Экзістэнцыялізм: Розніца паміж версіямі
[недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
др r2.6.4) (робат дадаў: ms:Eksistensialisme |
|||
Радок 14: | Радок 14: | ||
== Гісторыя і прадстаўнікі == |
== Гісторыя і прадстаўнікі == |
||
У [[Расія |
У [[Расія|Расіі]] экзістэнцыялізм паўстаў напярэдадні [[Першая сусветная вайна|Першай сусветнай вайны]] [[1914 ]]-[[ 1918]]: |
||
* [[ |
* [[Леў Ісаакавіч Шастоў |Л. Шастоў]] |
||
* [[ |
* [[Мікалай Аляксандравіч Бярдзяеў|М. А. Бярдзяеў]] |
||
У [[ |
У [[Германія| Германіі]] экзістэнцыялізм паўстаў пасля [[Першая сусветная вайна|Першай сусветнай вайны]]: |
||
* [[Ясперс, Карл |
* [[Ясперс, Карл|К. Ясперс]] |
||
* [[Гайдэгер, Марцін |
* [[Гайдэгер, Марцін|М. Гайдэгер]] |
||
* [[Бубер, Марцін |
* [[Бубер, Марцін|М. Бубер]] |
||
Знайшоў сваіх паслядоўнікоў у перыяд [[Другая сусветная вайна |
Знайшоў сваіх паслядоўнікоў у перыяд [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] [[1939 ]]-[[ 1945]] у [[Францыя|Францыі]]: |
||
* [[Жан-Поль Сартр |
* [[Жан-Поль Сартр|Ж.-П. Сартр]] |
||
* [[ |
* [[Габрыель Марсель|Г. Марсель]] |
||
* [[ |
* [[Марыс Мерло-Панці|М. Мерло-Панці]] |
||
* [[Альбер Камю |
* [[Альбер Камю|А. Камю]] |
||
* [[Сімона дэ Бавуар |
* [[Сімона дэ Бавуар|С. дэ Бавуар]] |
||
У [[1940-я |
У [[1940-я|1940 ]]-[[ 1950-я гады]] экзістэнцыялізм атрымаў распаўсюджанне і ў іншых еўрапейскіх краінах: |
||
[[Аўстрыя]]: |
[[Аўстрыя]]: |
||
* [[Франкл, Віктар |
* [[Франкл, Віктар|В. Франкл]] |
||
У [[ЗША]] ідэі экзыстэнцыялізму папулярызавалі: |
У [[ЗША]] ідэі экзыстэнцыялізму папулярызавалі: |
||
Радок 39: | Радок 39: | ||
* У. Барэт |
* У. Барэт |
||
* Дж. Эдзі |
* Дж. Эдзі |
||
* [[ |
* [[Ірвін Ялом| І. Ялом]] (''[[ экзыстэнцыйная псіхалогія ]]'') |
||
[[Вялікабрытанія]]: |
[[Вялікабрытанія]]: |
||
* [[А. Мердак]] |
* [[А. Мердак]] |
||
{{Сучасная філасофія}} |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[af:Eksistensialisme]] |
[[af:Eksistensialisme]] |
Версія ад 14:02, 17 кастрычніка 2011
Экзістэнцыялізм (фр.: existentialisme ад лац.: exsistentia - існаванне) — філасофія існавання — кірунак у філасофіі ХХ стагоддзя, акцэнтуе сваю ўвагу на ўнікальнасці ірацыянальнага быцця чалавека. Экзістэнцыялізм развіваўся паралельна з роднаснымі напрамкамі персаналізму і філасофскай антрапалогіі, ад якіх ён адрозніваецца перш за ўсё ідэяй пераадолення (а не раскрыцця) чалавекам уласнай сутнасці і вялікім акцэнтам на глыбіні эмацыйнай прыроды.
У чыстым выглядзе экзістэнцыялізм як філасофскі кірунак ніколі не існаваў. Супярэчлівасць гэтага тэрміна зыходзіць з самога зместу «экзістэнцыі», бо яна па вызначэнні індывідуальная і непаўторная, азначае перажыванні асобна ўзятага індывіда, не падобнага ні на каго.
Гэтая супярэчлівасць з'яўляецца прычынай таго, што практычна ніхто з мысляроў, прылічаных да экзістэнцыялізму, фактычна не адносіў сябе да філосафаў-экзістэнцыялістаў. Адзіным, хто выразна выяўляў сваю прыналежнасць да гэтага напрамку, быў Жан-Поль Сартр. Яго пазіцыя была выкладзена ў дакладзе «экзістэнцыялізм - гэта гуманізм», дзе ён і распачаў спробу абагульніць экзістэнцыянальныя памкненні асобных мысляроў пачатку XX стагоддзя.
Гісторыя тэрміна
Адным з першых тэрмін «экзістэнцыйная філасофія» (ням.: Existenzphilosophie) увёў Карл Ясперс у 1931 у працы «Духоўная сітуацыя часу» "Духоўная сітуацыя часу" , а ў 1938 ён вынес яго ў назву асобнай працы. У якасці заснавальніка экзістэнцыяльнай філасофіі Ясперс называе Кіркегора . У 1939 пасля смерці рускага філосафа-эмігранта Льва Шастова выходзіць яго кніга «Кіргегард і экзістэнцыйная філасофія», аднак знаёмства Шастова з творчасцю Кіркегора адбылося толькі ў 1928, калі рускі мысляр напісаў усе свае асноўныя працы. У 1943 кнігу з такой самай назвай выпускае Ота Бальноў. Тэрмін «экзістэнцыялізм» выкарыстоўвае ў назве сваёй працы Жан-Поль Сартр (фр.: L'existentialisme est un humanisme, 1946), дзе экзістэнцыялізм падзелены на рэлігійны (Карл Ясперс, Габрыэль Марсель) і атэістычны (Марцін Хайдэгер).
Гісторыя і прадстаўнікі
У Расіі экзістэнцыялізм паўстаў напярэдадні Першай сусветнай вайны 1914 -1918:
У Германіі экзістэнцыялізм паўстаў пасля Першай сусветнай вайны:
Знайшоў сваіх паслядоўнікоў у перыяд Другой сусветнай вайны 1939 -1945 у Францыі:
У 1940 -1950-я гады экзістэнцыялізм атрымаў распаўсюджанне і ў іншых еўрапейскіх краінах:
У ЗША ідэі экзыстэнцыялізму папулярызавалі:
- У. Лоўры
- У. Барэт
- Дж. Эдзі
- І. Ялом (экзыстэнцыйная псіхалогія )