999 — 2 сакавіка 2002
Пераемнік Джон Говард
20-ы генеральны сакратар Руху недалучэння[d]
1999 — 20 лютага 2003
Папярэднік Нэльсан Мандэла
Пераемнік Махатхір Махамад

Нараджэнне 18 чэрвеня 1942(1942-06-18)[1][2] (82 гады)
Бацька Govan Mbeki[d]
Маці Epainette Mbeki[d]
Жонка Zanele Dlamini Mbeki[d]
Партыя
Адукацыя
Аўтограф Выява аўтографа
Узнагароды
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Таба Мвуелва Мбэкі[3] (коса Thabo Mvuyelwa Mbeki; нар. 18 чэрвеня 1942) — паўднёваафрыканскі палітычны і дзяржаўны дзеяч, прэзідэнт Паўднёва-Афрыканскай Рэспублікі з 14 чэрвеня 1999 па 24 верасня 2008 года.

З’яўляецца сынам Гована Мбэкі, віднага дзеяча Афрыканскага нацыянальнага кангрэса і Камуністычнай партыі ПАР, выхадца з народа коса. Ва ўзросце 14 гадоў уступіў у моладзевую лігу АНК. Пакінуў родную правінцыю, пераехаў у Яганэсбург і актыўна ўдзельнічаў у барацьбе з апартэідам. Працаваў пад кіраўніцтвам Вальтэра Сісулу.

У 1959 годзе быў выключаны за арганізацыю забастоўкі з Лаўдэйльскага інтэрната ў г. Эліс.

Завочна вучыўся ў Лонданскім універсітэце.

Пасля абвяшчэння АНК па-за законам з’ехаў з краіны і паступіў у Сусекскі ўніверсітэт у Брайтане (Вялікабрытанія), дзе атрымаў ступень магістра эканомікі.

У снежні 1961 года стаў сакратаром Афрыканскай студэнцкай асацыяцыі.

З 1970 года вучыўся ў СССР, атрымаў ваенную адукацыю.

У наступным працаваў як функцыянер АНК у Замбіі, Нігерыі, Батсване, Мазамбіку і Свазілендзе.

У 1990 годзе вярнуўся ў ПАР, пакінуў шэрагі Камуністычнай партыі, аднак пакінуў за сабой пасаду кіраўніка міжнароднага аддзела АНК.

У 1994—1999 гадах — віцэ-прэзідэнт ПАР.

У 1997—2007 гадах — старшыня АНК.

З 14 чэрвеня 1999 года — прэзідэнт ПАР. На гэтай пасадзе заслужыў неадназначную рэпутацыю, актыўна выступаючы з пазіцыі адмаўлення віруснай прыроды СНІДу і звальняючы нязгодных з такім пунктам гледжання[4]. Пратэжэ Мбэкі, міністр аховы здароўя Манто Чабалала-Мсіманг, адкрыта процідзейнічала распаўсюджванню антырэтравірусных лекаў, крытыкавала «заходнюю медыцыну», лічачы, што дзяржава павінна падтрымліваць паўднёваафрыканскую медыцыну. Гэтая палітыка прывяла, па прыблізных падліках, да заўчаснай смерці ад 333 000 да 365 000 чалавек у ПАР[5][6][7].

21 верасня 2008 года накіраваў у парламент краіны ліст з прашэннем аб адстаўцы[8]. 22 верасня прашэнне было задаволена.

  1. Person Profile // Internet Movie Database — 1990. Праверана 18 кастрычніка 2015.
  2. Thabo Mvuyelwa Mbeki // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. Office of the Deputy Executive President. Biography of Thabo Mbeki. ANC (13 верасня 1996). Архівавана з першакрыніцы 11 ліпеня 2007. Праверана 21 ліпеня 2007.
  4. Harvard Study Finds Heavy Costs for South Africa’s Misguided AIDS Policies - NYTimes.com. Архівавана з першакрыніцы 17 красавіка 2013. Праверана 16 красавіка 2013.
  5. Dugger, Celia W.. Study Cites Toll of AIDS Policy in South Africa. The New York Times (25 лістапада 2008). Архівавана з першакрыніцы 29 лістапада 2020. Праверана 23 сакавіка 2014.
  6. Nattrass, N. AIDS and the Scientific Governance of Medicine in Post-Apartheid South Africa(англ.) // African Affair : journal. — 16.02.2008. — Т. 107. — № 427. — С. 157—176. — DOI:10.1093/afraf/adm087
  7. Chigwedere P., Seage G.R., Gruskin S., Lee T.H., Essex M. Estimating the Lost Benefits of Antiretroviral Drug Use in South Africa(англ.) // Journal of acquired immune deficiency syndromes (1999) : journal. — 2008. — October — Т. 49. — № 4. — С. 410—415. — DOI:10.1097/QAI.0b013e31818a6cd5PMID 19186354.
  8. BBC. Архівавана з першакрыніцы 22 верасня 2008. Праверана 21 верасня 2008.
  9. Cavaliere di Gran Croce decorato di Gran Cordone Ordine al Merito della Repubblica Italiana S.E. Thabo M. Mbeki, Presidente Repubblica Sud Africa. (італ.)
  10. Орден "Хосе Maрти" - Forum FALERISTIKA.info. Архівавана з першакрыніцы 14 верасня 2021. Праверана 15 верасня 2021.