Антаніна Абрэмбская-Яблонская

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Антаніна Абрэмбская-Яблонская
польск.: Antonina Obrębska-Jabłońska
Дата нараджэння 12 студзеня 1901(1901-01-12)[1] ці 1902
Месца нараджэння
Дата смерці 19 лістапада 1994(1994-11-19)[1]
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Бацька Antoni Obrębski[d]
Муж Вітальд Яблонскі[d]
Род дзейнасці славіст, мовазнаўца, выкладчыца ўніверсітэта, беларусазнавец
Навуковая сфера славістыка[2], мовазнаўства[3], дыялекталогія[3] і фалькларыстыка[3]
Месца працы
Навуковая ступень прафесар
У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Абрэмбская.
У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Яблонская.

Антанíна Абрэмбская-Яблонская (часам Абрэмбска-Яблоньска, польск.: Antonina Obrębska-Jabłońska; 12 студзеня 1901, вёска Пчэльня, Падолле, Украіна — 19 лістапада 1994, Варшава, Польшча[4]) — польская мовазнаўца, паланістка, славістка, прафесарка, заснавальніца польскай беларусістыкі.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Нарадзілася ва Украіне. Брат Юзаф Абрэмбскі (1905—1967) стаў вядомым польскім этнасацыёлагам і даследчыкам Палесся[5].

Школьную адукацыю пачала атрымліваць у Кіеве ў 1908 годзе.

Антаніна Абрэмбская навучалася ў Варшаўскім універсітэце з 1919 года. Потым перавялася ў Ягелонскі ўніверсітэт, які скончыла ў 1925 годзе, атрымаўшы ступень доктаркі філасофіі за сваю дысертацыю па тэме «Гісторыя мужчынскага роду ў польскай мове»[6].

У 1925—1934 гадах працавала ў Ягелонскім універсітэце. З 1933 да пенсіі ў 1971 працавала ў Варшаўскім універсітэце.

У 1933 годзе Антаніна Абрэмбская пабралася шлюбам з Вітальдам Яблонскім, пазней выбітным сінолагам і прафесарам Варшаўскага ўніверсітэта[7].

У 1954 годзе стала надзвычайнай, а ў 1962 годзе звычайнай прафесаркай Варшаўскага ўніверсітэта.

У 1956 годзе заснавала кафедру беларускай філалогіі (з 2005 года кафедра беларусістыкі) ў Варшаўскім універсітэце, якую ўзначальвала да пенсіі ў 1971 годзе.

Магіла Вітальда і Антаніны Яблонскіх

Памерла ў 1994 годзе ў Варшаве. Пахаваная на вайсковых могілках Павонзкі.

Дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]

Акрамя навуковай працы, яна таксама займалася перакладамі. Антаніна Абрэмбская-Яблонская пераклала «Слова пра паход Ігараў» на польскую мову (1954), падрыхтавала навуковае выданне перакладу на беларускую мову «Пана Тадэвуша», зробленага ў 1920-30-я гады Браніславам Тарашкевічам (1984).

Пад навуковым кіраўніцтвам вучонай былі апрацаваны і апублікаваныя рукапісы фальклорных матэрыялаў М. Федароўскага «Люд беларускі» з навуковымі каментарамі і слоўнікам. Даследніцу цікавілі таксама пытанні беларуска-польска-літоўскага памежжа, гісторыі мовы і анамастыкі.

Антаніна Абрэмбская-Яблонская стаяла ля вытокаў стварэння ўнікальнага дыялектнага даведніка — «Слоўнік паўночна-заходніх гаворак Беларусі і яе памежжа».

Надзвычай важным укладам ва ўмацаванне беларуска-польскіх моўных сувязей стала публікацыя першага «Падручнага польска-беларускага слоўніку» пад рэдакцыяй прафесаркі Антаніны Абрэмбскай-Яблонскай і акадэміка Мікалая Бірылы (1962)[8].

Бібліяграфія[правіць | правіць зыходнік]

  • «Stryj, wuj, swak» w dialektach i historji języka polskiego, Monografie polskich cech gwarowych, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1929.
  • Polskie «dopiero» i formacje pokrewne, Polska Akademia Umiejętności. Prace Komisji Językowej, Kraków 1934.
  • Język mieszany chińsko-rosyjski w Mandžurii (The Sino-Russian mixed language in Manchuria). Przegląd Orientalistyczny 21, 1957, s. 157—168.
  • Podręczny słownik polsko-białoruski, red. A. Obrębska-Jabłońska, M. Biryła, Wiedza Powszechna, Warszawa 1962.
  • Atlas gwar polskich Białostocczyzny, red. Stanisław Glinka, Antonina Obrębska-Jabłońska i Janusz Siatkowski, t. 1, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1980.
  • Śladami żywego języka. Wybór pism, red. E. Smułkowa, wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1993.

Зноскі

  1. ↑ а б Antonina Obrębska-Jabłońska // VIAF ID Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. ↑ Czech National Name Authority Database as Linked Data, Báze národních jmenných autorit v podobě propojených dat Праверана 30 красавіка 2021.
  3. ↑ а б в Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.
  4. ↑ Абрэмбская-Яблонская Антаніна // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 18. Кн. 1: Дадатак: Шчытнікі — Яя / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2004. — Т. 18. Кн. 1. — 472 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0295-4 (т. 18. Кн. 1).
  5. ↑ Ігар Капылоў, «Брат і сястра: Юзаф і Антаніна Абрэмбскія — даследчыкі Беларусі», Інстытут мовазнаўства імя Якуба Коласа, https://web.archive.org/web/20200920003845/http://iml.basnet.by/kanfierencyi/%E2%80%9Cbrat-i-siastra-iuzaf-i-antanina-abrembskija-%E2%80%93-dasliedcyki-bielarusi%E2%80%9D
  6. ↑ Elżbieta Smułkowa: Antonina Obrębska-Jabłońska, [w:] Monumenta Universitatis Varsoviensis 1816—2016: Portrety uczonych profesorowie Uniwersytetu Warszawskiego po 1945, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2016, s. 368—382.
  7. ↑ Elżbieta Smułkowa, Antonina Obrębska-Jabłońska (1901—1994) [w:] Tejże, Moje pogranicza w historii, języku i wspomnieniach, Warszawa 2016, s. 271—290.
  8. ↑ Elżbieta Smułkowa: Antonina Obrębska-Jabłońska (1901—1994), «Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej», t. 33, 1996, s. 21-26.
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Антаніна_Абрэмбская-Яблонская&oldid=4520470"