Лівонскі ордэн: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
др Bot: Migrating 26 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q29140 (translate me) |
др clean up, replaced: амбасадарам → паслом , ВкЛ → ВКЛ, папа рымскі → Папа Рымскі, Ў → У, мэтай → метай, метай → мэтай, ская дамова → using AWB |
||
| Радок 1: | Радок 1: | ||
[[Выява:LivonianShield.svg|thumb|Шчыт рыцараў Лівонскага Ордэна]] |
[[Выява:LivonianShield.svg|thumb|Шчыт рыцараў Лівонскага Ордэна]] |
||
[[Image:LivoniaKnight.jpg|thumbs|190px|right]] |
[[Image:LivoniaKnight.jpg|thumbs|190px|right]] |
||
'''Лівонскі ордэн''' ({{lang-la|Fratres miliciae Christi de Livonia}}, {{lang-de|Bruder der Ritterschaft Christi von Livland}}) — [[каталіцызм|каталіцкая]] дзяржава і ваенная арганізацыя [[ |
'''Лівонскі ордэн''' ({{lang-la|Fratres miliciae Christi de Livonia}}, {{lang-de|Bruder der Ritterschaft Christi von Livland}}) — [[каталіцызм|каталіцкая]] дзяржава і ваенная арганізацыя [[рыцар]]аў ва Усходняй Прыбалтыцы на латышскіх і эстонскіх земля ([[Інфлянты|Інфлянтаў]]) у [[13 стагоддзе|XIII]] — [[16 стагоддзе|XVI]] стст. |
||
Створаны ў [[1202]] г. у вусці [[Рака Заходняя Дзвіна|р. Дзвіна]] біскупам Альбертам Буксгёўдэнам і цыстэрцыянскім абатам Тэадорыкам. Першапачаткова ордэн называўся ''Браты рыцарства Хрыстовага'' ({{lang-la|Fratres militae Christi}}). Афіцыйнай яго мэтай была абвешчана абарона заснаванага ў Інфлянтах лацінскага касцёла і пашырэнне хрысціянства сярод [[Лівы|ліваў]], [[Латгалы|латгалаў]] і [[Эсты|эстаў]]. |
Створаны ў [[1202]] г. у вусці [[Рака Заходняя Дзвіна|р. Дзвіна]] біскупам Альбертам Буксгёўдэнам і цыстэрцыянскім абатам Тэадорыкам. Першапачаткова ордэн называўся ''Браты рыцарства Хрыстовага'' ({{lang-la|Fratres militae Christi}}). Афіцыйнай яго мэтай была абвешчана абарона заснаванага ў Інфлянтах лацінскага касцёла і пашырэнне хрысціянства сярод [[Лівы|ліваў]], [[Латгалы|латгалаў]] і [[Эсты|эстаў]]. |
||
У [[1205]] г. |
У [[1205]] г. Папа Рымскі [[Інакенцій III, Папа Рымскі|Інакенцій III]] зацвердзіў ордэн і надаў яму статут на ўзор ордэна храморнікаў (тампліераў). Паводле гэтага статута, члены ордэна падзяляліся на братоў-рыцараў, братоў-святароў і братоў-службовых. Браты-рыцары насілі белыя плашчы з выявай чырвонага мяча і крыжа над ім, меч над крыжам быў і на ордэнскай пячатцы (адсюль пашыраная ў сярэдневякоўі назва рыцараў |
||
Патрываў шэраг сур'ёзных паражэнняў ад іх (на [[бітва на Чудскім возеры|Чудскім возеры]] [[1242]], [[ |
Патрываў шэраг сур'ёзных паражэнняў ад іх (на [[бітва на Чудскім возеры|Чудскім возеры]] [[1242]], [[бітва пры Дурбе]] [[1260]] і інш.). У [[Лівонская вайна|Лівонскай вайне]] разгромлены рускімі войскамі, пасля чаго ліквідаваны. |
||
== Лівонская вайна і заняпад ордэна == |
== Лівонская вайна і заняпад ордэна == |
||
| Радок 15: | Радок 15: | ||
У [[1492]] для барацьбы з Лівоніяй каля нямецкай крэпасці [[Нарва|Нарвы]] быў заснаваны [[Івангорад]]. |
У [[1492]] для барацьбы з Лівоніяй каля нямецкай крэпасці [[Нарва|Нарвы]] быў заснаваны [[Івангорад]]. |
||
У [[1500]] |
У [[1500]] быў складзена антымаскоўскі дагавор паміж ВКЛ і Лівонскім ордэнам. Падчас вайны [[1501]]—[[1503]] гг., у 1501 годзе ордэн быў разгромлены рускімі войскамі пры Гельмедзе (каля [[Дзерпт]]а). |
||
У [[1557]] г. [[Іван Грозны|Іван IV]] узяў курс на абвастрэнне адносін з ордэнам — ён адмовіў лівонскім |
У [[1557]] г. [[Іван Грозны|Іван IV]] узяў курс на абвастрэнне адносін з ордэнам — ён адмовіў лівонскім паслом у прыёме. Ордэн быў разгромлены і ліквідаваны ў [[Лівонская вайна|Лівонскай вайне]] рускімі войскамі ў [[1561]]. |
||
Апошні гросмайстар [[ |
Апошні гросмайстар [[Готхард Кетлер]], не бачачы сродкаў да захавання незалежнасці Ордэна, па [[Віленскі дагавор|Віленскай дамове]] прыняў ([[1561]]) тытул [[герцаг]]а і тым самым паклаў канец існавання Ордэна. |
||
== Гл. таксама == |
== Гл. таксама == |
||
Версія ад 00:41, 14 лістапада 2013
Лівонскі ордэн (лац.: Fratres miliciae Christi de Livonia, ням.: Bruder der Ritterschaft Christi von Livland) — каталіцкая дзяржава і ваенная арганізацыя рыцараў ва Усходняй Прыбалтыцы на латышскіх і эстонскіх земля (Інфлянтаў) у XIII — XVI стст.
Створаны ў 1202 г. у вусці р. Дзвіна біскупам Альбертам Буксгёўдэнам і цыстэрцыянскім абатам Тэадорыкам. Першапачаткова ордэн называўся Браты рыцарства Хрыстовага (лац.: Fratres militae Christi). Афіцыйнай яго мэтай была абвешчана абарона заснаванага ў Інфлянтах лацінскага касцёла і пашырэнне хрысціянства сярод ліваў, латгалаў і эстаў.
У 1205 г. Папа Рымскі Інакенцій III зацвердзіў ордэн і надаў яму статут на ўзор ордэна храморнікаў (тампліераў). Паводле гэтага статута, члены ордэна падзяляліся на братоў-рыцараў, братоў-святароў і братоў-службовых. Браты-рыцары насілі белыя плашчы з выявай чырвонага мяча і крыжа над ім, меч над крыжам быў і на ордэнскай пячатцы (адсюль пашыраная ў сярэдневякоўі назва рыцараў
Патрываў шэраг сур'ёзных паражэнняў ад іх (на Чудскім возеры 1242, бітва пры Дурбе 1260 і інш.). У Лівонскай вайне разгромлены рускімі войскамі, пасля чаго ліквідаваны.
Лівонская вайна і заняпад ордэна
Мір апынуўся нетрывалым, і ў 1444 успыхнула вайна Лівоніі з Ноўгарадам і Псковам, якая доўжылася да 1448.
У 1492 для барацьбы з Лівоніяй каля нямецкай крэпасці Нарвы быў заснаваны Івангорад.
У 1500 быў складзена антымаскоўскі дагавор паміж ВКЛ і Лівонскім ордэнам. Падчас вайны 1501—1503 гг., у 1501 годзе ордэн быў разгромлены рускімі войскамі пры Гельмедзе (каля Дзерпта).
У 1557 г. Іван IV узяў курс на абвастрэнне адносін з ордэнам — ён адмовіў лівонскім паслом у прыёме. Ордэн быў разгромлены і ліквідаваны ў Лівонскай вайне рускімі войскамі ў 1561.
Апошні гросмайстар Готхард Кетлер, не бачачы сродкаў да захавання незалежнасці Ордэна, па Віленскай дамове прыняў (1561) тытул герцага і тым самым паклаў канец існавання Ордэна.
