Спіс нелегальных антысавецкіх беларускіх арганізацый

Службовы спіс артыкулаў для каардынацыі працы па развіццю тэмы.
Папярэджанне не ставяць у інфармацыйныя спісы і гласарыі.

Спіс уключае ў сябе падпольныя і партызанскія антысавецкія арганізацыі, якія дзейнічалі на тэрыторыі сучаснай Беларусі падчас і пасля Другой сусветнай вайны.

Арганізацыя	Тып арганізацыі / від дзейнасці	Цэнтр / дыслакацыя	Арганізатар / кіраўніцтва	Перыяд дзейнасці
Беларуская незалежніцкая партыя	ваенна-палітычная	Мінск	Усевалад Родзька, Міхаіл Вітушка, Дзмітрый Касмовіч, Юльян Саковіч, Францішак Аляхновіч	1939—1946 гады
Арганізацыя беларускіх нацыяналістаў	палітычная	Беларуская ССР	Ян Станкевіч	1940—1950 гады
Саюз барацьбы за свабодную Беларусь	адміністрацыйна-палітычная	Барысаў	Іосіф (Язэп) Даўгалаў	восень 1941 — чэрвень 1942
Беларуская Самаабарона	ваенізаваная	Палессе	Якуб Харэўскі, Усевалад Родзька, Міхаіл Вітушка	22 чэрвеня 1941 — 15 лістапада 1941
Беларуская Народная Грамада	адміністрацыйна-палітычная	Заходняя Беларусь	Юльян Саковіч	1941—1944 гады
Беларуская Народная Партызанка	антыфашысцкая, партызанская	Беларуская ССР	Якуб Харэўскі	1941—1948 гады
Бярэзінскае нацыяналістычнае падполле	адміністрацыйна-палітычная	Беразіно	Леанід Шунейка	кастрычнік 1941 — красавік 1942
«Чорны кот»*	партызанская	Беларуская ССР	Міхаіл Вітушка, Яўген Жыхар, Мікалай Шкялёнак	1944—1955 гады
Саюз беларускіх патрыётаў	ідэалагічная	Глыбокае, Паставы	Васіль Мядзелец	восень 1945 — люты 1947
«Чайка»	ідэалагічная	Слонімскі раён, Брэсцкая вобласць, Ільянскі раён	Васіл Супрун	1946—1947 гады
Саюз змагання за незалежнасць Беларусі	палітычная	Заходняя Беларусь	Іван Раманчук	1946—1949 гады
Мядзельска-смаргонскае антыкамуністычнае падполле	ідэалагічная	Мядзел, Смаргонь	Расціслаў Лапіцкі	1947—1950 гады
Лебедзеўскае моладзевае падполле	ідэалагічная	Лебедзева	Вячаслаў Гамолка	1948—1951 гады
Саюз супольнай справы	ідэалагічная	Маладзечна	Анатоль Радзюкевіч	1949—1951 гады
Лідская моладзевая падпольная арганізацыя	ідэалагічная	Ліда	Іван Салдаценкаў	жнівень 1950 — май 1951

* Некаторымі гісторыкамі існаванне арганізацыі з такой назвай, якая мела тысячы ўдзельнікаў і цэнтр, ставіцца пад сумнеў^[1] або адпрэчваецца^[2].

Заўвагі[правіць | правіць зыходнік]

↑ Антон Рудак. Як два чалавекі прыдумалі міф пра Міхала Вітушку (бел.). Наша Нiва (29 ліпеня 2017). Архівавана з першакрыніцы 26 мая 2022. Праверана 27 мая 2022.
↑ Игорь Валаханович. «Черный кот» и его предводители. Провал попыток создания антисоветского белорусского повстанческого движения (руск.). Беларуская думка. Архівавана з першакрыніцы 4 кастрычніка 2020. Праверана 27 мая 2022.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Антысавецкія рухі ў Беларусі. 1944—1956. Даведнік. — Мінск, 1999. — ISBN 9856374073.
Валаханович И. А. Антисоветское подполье на территории Беларуси в 1944—1953 гг. — Минск: БГУ, 2002. — ISBN 9854457974.
Turonek J. Bialorus pod okupacja niemiecka. — Warszawa–Wroclaw. — 1989. — 186 s.
Ёрш С. Вяртаньне БНП. Асобы і дакумэнты Беларускай Незалежніцкай Партыі. — Менск–Слонім: Архіў Найноўшае Гісторыі, 1998. — 186 с. — ISBN 9856012627.
Ёрш С., Горбік С. Беларускі супраціў. — Львоў, 2006. — 382 c.
НКВД — МВД СССР в борьбе с бандитизмом и вооружённым националистическим подпольем на Западной Украине, в Западной Белоруссии и в Прибалтике (1939—1956). Сборник документов. / Сост. А. И. , А. И. Кокурин. — Москва: Объединённая редакция МВД России, 2008. — 640 с.

[1] Антон Рудак. Як два чалавекі прыдумалі міф пра Міхала Вітушку (бел.). Наша Нiва (29 ліпеня 2017). Архівавана з першакрыніцы 26 мая 2022. Праверана 27 мая 2022.

[2] Игорь Валаханович. «Черный кот» и его предводители. Провал попыток создания антисоветского белорусского повстанческого движения (руск.). Беларуская думка. Архівавана з першакрыніцы 4 кастрычніка 2020. Праверана 27 мая 2022.

[1]

[2]