Джон Кларк
.jpg){kind=link}
| Джон Кларк | |
|---|---|
| англ.: John Clark | |
| Дата нараджэння | не пазней за 1775 |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | не раней за 1826 |
| Працы і дасягненні | |
| Працаваў у гарадах | Гомель |
| Архітэктурны стыль | класіцызм |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Джон Кларк[1] (англ.: John Clark) — беларускі архітэктар і будаўнік першай паловы XIX стагоддзя. Па паходжанні англічанін, адзін з нямногіх дойлідаў пачатку ХIХ стагоддзя, якія пастаянна працавалі ў Беларусі[2]. Прадстаўнік архітэктуры класіцызму.
Біяграфія
Прыезд у Беларусь
У 1800—1826 гг. жыў і працаваў у Гомелі па запрашэнні князя М. П. Румянцава, які запрасіў Кларка, верагодна, непасрэдна з Англіі, плануючы выкарыстоўваць яго для задуманага будаўніцтва ў сваёй беларускай вотчыне. Запрашэнне іншаземнага майстра для Румянцава не цяжка было зрабіць, калі ўлічыць, што падчас знаходжання ў Франкфурце-на-Майне ён выконваў абавязак «шукаць і адбіраць для працы ў Расіі замежнікаў, якія валодаюць тэхнічнымі пазнаннямі»[3].
Жыццё ў Гомелі
Джон Кларк быў запрошаны Мікалаем Румянцавым для перабудовы Палаца Паскевічаў у Гомелі і для шырока задуманага будаўніцтва ў румянцаўскай беларускай вотчыне, але застаўся ў горадзе і жыў тут амаль 30 гадоў да 1826 года[2].
Кларк жыў і працаваў у Гомелі больш за трыццаць гадоў, меў сям’ю. Свой вопыт перадаваў дойлідам Івану Дзьячкову і Івану Аднасумаву[4]. Пасля пераходу маёнтка да Паскевічаў у горадзе пражывала ўдава англійскага архітэктара[2].
Творчасць
У ходзе перапланіроўкі і рэканструкцыі Палаца Паскевічаў, якая прайшла з 1800 па 1805 гады, Кларк злучыў службовыя флігелі з галоўным будынкам галерэямі, упрыгожанымі порцікамі іанічнага ордэра[5].
Кларк не толькі перабудаваў палац Румянцава, але таксама рэалізаваў праект Петрапаўлаўскага сабора (1808—1824), Мікалаеўскага храма ў вёсцы Старая Волатава блізу Гомеля (1805) і першай у Расійскай імперыі ланкастэрскай школы (1818; цяпер — корпус абутковай фабрыкі)[2]. Джон Кларк таксама пабудаваў бальніцу (1819 — не захавалася) і касцёл (1818 г — не захаваўся).
У будынку летняга дома М. П. Румянцава, пабудаваным па праекце Джона Кларка з 1880 года ў будынку размяшчалася духоўная семінарыя. Зараз у будынку размешчаны вучэбны корпус Гомельскага дзяржаўнага медыцынскага ўніверсітэта.
Творы
.jpg)
Фактычна ўся архітэктура Гомеля першай паловы ХIХ стагоддзя створана Дж. Кларкам:
- Сядзібны комплекс на беразе р. Сож (1802, не захаваўся)
- Бакавыя флігелі палаца Гомельскага палацава-паркавага ансамблю (перабудаваны пры рэканструкцыі 1837—1848)
- Царква ў Валатоўцы (1805)
- Петрапаўлаўскі сабор у Гомелі (1808—1824)
- Будынак Гомельскага духоўнага вучылішча
- Гандлёвыя рады з вежай (1818, згарэлі ў 1865)
- Будынак Гомельскай ланкастарскай школы (1818; цяпер — корпус абутковай фабрыкі)
- Бальніца (1819, перабудавана ў 20 ст.)
- Касцёл Успення Божай Маці (1822, не захаваўся)[6]
- Рускі тракцір
- Царква ў в. Гадзічава Гомельскі раён (1822)
- Царква ў в. Маркавічы Гомельскі раён (1822-25)
Значэнне творчасці
Фактычна ўся архітэктура Гомеля першай паловы ХIХ стагоддзя створана гэтым архітэктарам[2].
М. П. Румянцаў высока цаніў дойліда. Падчас рэканструкцыі гомельскага палаца ён пісаў: «Скажыце Кларку, што я ім бязмерна задаволены, што збіраюся да яго пісаць і даслаць яму самага лепшага агліцкага сукна на фрак»[2].
Зноскі
- ↑ Сустракаецца памылковае імя Джордж
- ↑ а б в г д е Дворцово-парковый ансамбль Гомеля (руск.)
- ↑ «Дворцово-парковый ансамбль Гомеля»
- ↑ Дворцово-парковый ансамбль Гомеля (руск.)
- ↑ Дворцово-парковый ансамбль г. Гомель (кадастр). Национальное агентство по туризму. Архівавана з першакрыніцы 15 сакавіка 2014. Праверана 15 сакавіка 2014.
- ↑ Гомельчане воссоздали разрушенный костёл и пожарное депо на площади Ленина (фото) (руск.)
Літаратура
- Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Мн.: БелЭн, 1993. — 620 с. — ISBN 5-85700-078-5.
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 8: Канто — Кулі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн., 1999. ISBN 985-11-0144-3, с. 320.
Спасылкі
|
Джон Кларк на Вікісховішчы |
|---|