Храм Велікамучаніцы Кацярыны на Усполлі

Праваслаўны храм
Храм велікамучаніцы Кацярыны на Усполлі
Екацярынінскі храм з паўднёвага боку
55°43′59″ пн. ш. 37°37′26″ у. д.
Краіна	Расія
Горад	Масква
Канфесія	Праваслаўе
Епархія	Маскоўская
Архітэктурны стыль	позняе барока
Дата заснавання	XVII стагоддзе
Будаўніцтва	1766—1775 гады
Статус	Аб’ект культурнай спадчыны РФ № 7710552000
Матэрыял	цэгла
Стан	дзейнічае
Сайт	st-catherine.ru
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Храм велікамучаніцы Кацярыны на Усполлі (руск.: Храм Великомученицы Екатерины на Всполье) — праваслаўны храм Маскварэцкага благачыння Маскоўскія епархіі. Падворак Праваслаўнай Царквы ў Амерыцы.

Храм размешчаны ў раёне Якіманка, Цэнтральнай адміністрацыйнай акругі горада Масквы, па адрасе: Вялікая Ардынка, 60/2. Галоўны прастол летняга храма асвячоны ў гонар велікамучаніцы Кацярыны. Галоўны прастол зімовага храма асвячоны ў гонар Спаса Нерукатворнага Абраза; прыдзелы ў гонар свяціцеля Мікалая, у гонар дабравернага князя Аляксандра Неўскага.

Будынак 1766—1775 гадоў, архітэктар — Карл Бланк, агароджа з брамай — 1820-я, архітэктар Фёдар Шастакоў, багадзельня — 1879—1880, архітэктар Дзмітрый Пяўніцкі.

Гісторыя

Першыя звесткі пра драўляны храм на гэтым месцы датаваны 1612. Усполле (руск.: Всполье) ў мове Масквы тых часоў азначала ворныя землі, размешчаныя за фактычнай гарадской мяжой; землі ў раёне сучаснай Серпухаўскай плошчы апрацоўваліся Екацярынінскай чорнай слабадой аратых, у якой да 1651 налічвалася 87 двароў (Сыцін). У гэты ж час (1657) царква змяняецца каменнай.

Сучасны храм у стылі барока пабудаваны ў 1766—1775 па праекце Карла Бланка. Верагодна, што ўзядзенне храма была заказана асабіста Кацярынай II падчас яе каранацыі ў 1762. Бланк пабудаваў новы будынак побач са старым, аб'яднаўшы два храмы цэнтральным аб'ёмам са званіцай. Новая (захаваная) царква дзейнічала ўлетку, старая (цёплая) — узімку.

Фота 1883 (з паўднёвага боку). Званіца і купал цёплай царквы (на фота злева) знесены ў 1930-я.

Тады ж, у 1769, пабудавана агароджа (перабудавана ў 1820-х пасля пажару 1812), для якой былі выкарыстаны рашоткі, зробленыя ў 1731 для Саборнай плошчы ў Крамлі.

Іконы для храма былі напісаны Д. Р. Лявіцкім сумесна з В. І. Васілеўскім; не захаваліся.

Цёплая царква, якая згарэла ў 1812, была перабудавана толькі ў 1870—1872 у імя Спаса Нерукатворнага (гл. фота 1883). У 1879—1880 гадах на тэрыторыі царквы архітэктар Д. І. Пяўніцкі пабудаваў багадзельню.

У 1920—1924 гадах у храме на прастольнае свята служыў Патрыярх Ціхан. Званіца разбурана ў 1930-я. У 1931—1992 гадах храм быў зачынены, выкарыстоўваўся пад розныя канторы і жыллё. Будынак Спаскай цёплай царквы пазбаўлены купала і выкарыстоўваецца ў прамысловых мэтах дагэтуль.

У 1970—1983 летняя Екацярынінская царква знешне адноўлена рэстаўрацыйнымі майстэрнямі Інстытута Грабара. У 1992 быў перададзены праваслаўнай абшчыне. 7 снежня 1994 перададзены падворку Праваслаўнай Царквы ў Амерыцы. Першая літургія ў храме была здзейснена на Дабравешчанне 1995.

11 чэрвеня 1999 адбылося вялікае асвячэнне храма Патрыярхам Алексіем II пры саслужэнні мітрапаліта Феадосія.

Літаратура

• Москва. Памятники архитектуры XVIII — первой трети XIX века, М., «Искусство», 1975
• П. В. Сытин, «Из истории московских улиц», М., 1948

Спасылкі

Культурная спадчына Расійскай Федэрацыі, аб'ект № 7710552000

• Афіцыйны сайт прадстаўніцтва
• Храм велікамучаніцы Кацярыны на ortho-rus.ru Архівавана 4 сакавіка 2016.
• Храм велікамучаніцы Кацярыны на russian-church.ru