Альбер Камю

Альбер Камю
Albert Camus
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння:	7 лістапада 1913(1913-11-07)
Месца нараджэння:	Dréan[d], Алжыр
Дата смерці:	4 студзеня 1960(1960-01-04) (46 гадоў)
Месца смерці:	Вільблевен[d]
Пахаванне:	Лурмарэн[d]
Грамадзянства:	Францыя
Жонка:	Франсін Фор[d]
Альма-матар:	University of Algiers[d]
Літаратурная дзейнасць
Род дзейнасці:	пісьменнік, філосаф, раманіст, журналіст, эсэіст, драматург, сцэнарыст, прафсаюзны дзеяч
Кірунак:	экзістэнцыялізм, абсурдызм
Жанр:	раман
Мова твораў:	французская мова
Прэміі:	Нобелеўская прэмія па літаратуры (1957)
Узнагароды:	Нобелеўская прэмія па літаратуры
Выявы на Вікісховішчы
Цытаты ў Вікіцытатніку

Альбер Камю (фр.: Albert Camus; 7 лістапада 1913, Мандаві, Алжыр, Францыя — 4 студзеня 1960, Вільблевен, Францыя) — французскі пісьменнік і філосаф, прадстаўнік экзістэнцыялізму. Лаўрэат Нобелеўскай прэміі па літаратуры 1957.

Біяграфічныя звесткі

Скончыў Алжырскі ўніверсітэт (1937). 3 1939 у Францыі. Займаўся журналістыкай, тэатральнай дзейнасцю.

Загінуў у аўтамабільнай катастрофе.

Літаратурная творчасць

Творчасць А. Камю ўмоўна падзяляюць на 3 перыяды: «абсурду» (зборнікікі філасофска-лірычных эсэ «Ніцво і твар», 1937; «Шлюбны баль», 1938; філасофскіх эсэ «Міф пра Сізіфа», 1942; раманы «Шчаслівая смерць», нап. 1938, выд. 1971; «Чужаніца», 1942; п'есы «Калігула», «Непаразуменне», абедзве 1944); «бунту» (раман «Чума», 1947; п'есы «Аблога», 1948; «Праведныя», 1950; філасофсека-гістарычны трактат «Чалавек, які бунтуе», 1951); «выгнання» (раман «Падзенне», 1956; зборнікі эсэ і апавяданняў «Лета», 1954, «Выгнанне і царства», 1957). Аўтар кніг «Злабадзённыя нататкі» (т. 1-3, 1950-58), «Шведскія прамовы» (1958), інсцэніровак твораў Ф. Дастаеўскага, У. Фолкнера і інш.

У творах пераважаюць тэмы абсурднасці існавання, адзіноты, закінутасці чалавека і адначасова яго адказнасці за свае паводзіны, непазбежнасці маральнага выбару. Філасофская глыбіня спалучаецца ў іх з моўным лаканізмам, амаль поўнай адсутнасцю метафар, рэмінісцэнцый.

Светапогляд

Зыходны пункт філасофскіх разважанняў Альбера Камю — трагічнае перажыванне смерці Бога, абвешчанай у свой час Ф. Дастаеўскім і Ф. Ніцшэ. Для Камю яна азначала страту метафізічнага сэнсу жыцця чалавека. На яго думку, вопыт чалавечага існавання, якое непазбежна заканчваецца смерцю, прыводзіць мыслячую асобу да ўсведамлення абсурднасці зямнога быцця; аднак гэта не павінна абяззбройваць чалавека, і ён выбірае бунт супраць усіх багоў, які надае каштоўнасць індывідуальнаму жыццю. Чалавек мусіць жыць і дзейнічаць так, каб адчуць сябе шчаслівым у гэтым абсурдным свеце. Трагічны вопыт вайны і Супраціўлення прывёў А. Камю да эстэтыкі бунту, якая адраджала колішняе, антычнае значэнне л-ры і мастацтва, усёй духоўнай культуры, значэнне адзінства прыгажосці, дабра і справядлівасці ў жыцці як асобнага чалавека, так і ўсяго грамадства. Менавіта яны надаюць сэнс і веліч чалавечаму жыццю, творчасці і самой смерці; усведамленне абсурду прыводзіць да бунту, а бунт — да свабоды, у якой чалавек знаходзіць сэнс жыцця. Альбер Камю лічыў, што жыццё чалавека — гэта пастаянная і няспынная творчасць, магчымая толькі ва ўмовах свабоды; без свабоды няма творчасці і ўсяго таго, што складае асноўныя вымярэнні чалавечых каштоўнасцей.

Беларускія пераклады

• Чужаніца: Раман, аповесць, апавяданні / Альбэр Камю; Пер. і прадм. Зм. Коласа. — Мн.: Маст. літ., 1986.
• Міф пра Сізіфа. Выгнанне Гэлены. Чума (урывак) // Крыніца, 1994. № 11(5);
• Калігула // Пры зачыненых дзвярах: Драм. творы. Мн., 1995;
• Выбраныя творы / Альбэр Камю (пераклад з французскай мовы З. Коласа; прадмова І.Сая). — Мн.: Мастацкая літаратура, 2005. — 429, [2] с. — (Скарбы сусветнай літаратуры).

Літаратура

• Акудовіч В. Камень Сізіфа // Крыніца. 1994. № 11(5);
• Білацэрківец Н. Ганебная «чалавечнасць» гісторыі // Крыніца. 1994. № 11(5);
• Лявонава Е. Дастаеўскі і Камю // Крыніца. 1994. № 11(5).